سال ۱۳۸۶ بود که مسئولان استانی و شهرستانی برای حذف آلاینده‌های محیطی از برخی خیابان‌های بیرجند اعم از خیابان‌های بهشتی، عدل و شهید فهمیده طرحی به نام انتقال صنوف آلاینده و مزاحم از بیرجند در سایت ۵۳ هکتاری پشت آرامستان بیرجند را تصویب کردند.
۱۴ سال است که مردم و صاحبان این صنوف دل به وعده‌های مسئولان خوش کرده اند، اما متولیان، توپ مشکلات را به یکدیگر پاس می‌دهند و انتقال این صنوف با تأخیر چندین ساله مواجه شده است.
آذر پارسال بود که دادستان مرکز استان به جریان نقل و انتقالات صنوف آلاینده به خارج از شهر ورود و ضرب الاجل یک ساله تعیین کرد، اما با وجود اینکه بیش از یک سال از این ضرب الاجل گذشته هنوز این طرح به انتها نرسیده است.
آلودگی‌های صوتی و محیطی صنوف، رفت و آمد را برای اهالی این محدوده با مشکل مواجه کرده و از طرفی صاحبان صنوف نیز خواستار رفع مشکلات برای انتقال به شهرک هستند چرا که خودشان نیز از این وضعیت رضایت ندارند.
دل پر درد مردم از آلودگی صنوف مزاحم
برای بررسی مشکلات مردم به برخی خیابان‌های بیرجند سری زدیم تا از رنج‌های چندین ساله شان برایمان بگویند.
یکی از ساکنان خیابان عدل بیرجند گفت: روز و شب آرامش نداریم چرا که صدای جوشکاری و صافکاری امانمان را بریده است.
او گفت: جدا از سرو صدا‌های گوش خراش در گوشه کنار پیاده رو ها، روغن سیاه ماشین ریخته و بوی بد و آلودگی محیط باعث شده چهره نازیبایی ایجاد شود.
مهدی آبادی یکی از ساکنان خیابان مصطفی خمینی بیرجند هم در گفتگو با ما می‌گوید: این آلودگی‌ها می‌تواند اهالی را درگیر بیماری‌های تنفسی کند، کودکان، زنان باردار و افراد مسن روزانه در این معابر تردد دارند، اگر خانه یکی از مسئولان در این قسمت شهر بود آیا وضعیت اینطور می‌ماند؟
کش و قوس‌های ۱۴ ساله صنوف آلاینده
۸۷ هکتار از اراضی شهرک صنوف آلاینده بیرجند متعلق به راه و شهر سازی و شهرداری است که آماده نبودن زیرساخت‌ها و گرفتن حق قیر از گلایه‌های اصناف است.
یکی از کسبه خیابان عدل بیرجند به خبرنگار ما می‌گوید: بعد از گرفتن زمین به ما گفته اند که باید ۴۵ میلیون تومان پول برای هزینه‌های آسفالت بدهید، مانده ایم در این شرایط بد اقتصادی از کجا پول را جور بکنیم.
یکی از تراشکاران باسابقه خیابان شهید مصطفی خمینی بیرجند نیز می‌گوید: اگر زیرساخت برق و آسفالت فراهم نشود چطوری باید به مکان جدید منتقل شویم، تازه اگر آماده شد جاده ورودی ندارد که آسفالت باشد و مشتری بیاید.
او می‌گوید: بهتر است که به شهرک صنوف آلاینده منتقل شویم چرا که در این خیابان شلوغ و پرتردد جای پارکی نیست که ماشین را تعمیر کنیم.
نبود برق، سنگی پیش پای انتقال صنوف آلاینده
در شهرک صنوف آلاینده بیرجند هزار و ۶۳۵ قطعه زمین برای واحد‌های کارگاهی واگذار شده که ۱۶۴ قطعه از آن‌ها واحد تجاری هستند.
