ماسوله با قدمتی حدود یک هزار ساله، از سال ۹۰ در مسیر جهانی شدن قرار گرفت و سال۱۴۰۰ با بروز اتفاقات خوشایند از مهیا شدن حضور ارزیابان یونسکو خبر رسید تا اینکه امروز مسئولان استان کمر همت برای رفع موانع ثبت جهانی اش بسته‌اند تا این میراث هویتی گیلان مهر ثبت جهانی را بر پیشانی بگیرد.
این شهر قطعه از تاریخ گیلان در ۶۲ کیلومتری غرب مرکز استان واقع شده است که با ۳۵۰ خانه تاریخی هویتی ۸۰۰ تا یکهزار سال را به رخ می کشد. پیدایش شهر تاریخی ماسوله و منظر فرهنگی آن، حاصل تعامل هزاران ساله انسان با محیط طبیعی پیرامون خود است که روایت شگفت انگیزی از شکل گیری اولین سکونت گاه های بشری، بواسطه حضور و ورود انسان به خطه سرسبز گیلان تا پیدایش این شهر تاریخی ارائه می دهد که همچنان شور زندگی را بدلیل استقبال گردشگران حفظ کرده است.
ماسوله در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن در کنار رودخانه های جاری بر پهنه صخره سنگ ها، شالی و باغ های چای و معماری پلکانی گِلین منحصر به فرد در دل کوهستان همراه با پنجره های چوبی و گلدان های شمعدانی رنگینش، سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و ثبت جهانی آن از سال ۱۳۹۰ در دستور کار قرار گرفت.
ماجرای ثبت جهانی ماسوله و مشقت مردمان این شهر در این راه به امید قرار گرفتن در فهرست جهانی همچنان ادامه دارد؛ بطوریکه پس از یازده سال کش و قوس در مسیر جهانی شدن همچنان مردمان این شهر تاریخی با موضوع تامین انرژی و سازگاری به روش های سنتی گرمایشی در زمستان های سرد منطقه برای پیشگیری از آسیب دیدگی بافت قدیمی شهر دست و پنجه نرم می کنند.
شهرک تاریخی ماسوله در سال ۲۰۰۷ در میراث تاریخی یونسکو به طور موفق ثبت شد تا مسیر هرگونه تغییر و آسیب به ان بسته شود. در گذر سالها این شهر رفت و امد مدیران، کارشناسان بین‌المللی، ملی و استانی بسیاری را به خود دید، که بررسی های و گزارشات متعددی را از این قطعه تاریخی به همراه داشت.
اما همچنان پرونده جهانی شدن ماسوله اندر خم یونسکو باقی مانده بود تا اینکه آبان ماه ۱۴۰۰ ماسوله عنوان شهر کامل از نگاه ارزیابان بین المللی را از آن خود کرد که به اعتقاد کارشناسان قدمی مهم در مسیر ثبت جهانی محسوب می‌شود.
بهمن ماه سال گذشته ثبت منظر فرهنگی شهر تاریخی ماسوله نیز در فهرست میراث جهان اسلام (آیسسکو) خبری تازه و امید بخش برای این شهر و دوستداران میراث فرهنگی بود و در همین ماه ولی جهانی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با اشاره به ارسال پرونده ثبت جهانی ماسوله به یونسکو از مهیا شدن این شهر تاریخی برای حضور ارزیابان یونسکو برای تابستان ۱۴۰۱ خبر داد.
کمر همت برای ثبت جهانی ماسوله بسته شد و در اسفند ماه پارسال کمیته رفع موانع ثبت جهانی شهر تاریخی ماسوله در استانداری گیلان با مدیریت شخص اسدالله عباسی استاندار گیلان تشکیل شد.
استاندار گیلان می گوید فروردین ماه امسال نیز در این کمیته بر لزوم هم‌افزایی همه دستگاه‌های اجرایی در جهت رفع موانع ثبت جهانی ماسوله تاکید شد و ثبت جهانی ماسوله، حیثیت گیلان است و هیچگونه بهانه ای برای تاخیر دستگاه های اجرایی در انجام وظایف تعیین شده، پذیرفتنی نیست.
غفلت مساوی با از دست دادن یک فرصت تاریخی
عباسی روز گذشته (چهارشنبه) نیز در جلسه بررسی رفع موانع برای ثبت جهانی ماسوله تاکید کرد: همه دستگاه های ذیربط دست به دست دهند تا ماسوله بعنوان نماد میراث فرهنگی استان ثبت جهانی شود و غفلت در این فرایند به معنی از دست دادن یک فرصت تاریخی است.
وی ثبت جهانی ماسوله را گامی مهم در اقتصاد گردشگری استان دانست و گفت: هر دستگاه به سهم خود برای موانع مشخص شده اقدام و هرکجا نیاز به تامین اعتبار است اعلام شود تا برای آن برنامه ریزی صورت گیرد.
حال مشخص است عزم گیلان برای ثبت جهانی ماسوله بیش از پیش جزم شده است و این مجموعه تاریخی به اولویت برای مسئولان استانی تا محلی تبدیل شده است تا به مقصد نهایی برسد.