بر اساس تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون بیمه تامین اجتماعی، کار‌های سخت و زیان آور کار‌هایی هستند که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی خود را تحمل می‌کند.
مشاغل سخت و زیان آور دو دسته هستند؛ دسته اول مشاغلی که صفت سخت و زیان آور با ماهیت شغلی وابستگی دارد اما می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آن‌ها را حذف کرد و دسته دوم مشاغلی که ماهیتا سخت و زیان آور بوده و با به کارگیر تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی کارفرما، صفت سخت و زیان آوری آن‌ها کم می‌شود، ولی سختی کار در آن‌ها حفظ می‌شود.
یکی از موضوعاتی که کارگران مشاغل سخت با آن رو به رو هستند این است که در کارگاه‌هایی فعالیت می‌کنند که کار آن‌ها در گروه مشاغل سخت و زیان آور است اما در عنوان شغلی ارسالی به تامین اجتماعی که ملاک بیمه و بازنشستگی است، با عنوان کارگر ساده، بیمه شده‌اند.
نایب رئیس کانون هماهنگی شورا‌های اسلامی کار استان تهران گفت: کارگرانی که عنوان شغلی شان مشمول سخت و زیان‌آور نباشد، باید به کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور مراجعه کنند و افرادی که در زمان پیش از بازنشستگی حکم سختی کار نگرفتند، می‌توانند پس از بازنشستگی از دیوان عدالت اداری رای نهایی بگیرند و مابه‌التفاوت پرداخت نشده را از صندوق سازمان تامین اجتماعی دریافت کنند.
فعالیت زنان در مشاغل سخت و زیان‌آور ممنوع است
طبق ماده ۷۵ قانون کار انجام کار‌های خطرناک، سخت و زیان آور و نیز حمل بار بیشتر از حد مجاز با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای کارگران زن ممنوع است.
به گفته باقری، حضور زنان در مشاغل سخت و زیان‌آور ممنوع است و بازرسان اداره کار باید در زمینه وضع بیمه و سختی کار و نوع محافظت نیروی کار در برابر آسیب‌های کار در این واحد‌ها اقدام کنند؛ اگر بازرسی رخ نداد، کارگران این مجموعه‌ها حتما باید اداره کار منطقه خود را در این زمینه مطلع کنند.
در ماده ۶١ قانون کار عنوان شده که ارجاع کار اضافی به کارگرانی که کار شبانه یا کار‌های سخت و زیان‌آور انجام می‌دهند، ممنوع است.
او گفت: کارفرما بنابر قانون نباید نیروی آسیب‌دیده و کم‌توان را در مشاغل سخت و زیان‌آور بکار بگیرد. مگر اینکه رای متفاوتی توسط اداره کار یا دیوان در ارتباط با ایشان صادر شود.
شورای عالی کار، شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار فهرست مشاغلی را تحت عنوان مشاغل سخت و زیان آور تهیه کرده و سپس این لیست به تصویب وزارت کار و بهداشت رسیده است.
کار در معدن، کار استخراج، کار در مخازن سربسته، کار مستمر در مجاورت کوره‌های ذوب همچنین مشاغل پخت آسفالت دستی،کار با مواد رادیواکتیو، کار غواصی، آتش نشانی، خبرنگاری، شاغلان در ندامتگاه‌ها، رانندگان مسافربری درون شهری و برون شهری، حمل و نقل بار، کارشناس علوم آزمایشگاهی و فوریت‌های پزشکی در گروه مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرند.