پارسال بود که کمبود نهاده‌های دامی که خوراک دام‌های سبک و سنگین هستند در خراسان جنوبی فراگیر شد و این امر زمینه گرانی نهاده‌ها را فراهم کرد.
خشکسالی‌های ۲۰ ساله یکی از عوامل زمینه ساز این کمبود و گرانی‌ها بوده و هست.
بعد از شروع موج کمبود و گرانی این نیاز اساسی در صنعت دامداری و دامپروری بود که مسئولین پا در عرصه گذاشته و برای تأمین نهاده دامی با قیمت یارانه‌ای از سامانه بازارگاه کمک گرفتند.
طرح دامدار کارت نیز راهکار دیگری بود که چندی پیش از سوی مسئولین برای بهبود اوضاع دامداری‌های استان ارائه شد؛ اما شواهد حاکی از این است که هیچکدام از این طرح‌ها نتوانسته است مرهمی بر زخم دامداران باشد.
دامداران که گاهی از سودشان می‌زنند تا بتوانند شکم دام را سیر کرده و محصول سالمی را تحویل کارخانه فرآورده‌های لبنی و کشتارگاه‌های دام دهند، از مشکلات موجود در حوزه گرانی نهاده‌های دامی گلایه دارند.
برای پیگیری اوضاع صنعت دامداری با یکی از قدیمی‌ترین دامداران بیرجندی گفتگو کردیم.
حسین پور می‌گوید: اوضاع به گونه‌ای است که شرمنده دام‌های خود هستم.
او می‌گوید: قیمت نهاده‌های دامی بسیار بالا است در حدی که از عهده سیر کردن شکم معدود دام خود بر نمی‌آیم.
حسین پور می‌گوید: پیش از گرانی قیمت نهاده‌های دامی در استان چند صد رأس دام داشتم، اما اکنون حدود ۵۰ رأس گاو گوشتی دارم.
این دامدار با گلایه از بازار نهاده‌ها می‌گوید: عده زیادی از دامداران به دلیل ناتوانی در سیر کردن شکم دام هایشان مجبور به فروش و کشتار دام‌های مولد خود می‌شوند که این موضوع بسیار دردناک است.
او می‌گوید: چندین سال است که به عنوان دامدار نمونه استانی معرفی می‌شوم، اما این عنوان فقط در همان هنگام معرفی به عنوان فرد برتر کاربرد دارد و در زمان مشکلات دردی از من دوا نمی‌کند.
حسین پور می‌گوید: سهمیه نهاده‌های دامی در بازارگاه نیز آنقدر کم است که چاره ساز نیست و حدود دو ماه است که هیچ سهمیه‌ای دریافت نکرده ام.
این دامدار بیرجندی می‌گوید: دامدار کارت نیز نتوانسته است مشکلات ما را حل کند و بسیاری از دامداران هنوز این کارت را دریافت نکرده اند.
کاهش ۶۰ درصدی تخصیص نهاده در بازارگاه
غریبی رئیس اتحادیه دامداران خراسان جنوبی گفت: سهمیه بهمن و اسفند نهاده‌های دامی که در سامانه بازارگاه عرضه می‌شود، به دامداران تخصیص یافته و توزیع آن نیز انجام شده است.
او گفت: میزان این سهمیه نسبت به گذشته کاهش یافته و حدود ۶۰ درصد کاهش تخصیص را شاهد بوده ایم.
بیشتر بخوانید
غریبی گفت: به دلیل صحبت‌هایی که در خصوص حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی از نهاده‌های دامی مطرح شد، علوفه و نهاده افزایش ۴۰ درصدی قیمت را تجربه کرد و سهمیه دی ماه نهاده‌های دامی از سامانه بازارگاه نیز حذف شد.
رئیس اتحادیه دامداران خراسان جنوبی گفت: پس از افزایش ۴۰ درصدی قیمت نهاده‌های دامی، کاهش ۲۰ درصدی قیمت‌ها را شاهد بودیم، اما این کاهش قیمت باز هم منجر به ضرر ۲۰ درصدی دامداران شد.
افزایش ۴۰۰ درصدی قیمت نهاده‌ها
علاوه بر این که دامداران نتوانسته اند مشکلات خود را از طریق اختصاص سهمیه یارانه‌ای و طرح‌های حمایتی حل کنند، قیمت‌های نجومی بازار آزاد نیز بر دردسر‌های آن‌ها افزوده است.
غریبی رئیس اتحادیه دامداران خراسان جنوبی گفت: در کنار سامانه بازارگاه، فروش در بازار آزاد نیز وجود دارد که قیمت اقلام موجود در این بازار از پارسال تاکنون حدود ۴۰۰ درصد افزایش یافتهاست.
