آهنگ‌های گُل کرده بی‌محتوا؛ بودن یا نبودن؟

چند وقت پیش امیر علی نبویان، مجری و بازیگر تئاتر و تلویزیون در برنامه " خندوانه" درباره ابتذال و بی محتوایی در برخی آثار موسیقی پاپ صحبت کرد، موزیکی که در همه جا از پاساژ تا تاکسی و خیابان با آن مواجه می‌شویم.

این صحبت در فضای مجازی با واکنش‌های زیادی روبرو شد که اغلب شنونده‌های آثار موسیقی را به فکر فرو می‌برد. کافی است به محتوای ترانه‌هایی که الان در بازار  به اصطلاح آن هیت شده (گُل کرده) توجه کنید.

مثلا ترانه‌ای با این مضمون "عشق من طلا، چه قشنگ سری تو سرا، خوب میدی قلبمو جلا، تو که کشتی مارو آره والا، کم بیا ادا... " این نشان دهنده مارکتینگ موسیقی است، ترانه‌هایی که سریع گل می‌کنند، اما عمرشان مانند گل چند روز است. حالا با دو نفر از کسانی که در حوزه موسیقی به عنوان ترانه سرا، تنطیم کننده و آهنکساز فعالیت می‌کنند گفتگو کرده ایم.

آسیب ترانه‌های بی محتوا به ساختار زبان فارسی

پیمان سپهری، ترانه سرای موسیقی پاپ درباره بی‌محتوایی موسیقی پاپ می‌گوید، با این موافقم که متن‌ ترانه‌های پاپ محتوای خاصی ندارد، اما بیشتر نگران آسیب دیدن زبان فارسی هستم.

به گفته سپهری، بسیاری از ترانه سرا‌ها به زبان فارسی کم لطفی می‌کنند و اصطلاحاتی به کار می‌برند که فارسی نیست.

او تاکید می‌کند، که ترانه سرا باید به ضرورت وزن و یا نت خاص هر چیزی را ننویسد و آن اصلاح فارسی را خراب نکند حداقل چند بار متن ترانه را چکش کاری و ویرایش کند.

گاهی برای زودتر دیده شدن در عرصه‌های مجازی نه فقط سراینده که کل اعضای تیم به مسئله فنی و محتوایی اثر موسیقایی توجه نمی‌کنند. گرچه در حوزه موسیقی کسی نمی‌تواند به زبان فارسی لطمه بزند، اما در حوزه نوشتاری زبان فارسی چرا.

سپهری، نمونه‌ای از اشتباهات ترانه سراها را اینگونه عنوان می‌کند: ما در فارسی اصطلاح "طاقچه بالا انداختن" داریم بعد خواننده عبارت " میندازی طاقچه به بالا " را می‌خواند. مثلا "غروب پاییزه، دلم غم انگیزه" غم انگیز فارسی نیست و درستش غمگین است، اما می‌بینید که چه طور یک عبارت نادرست در یک ترانه می‌تواند کم کم این اشتباه را متداول کند و همین هم باعث بی محتوایی اثر می‌شود.

حضور موسیقی غیر فاخر برای شادی مردم هم لازم است

مهرداد نصرتی، تنظیم کننده و آهنگساز موسیقی پاپ که در کارنامه کاری اش سابقه همکاری با رضاصادقی، مرحوم ناصر عبدالهی، احسان خواجه امیری و ... را دارد، هم می‌گوید: با صحبت‌های آقای نبویان موافق هستم، اما این دسته از موسیقی برای مردم لازم است. موسیقی سبک، برای شادی، تفریح و سرگرمی برای مجالس شادی نیازمند است.

به گفته او، موسیقی‌ هم که نیازمند تعمق و تعقل بیشتر است و به آدم راه و رسم زندگی یاد می‌دهد، نیز باید باشد.

سال هاست که موسیقی پاپ با معضل بی محتوایی ترانه‌ها دست و پنجه نرم می‌کند و این موضوع برای الان نیست. پرداختن به کار شاخص و فاخر که از اصول خاصی نظیر ارکستر و آهنگسازی صحیح برخوردار باشد دور افتاده است؛ چون مردم به دنبال تفریح هستند و آن را در موسیقی پیدا می‌کنند.

به گفته این آهنگساز، امروزه حتی نوازنده و خواننده در سطحی نیستند که بتوانند کنسرت زنده برگزار کنند. خیلی وقت‌ها بخشی از کار پلی بک می‌شود و این ایراد کار است.

نصرتی درباره تأثیر فضای مجازی روی موسیقی هم می‌گوید، فضای مجازی روی همه چیز زندگی نقش دارد حتی موسیقی. زندگی جدا از فضای مجازی نیست و هر اطلاعاتی بخواهیم بگیریم وارد صفحه مجازی می‌شویم.

گزارش از فاطمه شریفی