منطقه کوه چرخه و دارهند نطنز از کم نظیر‌ترین مناطق بکر زمین شناسی است؛ این کوه علاوه بر زیبایی خاص به دلیل نوع ترکیبات رسوبی و داشتن سنگواره‌ها همواره مورد توجه محققان، استادان و دانشجویان زمین شناسی و گردشگران قرار داشته، اما سال هاست که کوهستان دارهند، چلوک و چرخه در نزدیکی منطقه حفاظت شده کرکس و در شمال شرق شهر نطنز محلی برای تخلیه زباله و فاضلاب شهری شده است.
برخی زمین شناسان این منطقه را بهشت زمین شناسی کشور می‌دانند و معتقدند ادامه روند دفن پسماند، این ذخیره گاه ارزنده سنگواره‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد.
دارهند و چرخه کوه، منطقه‌ای بکر از نظر زمین شناسی
مهدی یزدی استاد گروه زمین شناسی دانشگاه اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: منطقه کوه دارهند و چرخه کوه از نظر زمین شناسی دارای ارزش زیادی است، این منطقه از نظر ساختاری و رسوب زمین شناسی دارای طیفی از رنگ است و آتشفشان‌های پایین چرخه کوه نیز ترکیب رنگی بسیار زیبایی ایجاد کرده که از نظر ژئوتوریسم نیز با ارزش است.
به گفته او از نظر ساختار زمین شناسی، چین خوردگی و رنگ شناسی این منطقه با اهمیت است و وجود یک سری فسیل مرجانی بر اهمیت زمین شناسی منطقه افزوده است.
ظاهر زیبای منطقه کوه چرخه با زباله‌ها خدشه دار شده
این استاد دانشگاه می‌گوید: دفن زباله در چنین منطقه‌ای، معضل زیست محیطی به شمار می‌آید، چون علاوه بر آسیب به ساختار زمین شناسی منطقه مشکلاتی را هم از لحاظ آلودگی ایجاد می‌کند، به عنوان مثال در این منطقه باد‌های موسمی از کویر به کوهستان و برعکس می‌وزد که به راحتی آلودگی را به شهر نطنز منتقل می‌کند.
یزدی معتقد است مهمترین خطر دفن و رهاسازی پسماند در این منطقه، انتقال آلودگی و آسیب رسیدن به ساختار زمین شناسی آن است، بنابراین مسئولان باید هرچه سریعتر برای رفع این مشکل اقدام کنند، چون ما باید برای نسل بعد طبیعت را حفظ کنیم.
با رها سازی زباله در این منطقه، انبوه مگس‌ها جولان می‌دهند و هزاران کیسه پلاستیکی لای گون‌ها و پوشش گیاهی منطقه گیر افتاده‌اند.
او گفت: البته بررسی‌ها نشان داده از نظر نفوذ شیرابه به آب‌های زیرزمینی و ایجاد آلودگی آب آشامیدنی مشکل زیادی وجود ندارد، چون شیرابه‌ها از طریق آبراهه به سمت کارخانه فولاد منتقل می‌شوند.
به گفته این استاد دانشگاه اصفهان، در منطقه پشت چرخه کوه نیز تخریب‌هایی شده که هرچه زودتر باید جلوی آن‌ها گرفته شود.
داستان دنباله دار دفن پسماند شهری در دامنه دارهند
عبدالعظیم شکاری مسئول انجمن حافظان محیط زیست آخشیجان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: منطقه دارهند نطنز و کوه‌های چرخه از نظر زمین شناسی ارزشمند است و فسیل‌های جانوان دریایی در آن دیده می‌شود.
او می‌گوید: در سال‌های گذشته شهرداری نطنز، منطقه دارهند را به عنوان مکانی برای دفع پسماند‌های شهری و نخاله‌های ساختمانی درنظر گرفته و البته در این امر با یک پیمانکار قرارداد بسته که ظاهرا پیمانکار به وظیفه خود درست عمل نمی‌کند و پسماند‌ها را بجای دفن، در منطقه رها می‌کند.
به گفته مسئول انجمن حافظان محیط زیست آخشیجان، هرچند وقت یکبار بطور غیرقانونی زباله‌ها را آتش می‌زنند که این کار برای پوشش گیاهی و جانوری منطقه به شدت زیان بار است.
دارهند و چرخه کوه، پارک فسیل شناسی شود
شکاری می‌گوید: ما دونامه به فرمانداری و اداره حفاظت محیط زیست نطنز نوشتیم و با توجه به اینکه دارهند و چرخه کوه، میراث گران بهای رشته کوه کرکس است و فسیل‌های چند میلیون ساله دارد، درخواست کردیم این منطقه به عنوان پارک فسیل شناسی شناخته شود.
او این را هم گفت که موضوعی مبنی بر احداث معدن در این منطقه داشتیم که تجمعی با حضور دوستداران محیط زیست و مردم نطنز برگزار و از احداث معدن جلوگیری شد و باز هم پیگیر هستیم که درمنطقه دارهند و چرخه، معدن احداث نشود و این منطقه حالت طبیعی و بکر خود را حفظ کند.
مسئول انجمن حافظان محیط زیست آخشیجان، می‌گوید: بر اساس مکاتبه و جلساتی که با فرمانداری داشتیم، قرار است یک چال زباله خارج از منطقه دارهند احداث و پسماند همه شهر‌های نطنز به این محل منتقل شود.
مجوز محیط زیست و منابع طبیعی برای دفن زباله در دارهند
غلامرضا جنتی معاون خدمات شهری شهرداری نطنز گفت: شهرداری نطنز در سال ۱۳۷۲ با اخذ سه مجوز از اداره کل حفاظت محیط زیست و انعقاد قرارداد واگذاری با اداره منابع طبیعی، منطقه جنبه کوه دارهند را به عنوان محل دفن پسماند‌های خانگی و نخاله‌های شهری و ساختمانی در نظر گرفت.
به گفته او با توجه به میزان کم پسماند تولیدی در شهرستان نطنز، امکان احداث کارخانه بازیافت و کمپوست در این شهرستان وجود ندارد.
احداث کارخانه بازیافت در منطقه‌ای میان نطنز و اردستان
معاون خدمات شهری شهرداری نطنز می‌گوید: در سال ۱۳۹۹ تصمیم گرفته شد که در منطقه‌ای در فاصله ۱۳ کیلومتری نطنز و ۲۷ کیلومتری اردستان کارخانه بازیافت احداث شود که مطالعات زیست محیطی آن به پایان رسیده است.
به گفته جنتی تا زمانی که کارخانه مورد نظر احداث شود، طی هفت تا هشت ماه آینده، محل جدیدی به عنوان جایگاه دفن زباله‌های نطنز در نظر گرفته می‌شود.
حفاظت از میراث طبیعی کوه "دارهند چلوک" و "چرخه" به عنوان ذخیره گاه فسیلی ارزشمند در مرکز کشور و رشته کوه کرکس بسیار مهم است و بی توجهی به چنین مناطقی موجب از دست رفتن سرمایه‌های جبران‌ناپذیر می‌شود.
گزارش از سولماز محمدی