شهریار زرشناس منتقد و پژوهشگر در برنامه «رو در رو» درباره چرایی شکل گیری انقلاب اسلامی گفت: دوران شبه مدرنیته که همزمان با تاریخ معاصر ایران رخ می‌دهد، دورانی است که استعمار غرب مدرن می‌خواست ما را به یک کشور پیرامونی تبدیل و نیروی کار و منابع طبیعی ما را استثمار کند و ایران به بازار فروش کالا‌های آنان تبدیل شود. جماعتی روشن فکر هم که تربیت شده این فضا بودند می‌خواستند شبه مدرنیته را هدایت کنند.
به گفته او دوران شبه مدرنیته، از نظر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و هویتی برای ایران بن بست درست می‌کند و استقلال ما را می‌گیرد. در دوران ناصری نیمه مستعمره و در زمان پهلوی کاملا مستعمره می‌شویم و مناسبات اقتصادی به نام اقتصاد سرمایه داری شبه مدرنیته ایجاد می‌شود که فقر و فاصله اجتماعی را بیشتر می‌کند و ما را در مدار کامل وابستگی قرار می‌دهد.
او می‌گوید انقلاب اسلامی تبلور رستاخیز و اعتراض عالم ایرانی اسلامی به وضع فلاکت بار شبه مدرنیته است. در آن دوران مردم ایران گمان می‌کنند که سه گمشده بزرگ به نام‌های استقلال، عدالت و جمهوریت دارند. یعنی مردم از صحنه کاملا حذف هستند و عرصه سیاسی ایران در غیبت آن‌ها رقم می‌خورد، بنابراین جامعه ایرانی دست به اعتراض می‌زند.
این پژوهشگر افزود: با وقوع انقلاب، استقلال به دست می‌آید. البته در مسیر عدالت به دست انداز‌های بزرگ بر می‌خوریم، اما اگر تاریخ ایران را زیر و رو کنید، جمهوریت برای اولین بار در انقلاب اسلامی رقم می‌خورد و مردم در قالب یک حرکت ملی عرصه سیاسی را تسخیر می‌کنند.
این استاد دانشگاه تاریخ معاصر ایران را یک انقطاع می‌داند و می‌گوید ما ۳ سرفصل در تاریخ داریم که تاریخ کهن، ایران باستان و پس از آن از زمان ساسانیان و ورود اسلام به ایران است که در آن زمان یک دگرگونی بزرگ به وجود می‌آید و زبان و دین ایرانیان تغییر می‌کند و عالم ایرانی اسلامی شکل می‌گیرد.
به گفته او در عالم ایرانی اسلامی فارغ از دوره‌هایی که کم و بیش تحت سلطه قرار داشتیم، استقلال ایران حفظ می‌شود. اولین قیام بزرگ استقلال طلبانه ما علیه مغول هم قیام شیعی است، در دوره شبه مدرن تاریخ معاصر ایران آغاز می‌شود و در دوران صفوی ایران از نظر وجوه تمدنی، رونق اقتصادی و تجارت از اروپا هم قوی‌تر بوده است. اواخر قرن هجده و اوایل قرن ۱۹، است که کشور‌های سرمایه دار اروپایی آن زمان یک نظام جهانی منسجم به وجود می‌آورند تا همه چیز را تحت سلطه خود بگیرند که آغاز دوران قاجاری هاست.
زرشناس تاکید کرد که انقلاب اسلامی برای بازگشت استقلال، عدالت و جمهوریت به مردم رخ داد.
گفتنی است رو در رو کاری از گروه سیاسی شبکه چهار سیماست که پنجشنبه ها ساعت ۱۹ به صورت زنده روی آنتن می رود.