سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

گزارش‌های بهت‌آور ایران‌شناسان از فاجعه اقتصادی پهلوی

بررسی اقتصاد ایران در دوره پهلوی نشان می‌دهد، این دوره در یک وضعیت نابسامان اقتصادی قرار داشته است.

باشگاه خبرنگاران جوان -  نگاهی تاریخی به اقتصاد ایران نشان می‌دهد که کشور ما با وجود برخورداری از درآمد‌های بالای نفتی در طول سال‌های متمادی، همواره دستخوش رشد اقتصادی پر افت و خیزی بوده است، رشد اقتصادی شاخصی تاثیرگذار در ارزیابی کشور‌ها براساس مفاهیمی، چون توسعه یافته یا در حال توسعه است.

«پیش از انقلاب اسلامی و بین سال‌های ۱۳۳۸ تا پایان سال ۱۳۵۵، میزان تولید ناخالص داخلی کشور با رشد نسبتا خوبی همراه بود که به تبع آن رشد اقتصادی ایران در طول ۱۷ سال ۵.۵ برابر شد. در این دوره نرخ رشد اقتصادی بین ۵ تا ۱۷ درصد در نوسان بوده است» . اما این رشد مبتنی بر مولفه‌های اقتصادی نبود و تنها بر فروش نفت استوار بود و به همین دلیل هم سریع فرو ریخت.


بیشتربخوانید


رشد اقتصادی دوره پهلوی پشتوانه نداشته است
البته رشد اقتصادی این سال‌ها در دوران پهلوی، بیشتر بر مبنای اقتصاد تک محصولی و متکی بر نفت بوده است. از اواسط دهه ۵۰ رشد و توسعه اقتصادی ناموزون و ناهماهنگ و دگرگونی سرسام آور بخش‌های اقتصادی و نیز تأثیرپذیری از اقتصاد جهانی چهره نامطلوب خود را در اقتصاد کشور نشان داده است.

برخلاف تبلیغات رژیم شاه در زمینه دستاورد‌های عظیم اقتصادی واقعیت ناکامی اقتصادی در این دوره را نشان می‌دهد. این ناکامی‌ها در اواخر عمر رژیم در سال‌های ۵۵ تا ۵۷ نمود بیشتری داشته است. این مساله در واقع ناپایداری رشد اقتصادی سال‌های قبل از بحران اقتصادی که ناشی از رشد بی رویه قیمت نفت بود را نشان می‌دهد.

حتی در طول برنامه پنجم ۱۳۵۷-۱۳۵۲ که به علت افزایش قیمت نفت رشد اقتصادی افزایش یافته بود و تفکر حرکت به سوی دروازه‌های تمدن بزرگ در ذهن شاه شکل گرفته بود، میزان برخورداری از رشد اقتصادی برای همه یکسان نبود و این نوع توسعه دوگانگی اقتصادی بین بخش سنتی و مدرن را افزایش داده بود.

در بخشی از طرح‌های این دوره تأسیسات صنعتی مدرن قرار داشت که در کنار بخش سنتی اقتصاد بنا شده بود. بحران‌های اقتصادی در اواخر رژیم شاه و مخصوصا به دنبال کاهش بهای نفت و ناکارآمدی دولت، به زعم بسیاری از کارشناسان یکی از دلایل سقوط رژیم پهلوی بوده است.

شکل‌گیری حلبی آباد‌ها نتیجه اقدامات بلندپروازانه شاه
در این سال‌ها دولت برای تأمین بودجه برنامه‌ها و طرح‌های اقتصادی با مشکلات زیادی روبرو شد. تورم و کمبود بعضی از اقلام غذایی از تبعات بحران اقتصادی در سال‌های پایانی عمر پهلوی‌ها بود. رشد بی رویه قیمت خدمات شهری و افزایش هزینه زندگی که از پیامد‌های تمرکز توسعه در شهر‌ها و مهاجرت بی رویه از روستا به شهر و شکل گیری حلبی آباد‌ها و رشد فزاینده فساد اقتصادی بود، موجبات نارضایتی بخش‌های وسیعی از جامعه را فراهم کرد.

«سیاست رفاهی رژیم با کاهش درآمد‌های نفتی به بن بست رسیده بود. آهنگ شتابان مهاجرت روستائیان به شهر‌ها به خاطر بی توجهی دولت به آنان و از سوی دیگر نیاز شهر‌ها به ویژه تهران به کارگر سبب خالی شدن روستا‌ها از سکنه و رکود بیشتر بخش کشاورزی و افزایش بهای محصولات این بخش شد. در نیمه دوم سال ۱۳۵۶ تورم به ۴۰ در صد رسید، نرخ رشد صنایع غیر نفتی از ۱۴.۱ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۹.۴ درصد در سال ۱۳۵۶ تنزل یافت».

