خبرهای رسیده از سازمان حج و زیات حکایت از این دارد که پرواز‌ها برای برگزاری حج تمتع از نیمه‌خرداد آغاز خواهد شد. این درحالی است که تا زمان برگزاری مراسم حج کمتر از دو ماه باقی است و در این فرصت کوتاه، مسؤولان سازمان حج و زیارت باید مقدمات سفر حدود ۳۹ هزار و ۶۰۰ زائر را فراهم کنند آن هم در شرایطی که هنوز ویزای نمایندگان حج و زیارت نیز برای سفر به عربستان صادر نشده است.
علاوه بر این، زائران دغدغه‌های زیادی دارند. از شرط سنی ۶۵ سال که عربستان برای زائران در نظر گرفته است بگیرید تا شرط تزریق واکسن‌هایی که مورد تایید این کشور است. روز گذشته دکتر با سید صادق حسینی، رئیس سازمان حج و زیارت درباره همه این مسائل گفت‌وگو کرده‌ایم البته از او درباره افزایش قیمت‌های سرسام‌آور سفر به عتبات عالیات نیز پرسیده‌ایم. آن‌طور که او می‌گوید پای مافیای قدرتمندی در میان است که دستانش را وارد جیب زائران عتبات می‌کند.
بیشتربخوانید
علاوه بر این با رئیس سازمان حج و زیارت درباره شرایط نامناسب هتل‌های عراق نیز صحبت کرده‌ایم. او شرایط نامناسب هتل‌ها را تایید می‌کند و می‌گوید برای بهبود شرایط هتل‌ها با مسؤولان عراقی جلساتی برگزار کرده و قرار شده در رتبه هتل‌ها براساس خدماتی که ارائه می‌کنند مشخص شود تا به این شکل شرایط برای اقامت زائران بهتر شود و مسؤولان هتل‌ها به وظایف‌شان عمل کنند.
کمتر از دو ماه به برگزاری مراسم حج تمتع باقی است، چقدر برای انتقال زائران ایرانی به عربستان آماده هستید؟
دو سال است حج تمتع به‌دلیل کرونا برگزار نمیشود. برای سال ۹۹ قرار بود که حدود ۷۴هزارو ۵۰۰ نفر به مراسم اعزام شوند که کرونا در جهان شایع شد. حالا عربستان بعد از دو سال سهمیه اعزام را برای همه کشور‌ها حدود ۴۵ درصد کاهش داده است. یعنی سهمیه ما حدود ۳۹ هزار و ۶۰۰ نفر از حدود ۷۴ هزار نفری است که قبلا ثبت نام کرده‌اند.
به نظر می‌رسد برای اعزام زائران با مشکلات زیادی روبه‌رو باشیم.
با چند مشکل روبه رو هستیم. معمولا عربستان حدود شش‌ماه قبل از کشور‌ها دعوت می‌کرد تا برای شرکت در مراسم حج آماده شوند. جلسه‌ای می‌گذاشتند و در آن جلسه سهمیه تعیین و تفاهم‌نامه‌ای امضا می‌شد. امسال، اما این مسأله خیلی دیر اعلام شد و ما چهار ماه را برای آمادگی از دست دادیم. کمتر از دو ماه به موعد حج مانده و عربستان تنها میزان سهمیه را اعلام کرده است.
مشکل دیگر نبود رابطه سیاسی با عربستان است. کشور‌های دیگر در عربستان کنسولگری دارند نمایندگان آن‌ها به عربستان می‌روند و هتل‌ها را رزرو می‌کنند. این در حالی است که هیچ ویزایی برای ما و نمایندگان سازمان حج و زیارت صادر نشده‌است. سازمان حج و زیارت همیشه در سه شهر جده، مکه و مدینه نماینده داشت. امروز، اما نمایندگی‌های ما در این شهر‌ها بسته است. حدود ۵۰ روز دیگر باید زائران را روانه کنیم. به همین دلیل باید ویزای زائران صادر می‌شد، هتل‌ها مشخص و مواد غذایی، امکانات بهداشتی، دارو و تجهیزات پزشکی ارسال می‌شد، اما هیچ‌کدام از این اتفاقات نیفتاده، چون ویزا صادر نشده‌است. مشکل بعد موضوع انتقال ارز است. بانک‌های عربستان باید آمادگی داشته باشند تا پول از طریق واسطه‌ها به آنجا منتقل شود. ما در سوییفت حضور نداریم، چون تحریم هستیم؛ بنابراین این مشکلات ممکن است ما را از حضور در مراسم حج محروم کند.
