رشد صادرات غیرنفتی کشور، توسعه روابط با کشور‌های همسایه و احیای دیپلماسی اقتصادی جزو برنامه‌هایی است که دولت سیزدهم از زمان شروع به کار خود بار‌ها بر آن‌ها تاکید کرده است. در همین راستا، براساس برنامه ریزی‌های انجام گرفته، مقرر شده است استان‌هایی که با کشور‌های همسایه مرز دارند، با تقویت ظرفیت هایشان، میزان صادرات غیرنفتی خود را افزایش دهند.
خراسان رضوی جزو استان‌هایی است که به دلیل مجاورت با کشور‌های آسیای میانه و همچنین استقرار صد‌ها واحد تولیدی و برخورداری از ظرفیت‌های فراوان کشاورزی، قابلیت زیادی برای توسعه صادرات دارد. آمار‌های اعلام شده ازسوی سازمان صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد که حجم تجارت خارجی (صادرات و واردات) در خراسان رضوی پارسال ۱۷ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش یافت که نشان دهنده گسترده شدن تجارت استان با کشور‌های دیگر است.
پارسال ۲/۶ میلیون تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۴۲۰ میلیون دلار از گمرکات استان به خارج از کشور صادر شد. هدف گذاری امسال استان در زمینه صادرات، یک میلیارد و ۶۹۰ میلیون دلار تعیین شده است. از این میزان، ۳۴۴ میلیون دلار سهم محصولات کشاورزی، ۱۴۰میلیون دلار سهم صنایع تبدیلی، ۶۳۰ میلیون دلار سهم صنعت، ۴۳۳ میلیون دلار سهم معدن و صنایع معدنی و بالاخره ۱۲۰ میلیون دلار سهم صنایع دستی و باقی کالاهاست. اولویت مقاصد صادراتی خراسان رضوی برای امسال، ۱۵کشور همسایه و همچنین کشور‌هایی مانند هند، چین، سوریه، لبنان، هنگ کنگ و ویتنام است.
روند رو به رشد صادران در ماه های گذشته
کاظم شیردل گفت: در ماه‌های گذشته دیپلماسی فعال دولت سیزدهم سبب شد که صادرات استان افزایش پیدا کند، در ماه‌های گذشته، سفارتخانه‌های ایرانی در حوزه اقتصادی و حمایت از صادرات، نسبت به سال‌های گذشته فعال‌تر شدند و همین مسئله سبب شده است که راه برای فعالیت تاجران خراسانی در کشور‌های همسایه هموار شود.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی گفت: خراسان رضوی در حوزه صدور برخی محصولات کشاورزی، صنعتی و پتروشیمی دارای ظرفیت‌های خوبی است و معمولا این محصولات در بازار‌های کشور‌های همسایه متقاضی دارند، از این رو اگر این ظرفیت‌ها تقویت شود، بی شک امسال می‌توانیم میزان صادرات غیرنفتی استان را افزایش دهیم.
او گفت: گرفتن عوارض از برخی محصولات کشاورزی یا فولادی تأثیر منفی بر صادرات می‌گذارد. وقتی که برای کالا‌های صادراتی عوارض تعیین می‌کنیم، هزینه تمام شده کالا‌های ایرانی نسبت به کالا‌های مشابه خارجی در بازار‌های هدف افزایش می‌یابد و کالا‌های ایرانی بازار‌های خود را از دست می‌دهند، از این رو یکی از راه‌های مهم حمایت از صادرات، حذف عوارض مختلف از صادرات کالاهاست که گاه به صورت بخشنامه‌ای اعمال می‌شوند.
بیشتر بخوانید
به گفته او، ترغیب صادرکنندگان به عرضه ارز به نرخ بازار آزاد، می‌تواند سبب افزایش صادرات غیرنفتی شود. در واقع، صادرکنندگان ملزم به عرضه ارز به نرخ نیمایی هستند و این مسئله سبب می‌شود که هزینه‌های آن‌ها در عمل افزایش بیابد. اگر ارز صادرات به نرخ بازار آزاد از صادرکننده خریداری شود، می‌تواند خود یک مشوق صادراتی محسوب شود.