گزارش‌های بهت آور ایرانشناسان از فاجعه اقتصادی پهلوی
گزارش‌ها و آمار‌های شگفت انگیز و بهت آور از نابرابری‌های غیرقابل باور موجود در رژیم شاه از زبان ایران شناسان غربی بیشتر بیان شده است. نیکی کدی در کتاب «ایران مدرن: ریشه‌ها و پی آمد‌های انقلاب ایران»، فرد هالیدی در کتاب «ایران: دیکتاتوری و توسعه»، یرواند آبراهامیان در کتاب «ایران بین دو انقلاب»، جان فوران در کتاب «مقاومت شکننده» موارد متعددی را در زمینه این بی عدالتی و نابرابری بیان کرده اند. در این کتاب‌ها درباره وضعیت دوران پهلوی در سال‌های اواخر حکومت این رژیم امده است، رشد ۱۵ برابری اجاره بها از ۳۹ تا ۵۲ (قبل از شوک نفتی)، افزایش قیمت ۲۰۰ درصدی در سال ۵۳ و ۱۰۰ درصدی در سال ۵۴، سوء تغذیه ۶۴ درصدی شهرنشین‌ها تا سال ۵۲، بیسوادی ۶۸ درصدی، بازماندن بیش از ۶۰ درصد واجب التعلیم‌ها از پایان دوره ابتدایی، رتبه آخر در نسبت پزشک به بیمار و در نسبت تخت‌های بیمارستانی به جمعیت در منطقه عقب مانده خاورمیانه و شمال آفریقا، بالاترین نرخ مرگ و میر اطفال؛ همه این آمار‌ها در زمانی رخ داده است که تبلیغات رژیم شاهنشاهی وضعیت ایران را به اصطلاح گل و بلبل نشان می‌دادند. در ادامه باید به گزارش نیکی کدی از سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵ اشاره کرد که با وجود آنکه نُرم تعداد خانوار در ایران آن دوران را ۶ نفر اعلام می‌کند، می‌گوید درصد خانوار‌هایی که فقط یک اتاق داشتند از ۳۶ درصد در سال ۱۳۴۵ به ۴۳ درصد در سال ۱۳۵۵ افزایش پیدا کرده است؛ به نظر می‌رسد برای نسل کنونی ایران، چنین چیزی قابل تصور نباشد که یک خانواده ۶ نفری در یک اتاق زندگی کند.

 رشد مصرف گرایی نتیجه سیاست‌های اقتصادی شاه
در زمینه اقتصاد پهلوی باید گفت، توانگری مالیِ این سال ها، علاوه بر اینکه به توسعه سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کشور هیچ کمکی نکرد، و موجب استحکام و رشد تولید درون زا و ملی هم نشد، اتفاقاً مؤلفه‌های ناظر به‌سمت «مصرف» را تقویت کرد. آمار‌ها نشان می‌دهد در این سال‌ها در یک روند فزاینده، واردات بر صادرات پیشی گرفت و تراز تجاری طی ۱۳ سال، سقوط چند هزار برابری را تجربه کرد و در آستانه انقلاب به رقم بی سابقه ۶۰ میلیارد تومان (حدوداً ۹ میلیارد دلار) رسید. این سطح از واردات نشان می‌دهد «تولید ایران» توان هضم و مدیریت و همسازی با «نقدینگی بادآورده» را نداشته و جامعه ایرانی نیز در این دوره به یک جامعه مصرفی تبدیل شده نیست. آمار‌ها نشان می‌دهد، اقتصاد ایران با تکیه بر این نقدینگی بادآورده حاصل از فروش نفت در سال‌های ۵۲ به بعد، عمیقاً به واردات وابسته شده بود.

نداشتن برنامه مشخص اقتصادى، تک محصولی شدن اقتصاد و وابستگی به صادرات نفتی، رشد سرمایه داری، نابودی کشاورزی با اجرای سیاست اصلاحات ارضی، افزایش وابستگی بخش صنعت به صنایع مصرفی، سطح بالای بیکاری، سطح نازل درآمد سرانه، سطح پایین بهره وری، وضع بد بهداشت همگانی، بی اعتنایی به علم، مراکز علمی و تحقیقاتی، بی توجهی به بازسازی زیرساخت‌های اقتصادی کشور، ایجاد تأسیسات نظامی وابسته، اجراى سیاست ریخت و پاش و ولخرجى هاى سرسام آور شاهانه در امور مبتذل، توزیع ناعادلانه درآمدهاى ملى، تشدید فاصله طبقاتى و در یک کلام، فساد، اسراف، ظلم اقتصادى و فقر اکثریت مردم ایران از ویژگی‌های برجسته مدیریت فاسد، بی کفایت و ناکارآمد این دوران بوده است.

