فرهنگ‌سازی برای فرزندآوری و جوانی جمعیت دست رسانه‌ها را می‌بوسد

صدای هشدار پیری جمعیت در کشور به گوش رسیده و نرخ رشد جمعیت در کشور در حال کاهش است. مسائل متعددی در بحث فرزندآوری در جامعه مطرح می‌شود که دست به دست هم داده‌اند تا خانواده‌ها زیر بار قبول مسئولیت فرزند نروند.

مسائل معیشتی و اقتصادی از یک طرف و از طرفی دیگر مسائل فرهنگی تعیین کننده‌ میزان اشتیاق خانواده‌ها برای افزایش تعداد فرزندانشان است. در انتهای دهه شصت تبلیغات گسترده‌ای در کشور بر بحث کنترل جمعیت صورت گرفت و شعار " فرزند کمتر- زندگی بهتر" رواج پیدا کرد.

اکنون پس از چند دهه فرهنگ سازی  در حوزه کنترل جمعیت، تشویق مجدد خانواده‌ها به فرزندآوری کاری بسیار دشوار است؛ زیرا از نظر اقتصادی و فرهنگی بسیاری از افراد نمی‌پذیرند که تعداد فرزندان آن‌ها از یک یا نهایتاً دو فرزند بیشتر شود.

یکی از مشکلاتی که مدرنیته برای جوامع در حال توسعه به وجود آورده ، سوق دادن خانواده ها به سمت تک فرزندی یا سرپرستی حیوانات به جای فرزندآوری است.

به گفته دکتر امید علی مسعودی از رسانه ها با توجه به قدرت اثرگذاری روی افکار عمومی انتظار می‌رود، بیشتر از قبل به بحث فرزندآوری بپردازند.

به عبارتی، این وظیفه رسانه است که آینده مطلوب و چشم انداز کشور را در قالب محتواهای اثرگذار به افکار عمومی نشان داده و از طریق ایجاد اشتیاق بین مردم آنان را به سمت فرزندآوری بیشتر سوق دهد؛ متاسفانه اخیراً  خانواده هایی که از قالب رسانه صداوسیما نشان داده می‌شوند یا تک فرزند هستند  و یا  مربوط به دهه‌های پنجاه و شصت شمسی هستند. این وظیفه رسانه است که میل به فرزندآوری را در بین خانواده ها گسترش دهد. زیرا با این روند که پیش رو داریم جمعیت کشور به سمت کهنسالی حرکت کرده و این فقدان نیروی انسانی جوان سبب تضعیف نیروی نظامی، اقتصادی، سیاسی، علمی و ... کشور می‌شود. 

به گفته حجت الاسلام احمد تقوایی بحث فرزندآوری بسیار مورد تاکید ائمه (ع) و بزرگان دینی ما بوده است و بسیار به کثرت نسل سفارش شده است؛ زیرا تعداد زیاد فرزندان در واقع تربیت و آماده‌سازی نسل اسلامی و مهدوی است.

او می گوید، پیامبر اکرم (ص) بر توجه ویژه به جوانان بسیار تاکید داشتند. این جوان است که می‌تواند جریان ساز باشد و جلوی بسیاری از خطاها را بگیرد. اگر جامعه به سمت پیری حرکت و جوانانی نباشند که حقیقت ها را دریابند آن زمان زنگ خطر حکومت طاغوتیان بر امت اسلامی به صدا در می‌آید.  

مجلس شورای اسلامی هم برای جلوگیری از تبعات پیری جمعیت در کشور، طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده را مصوب کرد. در این طرح مشوق‌هایی برای ازدواج و فرزندآوری خانواده‌ها در نظر گرفته شده است. این طرح موافقان و مخالفان بسیاری را دارد و مخالفان معتقدند این طرح نمی‌تواند چندان در بحث افزایش جمعیت موثر واقع شود.

اگر شرایط اقتصادی کشور بهبود پیدا کند، خانواده‌ها خود اقدام به فرزندآوری خواهند کرد و نیازی به مشوق نیست؛ اما در خصوص فرهنگ سازی این مهم، نباید از نقش رسانه ها غافل شد. در واقع آگاهی، مهم‌ترین موضوعی است که نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه ایفا می‌‎کند. اینکه افراد چه نگاهی به فرزندآوری دارند و در مقابل این مسئله چه انتخاب‌هایی می‌‎‌کنند. از سوی دیگر کارشناسان امر برای حل معضل فرزند آوری، بر ضرورت «فرهنگ‌سازی» تأکید می‌کنند که در این میان نمی توان نقش مهم، تاثیرگذار و پر نفوذ رسانه ها بویژه صداوسیما را در اندیشه خانواده ها منکر شد.

بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت که در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده، صدا و سیما مکلف است ۱۰ درصد برنامه‌های تولیدی خود را به موضوع فرزندآوری اختصاص داده و با فرهنگ سازی درباره این مهم از پیری جمعیت جلوگیری کند. درحالی که مجموع برنامه‌هایی که به سراغ این موضوع رفته‌اند از تعداد انگشتان دو دست بیشتر نبوده است.

البته که نباید از دیگر جنبه‌های موثر در فرزندگریزی نیز غافل شد اما از آنجا که فرهنگ رابطه مستقیمی با ارزشها و باورهای مردمان دارد و از طرفی دیگر رسانه ها با قدرت تبلیغ و اشاره به تبعات پیری جمعیت می‌توانند به گسترش فرزندآوری کمک کنند، انتظار می‌رود به این مهم بیش از بیش تاکید و توجه شود.