به‌هیچ‌وجه دنبال این نیستیم. تلاش‌مان این است که با تمام ظرفیت اعزام را انجام دهیم.
اما در مدت زمان کمتر از دو ماه میتوانید هتل رزرو کنید؟
سال ۹۸ حدود یک میلیون و ۸۶۰ هزار زائر از کشور‌های مختلف به حج رفتند، امسال، اما حدود ۸۰۰ هزار و ۵۰ نفر به حج اعزام می‌شوند بنابراین مشکلی بابت رزرو هتل نداریم چراکه عرضه بیشتر از تقاضاست. احتمالا هتل‌های خوب را از دست میدهیم. سهمیه امسال ما ۳۹هزار و ۶۰۰ نفر است. سال ۹۹ سهمیه ۷۴هزار و ۵۰۰ نفر بود. در این بین به‌طور طبیعی تعدادی از این آمار ریزش می‌کند. این درحالی است که عربستان شرط سنی کمتر از ۶۵سال را نیز در نظر گرفته است.
آن فردی که ۱۵ سال صبر کرده است تا اعزام شود و حالا سنش بیشتر از ۶۵ سال شده باید چه کار کند؟
ما هفته گذشته مکاتبه‌ای با عربستان داشتیم، با کمک نماینده‌مان در نیویورک درخواست کردیم که این شرط را بردارند. اگر می‌خواهند شرط سنی بگذارند شرط سنی ۷۵ سال را در نظر بگیرند. در حال تلاشیم که این اتفاق بیفتد. استدلال کردیم افرادی که توان جسمی دارند به حج بروند. ممکن است یک فرد ۷۵ ساله توان جسمی داشته باشد. در واقع بهتر بود شرط سلامت را در نظر می‌گرفتند.
اگر عربستان از این شرط کوتاه نیاید تکلیف افرادی که این همه مدت منتظر بوده‌اند چه می‌شود؟
مجبوریم افراد کمتر از ۶۵ سال را به مراسم حج بفرستیم. افراد بالای ۶۵ سال باید صبر کنند که کرونا کنترل شود و عربستان در سال‌های بعد این شرط را بردارد.
آماری دارید که با در نظر گرفتن شرط سنی چند نفر از سفر به عربستان محروم می‌شوند؟
در حال محاسبه هستیم تا هم تعداد افراد بالای ۶۵سال را تعیین کنیم و هم تعداد افرادی که واکسن تزریق نکرده‌اند مشخص شود. از تعداد افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند حدود ۵۰۰۰ نفر واکسن تزریق نکرده‌اند. برای این افراد پیامک ارسال کردیم تا زودتر برای تزریق واکسن اقدام کنند.
دغدغه دیگر زائران این است که عربستان واکسن‌های ما را قبول ندارد.
هشت واکسن مورد تایید آنهاست. دو نوع از واکسن‌هایی که مورد تایید آنهاست یعنی سینوفارم و استرازنکا در سبد واکسیناسیون ما هم قرار دارد. خوشبختانه براساس آمار وزارت بهداشت و درمان حدود ۹۰ درصد از شهروندان ایرانی سینوفارم تزریق کرده‌اند.
افرادی که واکسن برکت تزریق کرده‌اند، باید چه کار کنند؟
واکسن برکت در گروه واکسن‌های مورد تایید آن‌ها قرار ندارد. در حال پیگیری هستیم تا افرادی که واکسن برکت تزریق کرده‌اند را قبول کنند چرا که فرمول ساخت واکسن برکت و سینوفارم شبیه به هم است. مشکل این است عربستان همه این مسائل را برای ۵۰ روز آخر گذاشته است.
