بر اساس اصل ۳۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.
کمیســیون اروپا فقر آموزشــی را به معنی عدم دســتیابی درصدی از جمعیت جوان به حداقل استاندارد‌ها در زمینه دسترسی به آموزش و بهره‌مندی از آموزش تعریف کرده است.
هزینه برای آموزش تضمین توسعه کشور است
وضعیت فقر آموزشــی در کشور می‌تواند با اثرگذاری بر وضعیت اشــتغال افراد بر فقر درآمدی آن‌ها نیز موثر باشد از این رو وضعیت فقر آموزشی نیاز به مداخله سیاســتگذار دارد تا از این طریق هم فقر درآمدی شــهروندان را کاهش دهد و هم یک نیاز انســانی را تامین کند.
رئیس جمهور هم اردیبهشت ماه اعلام کرد که ایران قوی بدون تعلیم و تربیت اصولی و ارتقای جایگاه آموزش و پرورش قابل تصور نیست، و آنچه در حوزه آموزش و پرورش هزینه می‌شود، سرمایه‌گذاری برای تضمین توسعه و پیشرفت آینده کشور است.
۳۱ درصد بچه‌ها از خانواده‌های فقیر وارد مدرسه میشوند
بر اساس اطلاعات پایگاه رفاه ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در سال ۹۹، حدود ۳۱ درصد از بچه‌ها در مدرسه از خانواده‌های فقیر بودند که برخی از استان‌ها وضعیت بهتر و برخی هم در وضعیت نامناسبی بودند.
آنطور که داده‌های این پایگاه نشان می‌دهد نرخ عدم برخورداری از مدرک ابتدایی در سنین ۱۲ تا ۱۷ سال در سال ۱۳۹۹، ۰.۷۷ درصد و نرخ عدم برخورداری از مدرک متوسطه دوم در سنین ۱۸ تا ۲۴ سال، ۱۹.۴۳ درصد است که در سال‌های اخیر روند کاهشی داشته است. این نرخ در کشور‌های دیگر حدود ۱۰ درصد است.
زندگی در فقر بر کیفیت یادگیری اثر دارد
کارشناس دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: نرخ باسوادی افراد در سال ۹۹ بر اساس گزارش سازمان امور استخدامی کشور برای متوسط کل کشور ۸۷.۶ درصد است که این درصد نسبت به متوسط جهانی رقم خوبی است. همچنین شاخص بازماندگی از تحصیل هم در سال ۹۹ – ۱۴۰۰ برای کل کشور ۱.۰۴ درصد است و از این نظر وضعیت مناسبی داریم.
به گفته پیروزراهی، دستیابی تحصیلی شاخص مهم فقر آموزشی است و برای این شاخص تنها داده‌ای که در دست داریم میانگین نمرات آزمون نهایی است و متاسفانه برای قبل از دوره دوازدهم هیچ تصویری از کیفیت دوره آموزشی نداریم و به لحاظ کیفیت آموزشی بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم.
او گفت: زندگی در فقر بر کیفیت یادگیری و دسترسی آموزشی کودکان بسیار تأثیرگذار است. طرح شناسایی بازماندگان از تحصیل به راهبری معاونت رفاه نیز نشان داده که فقر مالی، یکی از مهمترین عوامل بازماندگی در کلیه مقاطع بوده است.
مدرسه دریچه‌ای برای حمایت‌های اجتماعی
مدیرکل دفتر مطالعات رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: بر اساس آمار فاز اول توسعه آموزشی را در کشور به خوبی طی کرده‌ایم که به طور نسبی قابل قبول است اما در شاخص‌های کیفیت آموزش، وضعیت مناسب نیست که آن هم وابسته به عوامل درونی و بیرونی خانواده‌ها و مدرسه است.همچنین بحث آموزش را نباید محدود به مدرسه کرد، چراکه وضعیت اقتصادی خانواده‌ها روی آموزش اثر می‌گذارد.
به گفته موسوی نیک، تجربه نشان داده که مدرسه درگاه ورود به جامعه است برای مثال اگر حمایت غذایی از دانش آموزان در مدرسه صورت گیرد بر ارتقای کیفیت یادگیری بسیار اثر می‌گذارد. مدرسه می‌تواند دریچه‌ای برای حمایت‌های اجتماعی باشد.
او گفت: وقتی کودکان بازمانده از تحصیل را رصد می‌کنیم به خانواده و شرایط کودک در خانواده می‌رسیم. برگرداندن بازماندگان از تحصیل به مدرسه ساده نیست و برقراری ارتباط مجدد با مدرسه بسیار دشوار است. گذشته از آن، کودکانی داریم که در مدرسه‌اند و شرایطشان بهتر از بازمانده‌ها نیست و بهتر است به آن‌ها توجه شود تا قبل از این که مدرسه را رها کنند به سراغشان رفته و از خانواده آن‌ها حمایت کنیم. در کشور ما به دلیل اینکه کدپستی با کدملی متصل نیست شناسایی کودکان بازمانده به راحتی امکان پذیر نیست. وقتی تمرکز به جای کدملی بازماندگان، بر خود مدرسه باشد امر شناسایی دقیق‌تر انجام می‌شود.