تأمین برق فشار ضعیف شهرک صنوف آلاینده بیرجند نیازمند ۳۴ میلیارد تومان اعتبار است.
مدیرعامل شرکت تعاونی ساماندهی صنوف آلاینده بیرجند می‌گوید: تعداد ۱۰ قطعه از این مجموعه مربوط به واحد‌های اداری، مذهبی، آتش‌نشانی، درمانگاه، اورژانس، بانک و اتحادیه‌های صنفی است.
به گفته او برخی از قطعات این مکان به دلیل تداخل مالکیت بین شهرداری و راه و شهرسازی هنوز واگذار نشده که نیاز به بررسی دارد؛ راه و شهرسازی نیز در این خصوص گفته باید سند تک برگی شود تا قابل انتقال باشد.
دلیر گفت: یکی دیگر از مشکلات پیش روی صنوف آلاینده بحث تأمین برق فشار ضعیف است، این طور که شرکت برق گفته ظاهراً برای تأمین اعتبار از تهران، پیگیر هستند، اما اینکه نتیجه به کجا رسیده، من اطلاع ندارم.
مدیرعامل شرکت تعاونی ساماندهی صنوف آلاینده بیرجند گفت: درصدی از صنوف به مکان جدید منتقل شده اند، اما مهم این بوده که زیرساخت‌ها فراهم و امکانات نیز به سایت داده شود؛ در بحث آب گفته شده تا پایان سال به شبکه سجاد شهر متصل خواهد شد که مشکلی نباشد، اما نبود برق مشکل است.
بیشتر بخوانید
او در مورد بحث برق مسئولان گفت: درست است برای آن‌ها که قرار است یک ترانس بگذارند مشکلی ندارد، اما صاحبان صنوف باید متراژ قابل توجهی کابل از عرض خیابان یا پیاده رو رد کنند که بالا بودن قیمت کابل برای صاحبان صنوف به صرفه نبوده و بعضاً تا ۴۰ میلیون تومان هزینه در پی داشته، اما اگر برق فشار ضعیف به صنوف داده شود دیگر این مشکل وجود ندارد و برق با حداقل‌ها وصل می‌شود.
دلیر گفت: شهرداری نیز در حال تحویل دادن زمین‌ها بوده و فقط مشکل در بحث کارشناسی زمین برای اجاره است و در این خصوص به ما قول داده اند طی این هفته کار کارشناسی انجام و ما هم صاحبان صنوف را برای دریافت پروانه و ساخت معرفی می‌کنیم.
مدیرعامل شرکت تعاونی ساماندهی صنوف آلاینده بیرجند گفت: جلسه‌ای در معاونت عمرانی استانداری خراسان جنوبی برگزار و قرار بر این شد که شهرداری و راه و شهر سازی سهم خودشان را از هزینه‌های زیرسازی شهرک که قبلاً توسط اعضا پرداخت شده بود را تقبل کنند که در این صورت کمک شایانی به اعضا خواهد شد و استاندار نیز برای اخذ بودجه برای تأمین برق فشار ضعیف قول پیگیری داده است.
برق رسانی کلید خورده و در حال انجام است
مدیرعامل شرکت تعاونی ساماندهی صنوف آلاینده بیرجند در حالی از نبود برق فشار ضعیف در این شهرک خبر می‌دهد که مدیرعامل شرکت توزیع برق خراسان جنوبی به خبرنگار ما می گوید: موافقت نامه تأمین برق سایت صنوف آلاینده مربوط به سال ۱۳۹۶ بوده و تاکنون بخش عمده شبکه‌ها اجرا شده است.
به گفته او تاکنون ۶ هزار و ۳۰۰ متر شبکه فشار متوسط در شهرک صنوف آلاینده اجرا شده است که امسال نیز متناسب با برنامه و اعتبار موجود کار را ادامه می‌دهیم.
