آقای سید آقازاده مدیر کل دفتر آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه و تجارت و جوانمرد قصاب رایزن سابق در افغانستان در میز اقتصاد نکاتی را در زمینه تجارت با کشور افغانستان مطرح کردند.
سوال:چرا کشور تجارت ما با افغانستان در سال ۱۴۰۰ کاهشی بود؟
آقا زاده: تحولات سیاسی که در افغانستان رخ داد، باعث شد خیلی از موارد تغییر کند و بسیاری از تجار همکار با ایران به این سبب وضعیت شان مشخص نیست. همچنین پرداخت دستمزد در افغانستان، قدرت خرید این کشور را کاهش داده است. علاوه بر این نحوه ورود بار تجار و اعمال هزینه‌های طالبان سبب شده که تعداد کامیون داران افغانستانی برای بردن بار کمتر شود.
جوانمرد قصاب: پول‌های افغانستان به ناحق بلوکه شده و دولت فعلی آن مشکلاتی دارد. در دوره اشرف غنی فساد اداری زیادی وجود داشت، اکنون این فساد کم شده که خود این موضوع سبب افزایش هزینه‌ها شده است. در کل مسائل اقتصادی کشور ما با افغانستان فارغ از موضوعات سیاسی در حال انجام است و این افزایش هزینه‌ها افغانستان برای همه کشور‌ها بوده است.
سوال: تا چه میزان امکان رشد تجاری با افغانستان برای کشور ما وجود دارد؟
آقازاده: چین، هند و پاکستان افزایش رابطه تجاری زیادی داشته‌اند و سهم تجاری ما در حال تهدید است. ما ۳ تا ۳ و نیم میلیون دلار می‌توانیم صادرات داشته باشیم. الان شرکت‌های ایرانی در هرات نیز داریم.
سوال: هدف گذاری برای صادرات با افغانستان چقدر است؟
آقازاده: هدف ما ۲ و نیم تا ۳ میلیارد دلار است در کل اگر به اقتصاد افغانستان کمک نشود، باید کشور از زاویه مختلف مانند بازگشت مهاجران هزینه‌های زیاد بپردازد.
سوال: آیا در حوزه معادن نگاه ویژه‌ای به افغانستان وجود دارد؟
آقازاده: از طریق وزارت صمت و ایمیدرو، موضوع معادن در حال پیگیری است.
جوانمرد قصاب:ساماندهی حضور در افغانستان بررسی و انجام شد و اکنون این ساختار منسجم ایجاد شده است. مذاکرات اولیه با نگاه ارزش افزوده در افغانستان در حال انجام است. ما فقط یک نقشه راه را تدوین کرده‌ایم و هر دستگاهی کار خود را انجام می‌دهد.
سوال: بازارچه‌های مرزی ایران و افغانستان در چه وضعیتی قرار دارند؟
جوانمرد قصاب: اصلا بازارچه مرزی نداریم، اما گذرگاه مرزی فعال داریم. در دولت قبل به بازارچه درست نگاه نمی‌شد و فقط محل عبور کامیون‌ها بود که نمی‌خواستند هزینه‌ای بپردازند. توسعه مرزی یکی از اهداف اصلی ما است.
آقازاده: گذرگاه‌های رسمی داریم و بازارچه‌ای اکنون وجود ندارد. بحث این است که کمیته‌ای مشترک تشکیل شود تا بازارچه‌ها فعال شوند و توافق دو جانبه‌ای انجام گیرد.
سوال: بندر چابهار چه میزان فعال است؟
جوانمرد قصاب: در چابهار ۱۰۰ خرده شرکت افغان فعال داریم، موضوع اساسی چابهار بحث زیر ساختی مانند خط راه آهن است که اگر این راه آهن کامل شود، گام بسیار مهمی خواهد بود. راه اندازی راه آهن به افغانستان، بسیار می‌تواند به کشور کمک کند، سیستم راه آهن باید در بخش تجاری افغانستان تجدید نظر کند. اقتصاد آباد افغانستان برای ایران مفید‌تر است.
سوال: حجم سرمایه گذاری افغان در ایران چقدر است؟
آقازاده: بیشترین سرمایه گذاری از نظر تعداد در ایران متعلق به افغانستان است، البته این مقدار خرد است. سرمایه گذاران انتخاب زیادی دارند ما نیز باید در این جهت بیشتر حرکت کنیم و نباید تصور کرد تنها سرمایه گذاران افغان به ایران خواهند آمد. اطلاعات در این زمینه قطعا دقیق نیست.
سوال: برای جذب سرمایه برنامه وجود دارد؟
جوانمرد قصاب: افغان‌ها بیشتر تاجر هستند. در ترکیه ۲ و نیم میلیارد دلار افغان‌ها برای خرید ملک هزینه کرده اند.۱۰۰ هزار دلار برای جذب سرمایه گذار جذاب و کافی نیست. در سرمایه گذاری نقص داریم یکی از این موضوعات بحث نرخ ارز است.
آقازاده: عمده فعالیت افغان‌ها بیشتر در حوزه ساخت و ساز است و ما انتظار داریم که سرمایه گذاران در تولید به ما کمک کنند.
سوال: راهکار برای بهبود و رشد شرایط تجاری با افغانستان چیست؟
جوانمرد قصاب: باید کمک به برگشت ثروت به افغانستان شود.
آقازاده: ایجاد مرکز تجاری برای تشویق سرمایه گذاری می‌تواند یکی از راهکار‌ها باشد.