محققان گزارش داده اند پروتئینی کشف کرده اند که می‌تواند ساعت رشد سلول‌های مغز بالغ (آستروسیت ها) را معکوس کند و آن‌ها را به سلول‌های مشابه سلول‌های بنیادی، نورون‌ها و دیگر انواع سلول تبدیل کند.
محققان دانشگاه پزشکی جنوب غربی تگزاس گزارش داده اند که این نتایج ممکن است روزی به راهی برای بازسازی بافت مغز پس از بیماری یا آسیب منجر شود.
دکتر چان لی جانگ، استاد زیست شناسی مولکولی و محقق دانشگاه و یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: ما نشان می‌دهیم که سرنوشت این زیرمجموعه از سلول‌های مغزی می‌تواند دوباره برنامه ریزی شود و به آن‌ها توانایی بازسازی مغز آسیب دیده را می‌دهد.
در طول رشد، سلول‌های بنیادی پستانداران به سرعت تکثیر می‌شوند تا سلول‌های عصبی در سراسر مغز و سلول‌هایی به نام سلول‌های گلیال تولید کنند که به حمایت از آن‌ها کمک می‌کند.
سلول‌های گلیال با انجام عملکرد‌های اساسی مانند تمیز کردن مواد زائد و عایق کردن رشته‌های عصبی به حفظ عملکرد بهینه مغز کمک می‌کنند.
با این حال، مغز بالغ ظرفیت سلول‌های بنیادی را تا حد زیادی از دست می‌دهد. دکتر ژانگ توضیح داد که تنها دو ناحیه کوچک بازسازی در مغز بزرگسالان باقی می‌ماند که توانایی بسیار محدودی برای التیام خود پس از آسیب یا بیماری دارند.
تحقیقات اخیر نشان داده اند که سلول‌های گلیال می‌توانند در برخی مدل‌های آسیب مغزی یا پس از دست کاری ژنتیکی، سلول‌های عصبی تولید کنند. دکتر ژانگ گفت: اگرچه این نتایج امیدوارکننده هستند، اما بازسازی بافت مغز سالم به تولید چندین نوع سلول نیاز دارد، نه فقط سلول‌های عصبی.
دکتر ژانگ و همکارانش در جست وجوی راهی برای تحریک این بازسازی «پرتوان»، از فناوری مهندسی ژنتیک در مغز موش‌های بالغ برای تحریک آستروسیت‌ها، زیرمجموعه‌ای از سلول‌های گلیال، برای تولید فاکتور‌های رونویسی مختلف، پروتئین‌های محوری برای کنترل هویت سلولی استفاده کردند.
این آزمایش‌ها نشان دادند که یک فاکتور رونویسی منفرد - پروتئینی به نام DLX۲ - برای برنامه‌ریزی مجدد آستروسیت‌ها به سلول‌های بنیادی عصبی که قادر به تولید نورون‌ها و زیرگروه‌های متعدد سلول‌های گلیال هستند، شناسایی شده اند.
محققان این یافته‌ها را هم با استفاده از تکنیکی به نام ردیابی اصل و نسب تایید کردند، که در آن آستروسیت‌های اصلاح شده را در حین تکثیر ردیابی کردند و هم با تجزیه و تحلیل نشانگر‌هایی که نشان می‌داد این سلول‌های جدید دارای هویت مورد انتظار نورون‌ها یا سلول‌های گلیال هستند.
با همکاری تیم دکتر گری هون، MD، استادیار مامایی و زنان در مرکز سیسیل اچ و آیدا گرین برای زیست شناسی تولیدمثلی و گروه بیوانفورماتیک در لدا هیل، تجزیه و تحلیل این ژن نشان داد که تحریک آستروسیت‌ها برای تولید DLX۲ به نظر می‌رسد. آن‌ها را مجدداً به سلول‌های بنیادی برنامه‌ریزی می‌کند.
دکتر ژانگ و همکارانش می‌گویند که DLX۲ ممکن است روزی به عنوان ابزاری برای درمان آسیب‌های مغزی، سکته مغزی و شرایط تخریبی مانند بیماری هانتینگتون استفاده شود. محققان در آزمایشگاه ژانگ قصد دارند این رویکرد را در مدل‌های حیوانی مورد مطالعه قرار دهند.
منبع: القدس العربی