دادگر گفت: ۷ دستگاه پست برق در این شهرک اجرا شده و امسال نیز برق رسانی به آن ۳ میلیارد و ۸۵۰ میلیون اعتبار مصوب دارد و تاکنون ۳میلیارد تومان اعتبار برای تخصیص در نظر گرفته شده است.
مدیرعامل شرکت توزیع برق خراسان جنوبی گفت: حداقل ۵۷ دستگاه پست برای برق رسانی به شهرک صنوف آلاینده نیاز است که برای توسعه شبکه نیز ۲۸ کیلومتر دیگر نیاز داریم و براساس آخرین گزارش مدیریت برق شهرستان بیرجند، هشت مورد تقاضا ثبت شده که در برنامه امسال پاسخ داده می‌شود.
طلسم انتقال صنوف آلاینده تا پایان ۱۴۰۲ شکسته خواهد شد
انتقال صنوف آلاینده بیرجند قرار بود تا دی به خارج از شهر انجام شود، اما شهردار بیرجند می‌گوید تا پایان سال ۱۴۰۲ کار انتقال صنوف آلاینده به خارج از شهر انجام خواهد شد.
شهردار بیرجند در این زمینه به خبرنگار ما می‌گوید: با توجه به شناختی که از وضعیت و مشکلات صنوف آلاینده داشتم در همان روز‌های اول با مدیرعامل و گروه‌هایی که مربوط به صنوف آلاینده هستند جلساتی را برگزار کردیم که مشکلات و خواسته‌های صاحبان صنوف و شهرداری مطرح شد.
بهترین گفت: تعارضاتی در اصل زمین‌ها وجود داشت که رفع شد و توانستیم سند ۱۴ و نیم هکتار این زمین‌ها را بگیریم؛ همچنین دو راهکار را به موازات هم داریم پیش می‌بریم که راهکار اول تسریع در انتقال صنوف آلاینده و راهکار دوم تشویق این صنوف به انتقال است.
شهردار بیرجند گفت: تمام افرادی که از اول دی ماه امسال تا سال آینده نسبت به دریافت پروانه روند قانونی را طی کنند مشمول ۵۰ درصد تخفیف می‌شوند حتی افرادی که قبل از این تاریخ برای درخواست صدور پروانه هم مراجعه کردند مشمول این تخفیف خواهند شد.
به گفته او برای کمک به آماده سازی این مجموعه، حتی ماشین‌های سبک و سنگین و چاه آبی که در اختیار شهرداری است نیز رایگان به کار گرفته شده است.
بهترین معتقد است تمامی قول‌هایی که شهرداری و شورای شهر برای شهرک صنوف آلاینده داده، کاملاً انجام شده و مصوبات شهرداری لازم الاجرا هستند.
گره کور صنوف آلاینده باز خواهد شد؟
یک سال و ۳ ماه از صدور ضرب الاجل دادستان مرکز استان برای تأمین زیرساخت برق و رفع مشکلات واگذاری زمین می‌گذرد و هنوز که هنوز است انتقال صنوف آلاینده به خارج از شهر به طور کامل انجام نشده است.
گویا تصمیمات جدی و کارساز مسئولان متولی در جلسات و نشست‌های متعدد جا مانده و از حرف و وعده تا عملیاتی شدن این طرح فرسنگ‌ها فاصله است.
هر چند شهردار بیرجند در مصاحبه با ما نوید انتقال صنوف آلاینده تا پایان سال ۱۴۰۲ را می‌دهد، اما سؤال اینجاست که مسئولان وقت طی ۱۴ سال گذشته چه می‌کردند و چرا روند انتقال این صنوف لاکپشتی و کند بوده است؟
حال باید دید که گره کور انتقال این صنوف باز خواهد شد و چشم انتظاری ۱۴ ساله هزار و ۶۳۵ واحد صنفی آلاینده به پایان خواهد رسید؟
گزارش از فاطمه آریان پور