مجموعه باغ و عمارت شوکت آباد در فاصله پنج کیلومتری بیرجند یکی از جاذبه‌های گردشگری منحصر به فرد مرکز خراسان جنوبی است که در روستای شوکت آباد واقع شده است و شامل برج‌های دیده بانی، سر در ورودی، عمارت اصلی، حوض خانه، عمارت نارنجستان، باغ، اصطبل و فضا‌های خدماتی است.
بنا‌های باغ شوکت آباد به صورت متراکم است و در جبهه جنوبی و شرقی باغ ساخته شده‌اند و در جبهه جنوبی آن بیشتر اتاق‌های منفرد با کاربری خدماتی برای ساکنان آن بوده و عمارت اصلی در جبهه جنوبی مخصوص حاکم بوده که بعضی از فضا‌های داخلی آن برای تشریفات و پذیرایی از میهمانان بوده است.
عمارت احداث شده در جبهه جنوبی این باغ به صورت طولی و شرقی - غربی است که از نظر فرم یکنواخت است. از دیگر ویژگی‌های آن ارتباط فضا‌های داخلی با یکدیگر است که از طریق دالان‌ها، راهرو‌ها و اتاق‌ها این ارتباط میسر شده است. عمارت نارنجستان از فضا‌های مهم این بنا است که در پشت عمارت اصلی قرار دارد.
این بنا اندرونی باغ محسوب می‌شده که حاکم و خانواده‌اش در آن زندگی می‌کرده‌اند. محوطه سازی باغ از نظر درختان و فرم به صورت منظم و دارای مسیر‌های ارتباطی با همدیگر است که تقاطع‌هایی را در آن به وجود آورده و این بخش‌ها را گل‌های زینت داده است که در حاشیه این مسیر‌ها چشم نوازی می‌کند.
بیشتر بخوانید
وجود استخر و کانال‌های متعددی سبب شده که آبیاری درختان به آسانی انجام شود. درختانی چون انار، سیب، انگور و گلابی و درختان زینتی سرو، چنار، تبریزی، سپیدار و کاخ در این باغ وجود دارند. باغ و عمارت شوکت آباد در دوران قاجار احداث شده‌اند.
مسافران و گردشگران نوروزی وقتی برای بازدید از مجموعه باغ و عمارت شوکت آباد بیرجند در روز‌های ابتدایی امسال مراجعه می‌کردند، با در بسته آن به دلیل انجام مرمت در این بنا مواجه و از حضور در آن محروم می‌شدند.
باغ و عمارت شوکت آباد به صورت شش‌دانگ وقف و متعلق به دو موقوفه شیخ محمد هادی و امیر اسماعیل خان است.
اوقاف خراسان جنوبی در سه سال گذشته اعلام کرده بود با توجه به هزینه‌های بالای نگهداری مطلوب از مجموعه و به منظور احیاء و بهره‌وری بهتر، از ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده شده است.
حجت الاسلام بخشی پور مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی گفت: از آن جایی که موریانه‌ها به همه ساختمان قدیمی باغ و عمارت شوکت آباد خسارات قابل توجهی وارد کرده‌اند، نیاز به مرمت اساسی داشت که توسط سرمایه گذار این مجموعه در حال انجام است.
به گفته او باید به طور کامل این بنا مرمت شود که انجام این کار هزینه بر و زمان بر است.
حجت الاسلام بخشی پور گفت: امیدواریم با مرمت کامل این بنا، هرچه زودتر درب مجموعه باغ و عمارت شوکت آباد به روی بازدید کنندگان باز شود.