رهبر انقلاب نوروز ۱۳۹۷ هدف از نامگذاری سال‌ها را اینگونه بیان فرمودند: «شعار سال با دو منظور مطرح میشود: یکی جهت دادن به سیاست‌های اجرائی و عملکرد مسئولین دولتی و مسئولین حکومتی است، یکی توجیه افکار عمومی است؛ یعنی افکار عمومی توجّه پیدا کنند به اینکه چه مسئله‌ای امروز برای کشور مهم است».
سنت «نامگذاری سال ها» از نوروز ۱۳۷۸ شروع شد و سرآغاز نامگذاری سال با رویکرد اقتصادی از سال ۱۳۸۰ بود. پس از اعمال سنگین‌ترین تحریم تاریخ علیه ایران در سال ۱۳۸۹ از سوی آمریکا (در حمایت از فتنه سبز) این رویکرد برجسته‌تر شد.
شعار سال ۱۴۰۱ چهاردهمین شعار سال با رویکرد اقتصادی است. آخرین دهه قرن ۱۴ شمسی (به غیر از سال ۱۳۹۴) تماماً بر موضوع «تولید» و «اقتصاد ملّی» تاکید شده و راه رسیدن به آن از «تولید دانش بنیان» است.
اهمیت «تولید دانش بنیان» از نگاه رهبر انقلاب
رهبر انقلاب ۸ اردیبهشت ۱۳۸۹ در آستانه روز جهانی کارگر فرمودند: «کشوری که تولید نداشته باشد، خواهی نخواهی وابسته است. اگر همه‌ی نفت و گاز دنیا هم زیر زمین‌های ما و در چاه‌های ما ذخیره شده باشد، به دردمان نمیخورد؛ کما اینکه میبینید کشورهائی وجود دارند که از لحاظ ذخائر معدنی و طبیعی - چه ذخائر انرژی، چه ذخائر فلز‌های بسیار ذیقیمت و کمیاب - در کمال ثروتمندی هستند؛ اما خودشان بر روی این زمینی که زیرش این همه گنج خفته است، زندگی نکبت‌بار و فلاکت‌باری دارند. باید تولید در کشور - بخصوص «تولید دانش بنیان» متکی به دانش و مهارت‌های علمی و تجربی - پیش برود.»
پاشنه آشیل اقتصاد دانش بنیان کجاست؟
رهبر انقلاب ۲۲ بهمن ۱۳۹۷ در بیاینه گام دوم انقلاب فرمودند: «انقلاب اسلامی راه نجات از اقتصاد ضعیف و وابسته و فاسد دوران طاغوت را به ما نشان داد، ولی عملکرد‌های ضعیف، اقتصاد کشور را از بیرون و درون دچار چالش ساخته است ... چالش درونی عبارت از عیوب ساختاری و ضعف‌های مدیریّتی است.»
رهبر انقلاب همچنین دلایل مشکلات زندگی مردم را موارد ذیل عنوان کردند: مهم‌ترین عیوب؛ وابستگی اقتصاد به نفت، دولتی بودن بخش‌هایی از اقتصاد که در حیطه‌ی وظایف دولت نیست، نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیّت داخلی، استفاده‌ی اندک از ظرفیّت نیروی انسانی کشور، بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن، و سرانجام عدم ثبات سیاست‌های اجرائی اقتصاد و عدم رعایت اولویّتها و وجود هزینه‌های زائد و حتّی مسرفانه در بخش‌هایی از دستگاه‌های حکومتی است. نتیجه‌ی این‌ها مشکلات زندگی مردم از قبیل بیکاری جوانها، فقر درآمدی در طبقه‌ی ضعیف و امثال آن است.
رهبری در باب راه حل اصلی غلبه بر مشکلات اقتصادی فرمودند: «راه‌حلّ این مشکلات، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است ... درون‌زایی اقتصاد کشور، مولّد شدن و دانش‌بنیان شدن آن بخش‌های مهمّ این راه‌حل‌ها است.»
بخشی از بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران
مخاطب اصلی پیگیری تولید دانش‌بنیان کیست؟
رهبرانقلاب در بخشی از سخنرانی اول سال خود فرمودند: «در زمینه‌ی اقتصاد، آنچه بنده مطرح میکنم، مطالباتی که مطرح میشود، عمدتاً خطاب به مسئولان کشور است؛ عمده در قوّه‌ی مجریه، مقداری هم قوّه‌ی مقنّنه و حتّی قوّه‌ی قضائیّه و بعضی دستگاه‌های وابسته؛ عمدتاً خطاب به این‌ها است. چرا این مسائلی را که مربوط به این‌ها است ما در فضای عمومی و در سخنرانیِ مردمیِ کشوری مطرح میکنیم؟ علّت این است که خوب است مردم در فضای عمومی مسائل اقتصادی و سیاست‌های اقتصادی قرار بگیرند، مطالبات این حقیر را هم بدانند و از مسئولینی که به این مسائل اقدام میکنند و فعّالیّت میکنند حمایت کنند، پشتیبانی کنند».
برنامه‌های اقتصاد ملی و تولید دانش بنیان باید از سوی دولت‌ها پیگیری شود. ولی ایران در طول یک دهه اخیر و با "رای مردم" در اختیار دولتی قرار گرفت که رفع مشکل " آب خوردن" را هم در خارج از مرز‌ها جستجو می‌کرد.
دولتمردان دهه ۹۰ ایران، سرنوشت ۸۰ میلیون ایرانی را معطّل توافقی کردند که در نهایت با چرخش یک قلم در کاخ سفید از هم متلاشی شد. برنامه دومی نیز برای اداره کشور نداشتند.
امّا راهبرد کلان دولت سیزدهم این است که اگر مذاکرات رفع تحریم‌ها به نتیجه مطلوب رسید که چه بهتر؛ در غیر این صورت معیشت مردم گروگان برجام نخواهد ماند.
بر همین مبناست که دولت رئیسی از زمان استقرار در شهریور ۱۴۰۰ موازی با مذاکرات وین، در حال گسترش مناسبات تجاری با همسایگان و قدرت‌های اقتصادی نظیر چین و هند است.
ره‌آورد این سیاست نیز عضویت در سازمان اقتصادی شانگهای، قرارداد سوآپ ۲ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان به آذربایجان، واردات بیش از ۱۵۰ میلیون واکسن کرونا (بدون بهانه‌گیری درباره FATF و تحریم) همزمان با تولید داخلی آن، پیگیری احیاء کریدور‌های اقتصادی کشور، فروش روزانه بیش از ۱/۵ میلیون بشکه نفت و افزایش درآمد ارزی کشور طی چندماه اخیر است.
منبع: فارس