شیردل گفت: حمایت از صادرات، شرط لازم برای تحقق شعار سال است؛ چون هرقدر که صادرات رونق بگیرد، به همان اندازه تولید و اشتغال زایی هم در کشور بیشتر می‌شود.
هدف گذاری صادرات خراسان رضوی
محمدحسین روشنک نیز گفت: در قرارگاه اقتصادی خراسان رضوی، صادرات ۹ میلیارد دلار کالا در چهار سال آینده هدف گذاری شده است. خراسان رضوی دارای ظرفیت‌های زیادی برای صادرات است و حتی می‌توان صادرات این استان را سالانه به ۵ میلیارد دلار هم افزایش داد، از این رو رسیدن به هدف گذاری قرارگاه اقتصادی استان، دور از ذهن نیست. علاوه بر این، اقدامات چندماه گذشته دولت سیزدهم توانسته است مسیر توسعه صادرات را همواره کند و همین موضوع امکان رشد صادرات توسط خراسان رضوی را فراهم کرده است.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: در دولت قبل هرچندوقت یک بار بخشنامه‌های مختلفی درباره محدودیت‌های صادراتی ابلاغ می‌شد که سبب می‌شد تجار خراسانی بازار‌هایی را که سال‌ها برای به دست آوردن آن‌ها زحمت کشیده بودند، از دست بدهند، از این رو قطع بخشنامه‌های ناگهانی یکی از الزامات افزایش صادرات غیرنفتی استان است.
درکنار این‌ها باید تلاش کنیم هزینه تمام شده تولید هم کاهش بیابد تا بتوانیم بر تنوع کالا‌های صادراتی خودمان بیفزاییم. اکنون از خراسان رضوی پاره‌ای محصولات کشاورزی صادر می‌شود که چند نوع از آن‌ها هم به دلیل محدودیت‌های صادراتی به صورت دوره‌ای با مشکلاتی مواجه می‌شوند. در حوزه محصولات صنعتی، به حرکت به سوی تولید صادرات محور نیاز داریم تا کالا‌های ایرانی بتوانند با کالا‌های کشور‌هایی مانند چین و ترکیه در بازار‌های هدف رقابت کنند.
به گفته او، تورم بالا در عمل سبب می‌شود کالا‌های تولیدی کشور نتوانند با کالا‌های تولیدی رقبا که تورم کمتری دارند، رقابت کنند، از این رو ثبات بخشیدن به حوزه اقتصاد کلان کشور یکی از شرط‌های مهم رشد صادرات غیرنفتی است.
او گفت: توسعه سیستم حمل ونقل یکی دیگر از الزامات توسعه صادرات غیرنفتی می‌باشد. قیمت کامیون در ایران، چهاربرابر بیشتر از افغانستان است و همین مسئله سبب می‌شود هزینه حمل ونقل کالا‌های ایرانی به کشور‌های هدف بیشتر شود، از این رو برای توسعه صادرات غیرنفتی باید تلاش کنیم که ناوگان حمل ونقل ایران با نرخ مناسب و رقابتی به روزرسانی شود. درواقع تا زمانی که حمل ونقل کشور توسعه نیابد، امکان رشد صادرات فراهم نخواهد بود.
روشنک معتقد است: با وجود اینکه باید مالیات بر ارزش افزوده به فاصله کوتاهی به صادرکننده برگردد، گاهی این کار یک سال طول می‌کشد، از این رو انتظار می‌رود که برای حمایت از صادرات، این کار سرعت بیشتری بگیرد.
برنامه ریزی برای رشد ۲۰ درصدی صادرات
علی غفوری مقدم هم گفت: هدف گذاری برای رشد سالانه حدود ۲۰ درصد است؛ یعنی تا پایان ۱۴۰۴ صادرات استان باید سالانه ۲۰ درصد رشد را تجربه کند.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: سال گذشته حدود ۱/۴ میلیارد دلار صادرات داشتیم و هدف گذاری ما برای سال جاری، ۱/۷ میلیارد دلار است و یقین داریم که این عدد تحقق یافتنی است، منتها هدف گذاری یک بخش کار است و برنامه ریزی و بسترسازی برای رسیدن به آن، یک بخش دیگر که با کمک بخش خصوصی امکان پذیر خواهد بود.