او گفت: این امر سبب کاهش نقدینگی دامداران و زیان آن‌ها شده است و از طرفی نیز بانک‌ها برای پرداخت اقساط به دامداران فشار می‌آورند.
غریبی گفت: درخواست استمهال برای تسهیلات دامداران شده ، اما این امر برای همه دامداران اعمال نشده است.
رئیس اتحادیه دامداران خراسان جنوبی گفت: طرح دامدار کارت نیز نتوانسته انتظارات دامداران را برآورده کند و به همه دامداران تعلق نگرفته است و عده زیادی در انتظار دریافت آن هستند.
دام‌های مولد قربانی کمبود نقدینگی
زمانی که دامدار نتواند نسبت به تأمین نهاده و علوفه دام خود اقدام کند، مجبور است گاو و گوسفند‌ها را حتی در حالت آبستن به کشتارگاه بفرستد تا با کسب درآمد از طریق فروش گوشت دام بخشی از ضرر و زیان خود را و نهاده مورد نیاز را تأمین کند.
غریبی رئیس اتحادیه دامداران خراسان جنوبی گفت: دامداران گاهی برای تأمین نقدینگی خود مجبور به فروش دام‌های مولدخود می‌شوند.
او گفت: این در حالی است که مشتری هم برای دام‌ها وجود ندارد که این موضوع دامداران را در تنگنا قرار می‌دهد.
غریبی گفت: با وجود بالا رفتن نرخ نهاده‌های دامی قیمت شیر و گوشت افزایش قیمت چندانی نداشته اند و قیمت شیر از پارسال تنها ۴۰ درصد افزایش داشته است.
رئیس اتحادیه دامداران خراسان جنوبی گفت: در کنار این قیمت گوساله نر زنده نیز تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد و قیمت بره زنده حدود ۲۰ درصد رشد داشته است.
اما گفته مسئولان...!
مسئولین جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، اما قضیه را طور دیگری می‌بینند؛ طبق گفته متولیان حوزه دام در جهاد کشاورزی مشکل خاصی در خصوص تأمین نهاده‌های دامی، طرح دامدار کارت و سهمیه سامانه بازارگاه وجود ندارد.
ابراهیمی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: این که گفته می‌شود سهمیه دی نهاده‌های دامی برای استان حذف شده صحیح نیست بلکه سهمیه به صورت تلفیقی اختصاص یافته است.
او گفت: اختصاص سهمیه به صورت تلفیقی به این معناست که در صورت کمبود نهاده تأمین شده، دولت از بازار مقداری نهاده تأمین می‌کند و به دامدار تحویل می‌دهد، اما قیمت نیز کمی بالا می‌رود.
ابراهیمی گفت: بسیاری از استان‌های کشور از ابتدای امسال دست به تأمین تلفیقی نهاده‌های دامی خود زده اند، اما در خراسان جنوبی این اتفاق از آذر رخ داده است.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در خصوص اجرای طرح دامدار کارت گفت: در مرحله اول اجرای این طرح ۱۹ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار بین دامداران استان توزیع شده است.
او گفت: برای مرحله دوم ۱۵ میلیارد تومان پیش بینی شده است تا بین افراد جامانده توزیع شود.
آخر چه شد؟
بیش از یک سال است که صنعت دامداری در خراسان جنوبی متأثر از خشکسالی‌های ۲۰ ساله با چالش کمبود و گرانی دست و پنجه نرم می‌کند.
هر چند تلاش‌هایی از سوی مسئولین برای التیام درد‌های دامداران صورت گرفت، اما گلایه‌های این قشر نشان از این دارد که این اقدامات کافی نبوده است.
کاهش سهمیه نهاده‌های دامی یارانه‌ای و افزایش قیمت نهاده در بازار آزاد سبب شده تا صاحبان دام، راه‌های مختلفی از جمله کشتار دام‌ها را پیش بگیرند؛ اگر اوضاع این گونه پیش برود صنعت دامداری دچار مشکلات بدتری خواهد شد و احتمال دارد که ورشکستگی در این صنعت رخنه کند.
جهاد کشاورزی به عنوان یکی از نهاد‌های پاسخگو در حوزه تأمین نیاز‌های دامداران، طرح‌های مختلفی از جمله تامین نهاده به صورت یارانه‌ای در سامانه بازارگاه و همچنین دامدار کارت را اجرا کرده است، اما دامداران رضایت چندانی از این طرح‌ها ندارند.
در این شرایط نیاز است تا مسئولین استانی، درد و دل دامداران را بشنوند و چاره‌ای برای حل مشکلات آن‌ها پیدا کنند.
گزارش از زهرا رضایی