آیا این شرایط را فقط به ما دیر اعلام کردند؟
نه به همه کشور‌ها دیر اعلام کردند. این در حالی است که آن‌ها مراسم عمره را برگزار کرده‌اند و میتوانستند این شروط را زودتر اعلام کنند. با این حال ما ناامید نیستیم و تلاش می‌کنیم به تعداد سهمیه‌ها اضافه کنیم.
قرار است ۵۰۰۰ نفر به سهمیه کشورمان اضافه شود؟
سال‌های قبل، گاهی ۲۰۰۰ نفر و گاهی ۵۰۰۰ نفر به سهمیه اضافه می‌کردیم. از وزیر حج و زیارت عربستان درخواست دیدار مجازی کردیم و منتظریم تا زمانی برای مذاکره تعیین شود. اگر زمان را تعیین کنند یکی از بند‌های مذاکره ما شرط ۶۵سال و یکی دیگر هم افزایش سهمیه‌هاست. در تلاشیم سهمیه را تا ۱۰ هزار نفر افزایش دهیم.
در جلسه‌ای که اخیرا در عراق با عربستان داشتیم درباره مسائل حج هم صحبت شده است؟
جلسات عراق درباره مسائل سیاسی است. دور پنجم آن هم در پنجشنبه گذشته برگزار شد. نمی‌خواهیم که منتظر نتایج آن مذاکرات باشیم. همیشه به عربستان گفته شده مسائل سیاسی را از موضوع حج تفکیک کند. آن‌ها این موضوع را پذیرفتهاند، اما مشکل این است اگر اتفاقی شبیه به حادثه منا روی دهد آن‌ها می‌خواهند چه کار کنند؟ درخواست ما این است اجازه دهند نیرو‌های کنسولگریمان در آنجا مستقر شود. سفارت تعطیل است ایرادی ندارد، اما اگر حادثه‌ای شبیه به حادثه منا روی دهد نمایندگان کنسولگری ما باید در آنجا حاضر باشند. عربستان هنوز پاسخی دراین خصوص به ما نداده است. در آخرین حجی که سال ۹۸ برگزار شد اعلام کرد که با حمایت کنسولی موافقت می‌کند.
آخرین اخبار از پرونده حادثه منا چیست؟
برای حادثه جرثقیل، مبلغ قابل‌توجهی دیه به شرکت بیمه پرداخت شد، اما درباره حادثه منا هنوز نتیجهای حاصل نشده است. همچنان در حال پیگیری هستیم. تفاهم‌نامه‌ای هم که چند روز قبل به عربستان ارسال کردیم درباره همین موضوع است. تاکید کردیم که این تفاهمنامه باید به امضای آن‌ها برسد. درست است ما مذاکره نکردیم، اما یکی از موارد تفاهمنامه، موضوع حادثه مناست.
برگردیم به حج امسال. سال ۹۲ هزینه شرکت در مراسم حج حدود ۹ تا ۱۳ میلیون تومان بود، اکنون هزینهها چقدر است؟
سال ۹۹ که مراسم حج به‌دلیل کرونا برگزار نشد، حدود ۳۵ میلیون تومان از مردم دریافت شد. دولت ارز ۹ هزار تومانی تخصیص داد یعنی هزینه سفر حدود ۳۵۰۰ دلار می‌شد. امسال دولت عربستان بین ۱۲ تا ۱۵ درصد مالیات برارزش افزوده اضافه کرده است؛ احتمالا عدد مابه‌التفاوت را از زائران دریافت می‌کنیم.
یعنی زائران چقدر باید پرداخت کنند؟
به نظر می‌رسد حدود ۲۰۰ دلار دیگر باید از زائران دریافت کنیم. آن سال با این ۳۵میلیون تومان هزینه هواپیما‌ها را هم پرداخت کردیم. آن زمان حدود پنج‌میلیون و ۹۰۰ هزار تومان برای پرواز‌های رفت‌وبرگشت پرداخت شد. پول هم از همان سال در اختیار سازمان است. عدد مابه‌التفاوت را در روز‌های آینده اعلام می‌کنیم.
مابه‌التفاوت را با زائری که در سال ۸۵، برای ثبت‌نام حدود یک میلیون تومان پرداخت کرده، چگونه حساب می‌کنید؟ آن زمان هزینه یک سکه تمام ۱۶۷ هزار تومان بود.
