رسیدن به مقام شفاعت با خواندن نماز شب

دعای سی و دوم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد(ع) که پس از نماز شب می‌خواند و در آن به گناهان اعتراف و از خدا بخشش آنها را درخواست کرده است. همچنین در این دعا به بیان برخی از صفات خدا، ویژگی‌های شیطان، راه‌های نفوذ او در انسان، ویژگی‌های عذاب جهنم اشاره شده و در مقابل بخشش و رحمت الهی، پناه بردن به خدا و شفاعت خدا را راه رهایی از شیطان و عذاب معرفی کرده است. برای تفسیر بیشتر این دعا با حجت الاسلام محمد موسوی به گفتگو پرداختیم. 

اهمیت نماز شب چیست؟

در اهمیت این نماز باید گفت که بسیاری از بزرگان و عرفا در عرصه شب با ذکر و تلاوت قرآن و نماز و تهجد و تفکر در آفرینش به درجات بالای انسانی رسیده‌اند. نه فقط رزق و روزی مادی دریافت کرده‌اند بلکه بر سفره ‌هایی نشسته‌اند که سرشار از مائده‌ های آسمانی و روزی‌ های روحانی بوده است و از این رهگذر احتیاجات مادی و معنوی دنیا و آخرت خویش را تأمین کرده‌اند.خداوند متعال در آیه هفتاد و نهم سوره اسراء فرموده است برخی از شب را بیدار و متهجد باش و نماز شب مخصوص توست. باشد که خدایت به مقام محمود(شفاعت) مبعوث گرداند. در جایی دیگر خداوند در آیه‌های آخر سوره بنی‌ اسرائیل می فرماید:

به آنهایی که نماز شب میخوانند و تهجد میکنند من مقام محمود و پسندیده میدهم.«و من الیل فتهجد به نافله لک عسى ان یبعتک ربک مقاماً محمودا». به شب بر خیز (اى محمد) و نمازگزار، این افزونى است براى تو، امید که خداوند تو را به ایستادن گاهى پسندیده بر پا دارد، که پیشینیان و پسینیان، تو را در آن کار (نماز نافله) بستایند.و یا پیامبر اکرم (ص) درباره فضیلت خواندن نماز شب می فرماید :صلاة الّلیلِ سلاحٌ علی ا لأعداءِ : نماز شب سلاحی در برابر دشمنان است.

مقام محمود چیست؟

مقام محمود چنانکه از لفظش پیداست معنى وسیعى دارد که شامل هر مقامى که درخور ستایش باشد میشود ولى مسلماً در اینجا اشاره به مقام ممتاز و فوق العادهاى است که براى پیامبر در سایه عبادتهاى شبانه و نیایش در دل سحر حاصل می ‌شده است.

مفسرین در مورد مقام محمود گفته‌اند که این مقام همان شفاعت کبراى پیامبر است. این تفسیر در روایات متعددى نیز وارد شده است: در تفسیر عیاشى از امام باقر (ع) یا امام صادق (ع) میخوانیم که در تفسیر جمله «عسى ان یبعثک ربک مقاما محمودا».

فرمود: «هى الشفاعة». بعضى از مفسران کوشش کرده‌اند که از مفهوم خود آیه این حقیقت را دریابند: آنها معتقدند که جمله «عسى ان یبعثک» دلیل بر این است که این مقامى است که خدا در آینده به تو خواهد داد. مقامى است که ستایش همگان را برمى‌انگیزد، زیرا سودش به همگان میرسد، (چرا که محمود در جمله بالا مطلق است و هیچگونه قید و شرطى ندارد). از این گذشته حمد و ستایش در برابر یک عمل اختیارى است، و چیزى که واجد همه این صفات باشد چیزى جز شفاعت عامه پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم) نیست. این احتمال نیز وجود دارد که مقام محمود همان نهایت قرب به پروردگار است که یکى از آثارش شفاعت کبرى میباشد.

آثار نماز شب چیست؟

نماز شب دارای ۷۵ فایده است. از جمله:  نابودی گناهان در روز ،  سبب نور در قیامت شرافت انسان، زوال وحشت قبر ،  شادمانی مؤمن در دنیا،  صحت و سلامتی بدن، رضایت پروردگار ، نزول رحمت خداوند و... است. نماز شب باعث می‌شود شخص مشمول رحمت خداوندی قرار بگیرد؛ هر کار خیری که در توان او باشد را خدا برای او مهیا می‌کند و اگر از سوی کسی مورد اهانت و یا بلا قرار بگیرد، رحمت خدا به داد او رسیده و او را نجات می‌دهد. اقامه نماز شب تمسک جستن و متصف شدن به اخلاق انبیای الهی است. یکی دیگر از آثار نماز و قیام در شب از لسان نبی مکرم (ص) «وَ تَکْفیرُ السَّیِّئاتُ وَ مُنْهاة عَنِ الاِثْمِ...» است؛ یعنی گناهان را محو و سیئات را پاک می‌کند.

دعای سی و دوم، از دعاهای صحیفه سجادیه است که امام سجاد(ع) پس از فراغت از نماز شب می‌خواند و در آن به گناهان اعتراف کرده و از خدا بخشش آنها را طلب کرده است. این دعا به دلیل دربرداشتن صفات خدا و پوزش‌طلبی‌هایی که در جلب رحمت خدا مؤثر است، دارای اهمیت دانسته شده است.نماز ۱۱ رکعت دارد و وقت آن پس از نیمه شب شرعی تا طلوع فجر است.