برای سفره هفت سین چه دانه‌ای را سبز کنیم؟

عید با حال و هوایی که دارد بوی بهار را می‌آورد، مراسم روز‌های نوروز نمادی برای گذر از فصل سرما و ورود به فصل گرم و مطبوع بهار است که در آن فصل زمین دوباره زنده می‌شود و زایش را از سر می‌گیرد، ما ایرانیان برای این روز‌ها رسم و رسوم خاصی داریم که از اجدادمان به ما رسیده اند البته هر کدام از آن‌ها نماد و بیانگر هدفی هستند، به عنوان مثال یکی از آن‌ها گذاشتن سفره هفت سین در ایام نوروز است که با قدمتی باستانی به عنوان یک سنت جا افتاده است.

در این سفره، هفت محصولی که با سین شروع می‌شود گذاشته می‌شود از جمله سیب، سرکه، سمنو، سیر، سکه و سبزه که هر کدام نمادی بر این سفره هستند، در میان تمام این‌ها سبزه است که باید از قبل آماده شود تا روز عید بر روی سفره هفت سین قرار گیرد، ایرانیان معتقد بودند کاشتن سبزه سبب می‌شود ما سال خود را با سبزی و سرسبزی آغاز کنیم، از روزگاران قدیم در بین همه خانواده‌های ایرانی کاشتن سبزه مرسوم بوده، در ایران باستان در کاخ پادشاهان ۲۵ روز قبل از نوروز در میدان شهر ۱۲ ستون از خشت خام بر پا می‌شد و بر هر ستون غلات متفاوتی مانند گندم، جو، برنج، باقلا، ارزن، ذرت، لوبیا، نخود، کنجد، عدس و ماش می‌کاشتـند و در ششمین روز فروردین، با شادی این سبزه‌ها را می‌کندند و به نشان برکت و باروری در تالار‌ها پخش می‌کردند، در همان روزگاران معمولا سه قاب از سبزه به نماد اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک بر سفره هفت سین می‌گذاشتند.

در واقع پیشینیان ما سبزه را نماد برکت و باروری می‌دانستند و قبل از عید گندم، جو و ارزن را که جزو مهم‌ترین خوراک آن‌ها بود، می‌کاشتند و اگر دانه‌ها رشد خوبی داشت، آن سال را سالی پر برکت می‌دانستند.

گرچه امروزه دیگر خبری از ستون‌هایی که در گذشته بر روی آن‌ها سبزه می‌کاشتند، نیست، اما هنوز هم بسیاری از مردم قبل از آغاز سال نو در ظرف‌های کوچک و بزرگ دانه هایی، چون گندم، عدس، ماش و … را سبز می‌کنند تا بر سر سفره هفت سین قرار دهند و تا روز سیزده فروردین (روز طبیعت) این سبزه‌ها را نگه می‌دارند و زمانی که برای سیزده بدر از خانه بیرون می‌روند، آن‌ها را در آب روان می‌اندازند.

بعد از چند سال و به مرور فقط این گندم بود که جایگاه خود را در روند سبز کردن سبزه حفظ کرد تا همچنان بر سفره هفت سین ایرانیان بنشیند و به آن طراوت و سرسبزی ببخشد، البته سال به سال و با افزایش جمعیت میزان زیادی گندم برای سبز کردن مصرف می‌شد که همین مساله موجب هدررفت حجم زیادی از این دانه‌های ارزشمند می‌شد، می‌دانیم که گندم امروزه یک کالای استراتژیک است و باید در حفظ آن کوشا بود، بر این اساس دوستداران محیط زیست در پویش‌های مختلف از مردم می‌خواهند که به جای گندم از دانه‌هایی مانند دانه پرتقال، نارنج و یا نارنگی استفاده کنند تا هم گندم حفظ شود و هم اینکه این دانه‌ها بعد از سبز شدن توانایی کاشته شدن در طبیعت را دارند که با این کار هم گندم حفظ می‌شود و هم به کاشت نهال کمک می‌شود.

اکبر شکوری فعال محیط زیست در این باره گفت: گندم یک کالای استراتژیک است بنابراین برای سبزه عید نوروز آن را هدر ندهیم، سبز کردن گندم برای قرار دادن در سفره هفت سین در ایام عید یک سنت دیرینه است، اما در این میان برخی افراد حجم زیادی از گندم و در مواقعی چهار تا پنج کیلو را سبز می‌کنند که در روز آخر عید نیز آن را دور می‌ریزند.

وی افزود: این کار علاوه بر اینکه سبب هدر رفت حجم زیادی از گندم می‌شود، در محیط زیست و خیابان‌ها نیز رها و در بیشتر مواقع زیر چرخ خودرو‌ها از بین می‌روند.

این فعال محیط زیست با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از هدر رفت گندم می‌توان از حجم کمتری استفاده کرد، افزود: اگر هم کسی اصرار به سبز کردن گندم دارد نیازی نیست در ظرف‌های بزرگ حجم زیادی گندم را سبز کند بلکه می‌تواند در حد مثلا یک نعلبکی این کار را انجام دهد، چون هدف همان سبزی و طراوت است که با این میزان حجم سبز کردن هم به دست می‌آید و در مقابل گندم چندانی هم هدر نمی‌رود.

وی گفت: می‌توان در پایان عید نوروز سبزه‌ها را در پشت بام یا بالکن خانه‌ها گذاشت تا پرندگان از آن بخورند، همچنین می‌توانند سبزه‌ها را در باغچه بکارند تا محصول دهد و از گندم‌های آن برای خوراک پرندگان استفاده کنند.

منبع: ایرنا