زائر این پول را به ما نپرداخته. این پول را به بانک و برای خرید فیش حج پرداخت کرده است. بانک به او سودی پرداخت می‌کند. زائر میتوانست در این مدت زمان، پولش را از بانک پس بگیرد، ولی این کار را نکرد.
اما اگر پول را پس میگرفت، فرصت اعزام به مراسم حج را از دست می‌داد.
بله. از نظر حقوقی خیلی پیگیری کردیم. وظیفه سازمان حج و زیارت، صیانت از حقوق بانک نیست بلکه صیانت از حقوق زائر است. جوابی که بانک‌ها به ما دادند این بود که آن‌ها این پول را ودیعه گذاشته‌اند و میتوانند آن پول را از حساب خود بردارند.
نمیشود سازوکاری تنظیم کنید که زائران پول را پس بگیرند، اما نوبت حفظ شود؟
تا به حال به فرمولی نرسیده‌ایم. تنها راه این است با سودی که به زائر تعلق می‌گیرد، مابه‌التفاوت را پرداخت کند.
ارز دولتی که امسال به زائران پرداخت می‌کنید به قیمت روز است یا همان ۹ هزار تومان؟
ارز نیمایی پرداخت می‌شود. ما برای عتبات حدود ۲۰۰ دلار به زائر پرداخت می‌کنیم. برای حج تمتع هنوز مبلغی تنظیم نشده‌است. احتمالا ارز نیمایی تخصیص داده می‌شود.
افزایش نرخ ارز شامل حال زائرانی که سال ۹۹ قرار بود به حج اعزام شوند نیز می‌شود؟
افزایش نرخ ارز شامل افرادی که ۳۵ میلیون تومان را کامل پرداخت کرده‌اند نیز می‌شود. آن زمان تعدادی از زائران حدود ۲۵ میلیون تومان از هزینه را پرداخت کردند. در تلاشیم فرمولی پیدا کنیم تا افزایش نرخ ارز به شکلی شامل حال آن‌ها هم شود.
تا مدتی قبل مدت انتظار افراد متقاضی برای حج تمتع حدود ۲۰ سال برآورد می‌شد. این روز‌ها مدت زمان انتظار زائران چقدر است؟
در یک دوره طولانی در سال‌های ۸۵ تا ۸۶ بانک‌ها بدون درنظر گرفتن سهمیه و به صورت آزاد ثبت نام کردند. قبل از آن افراد به اندازه سهمیه ۶۰ هزار یا ۵۰ هزار نفر ثبت‌نام میشدند. حالا حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در نوبت حج تمتع قرار دارند. اگر با سهمیه فعلی که حدود ۸۵ هزار نفر است اعزام را انجام دهیم، حدود ۱۴ تا ۱۵ سال دیگر زمان نیاز است که به مراسم اعزام شوند.
با وجود صف طولانی و کرونا چقدر از آمار انتظار حج تمتع و عمره کم شد؟
مردم ما مذهبیاند. شرایطی سختتر از اعزام به عراق را که نداریم. بعد از این که اعلام شد مرز‌های عتبات باز است، حدود ۵۹ هزار نفر از مرز هوایی به عراق اعزام شدند. آمار متقاضیان بیشتر هم بود. این میتواند شاخصی برای حج هم باشد. بیش از ۹۰ درصد افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند، تمایل دارند در مراسم حج شرکت کنند.
امسال که دوباره حج تمتع برگزار می‌شود، بازار خرید و فروش فیش هم داغ می‌شود برای حل این مسأله برنامه‌ای دارید؟
افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند، اما به هر دلیلی نمی‌توانند به حج تمتع بروند، میتوانند افراد درجه یک خانواده را به جای خود روانه حج کنند، اما اگر قصد فروش فیش را دارند، باید درخواست آن‌ها در کمیسیونی که در سازمان حج و زیارت تشکیل می‌شود، مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این بین شهروندان باید مراقب باشند فیش‌های جعلی به آن‌ها فروخته نشود. به همین دلیل بهتر است به سازمان حج و زیارت شهرشان مراجعه کنند.
منبع: روزنامه جام جم