منبع: خبرگزاری فارس

انتهای پیام/

تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۳۸
در انتظار بررسی: ۰
ناشناس
۲۳:۰۷ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
ولی درآمد سرانه دوازده هزار دلار بود
ناشناس
۲۱:۵۶ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
خدایا
مجتبی
۲۱:۴۶ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
سید بزرگوار مستضعفین را دریابید و رسیدگی نمایید
ناشناس
۲۱:۱۷ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
نه که الان در رفاه کامل هستیم با حقوق ۲۵۰۰ بدون بیمه پراید شده نزدیک ۲۰۰ میلیون
ناشناس
۲۱:۰۲ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
خواهشا این کامنت را نشان بدهید تا عالم بداند
مرررررررررررگ برررررررررر شااااااااااااااه
جاااااااااااااااوید ایرررررررررررراااااااااااااان
ناشناس
۲۰:۵۸ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
فاجعه دلار 27 هزار تومنیه
ناشناس
۲۰:۴۸ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
بابا ما ملت که انقلاب کردیم و شاه پهلوی را به زیر کشیدیم و هرگز هم پشیمان نیستیم اما اگر هم در دوران شاه گرانی و تورم هم در یک دوره بوده است واقعا جای تعجب نیست که مردم برای همین فسادهای شاه انقلاب کردن اما ملت الآن در هر ماه وهفته دارند تورم و گرانی را تحمل میکنند ارزانی که نیست بماند ثبات قیمت هم وجود ندارد
ناشناس
۲۰:۴۳ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
شاه وطن فروش بود همان طور که بحرین فروخت
معدوم شاه وطن فروش
مرگ بر شاه وطن فروش
ناشناس
۲۰:۳۹ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
اون موقع یک مرد کار میکرد و خانواده دوازده نفری زندگی میکردند.
الان کل خانواده کار بکنند هم نمیتونند زندگی درست داشته باشند.
محسن
۲۰:۳۱ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
وضعیت زنگی مردم هم در دو دوره مقیسه کنید و وضعیت را به مردم بگید . ایران هم با این وضعیت تحریم ها در حال حاضر کم در آمد نداره
ناشناس
۲۰:۳۱ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
چونکه کدخدا باهاش بود
دیگه چیز دیگه ای برایش مهم نبود
در مستندی که روزنامه نگار زن امریکایی از وصع اقتصادی
وحشتناک زمان پهلوی ساخته بود که
اصلا عیر قابل باور بود
اطراف تهران حلبی اباد .فقر مطلق
فقط 9 شهر گاز داشت .ان هم در تمام نقاط شهر
ناشناس
۲۰:۲۷ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
خیلی بد و اخ بود اون دوره !! اَه چی بود؟ عین مرگ و قبرستون بود اون دوره
ناشناس
۲۰:۱۶ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
سال ۵۵ بدبخت ترین کشور خاورمیانه بودیم.الانم یدبخت ترین کشور خاورمیاته ایم.خب فرقش؟
ناشناس
۲۰:۱۰ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
در مورد بد بختی گرسنگی مردم حالا حرف بزنین من کسانی را سراغ دارم که پول خرید نان هم ندارن دارین میگین پهلوی بد بود درست یعنی حالا شما خیلی خوب هستین ما که اون موقعه نبودیم شما میگین بد بودن ولی حالا رو چه میگین که داریم میبینیم حس میکنیم حا
ناشناس
۲۳:۳۲ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
تو این ۸ سال کجا بودی..تازه یادت افتاده کشور چه خبره...مشکل اون کسی که نون نمتونه بخره با کنسرت رفتن حل میشه؟تو این ۸ سال مشکل از نظر شما که چیزه دیگری بود؟این وضعیت بخاطر امثال تو هستش که تو این ۸ سال از کسی حمایت کردین که جاش اونجا نبود.
ناشناس
۱۹:۴۳ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
الان خیلی خوب
ما که راضی هستیم!!!!!@@@@@@@!!!!!!!
وجید
۱۹:۲۲ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
حد اقل وایمیستادید تورم بیاد زیر 3 درصد دوران پهلوی بعد این حرفو بزنید. نه ببخشید این که فعلا محاله بزار بیاد زیر 30 درصد باز ما قبول داریم.
ناشناس
۱۹:۰۶ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
داری راجع به 50 الی 60 سال پیش صحبت میکنی در ثانی وضعیت کشورهای همسایه در اون زمان و الان هم ببینید اون زمان از ترکیه می اومدن ایران برای کار.یا وضعیت کشورهای عربی در اون زمان و الان.مردم الان رو هم دارن میبینن...
ناشناس
۱۹:۰۳ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
مثلا الان بهتر شده .هیچ فرقی نکرده
ناشناس
۱۸:۴۴ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
من حقوقم ۲۵۰۰ هست خسته شدم نون به نون نمیرسه هر جای هم رفتم استخدام جدید نشد بیمه هم برام رد نمیکنند این بدتر از فقر هست همه شده رشوه و پارتی خدایش قضاوت درس بکنید حداقل حقوق که باید ۴و نیم باشه پس چرا ۲۵۰۰ میدند هیچ نظارتی هم نمیشه پس وظیفه بازرسان چیه هست به خصوص تو پمپ بنزینها عدالتی اصلا وجود نداره قانون مشخصی نیست شرکت نفت هم اصلا رسیدگی نمیکنه
ناشناس
۱۸:۰۶ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
مسئولین کاخ نشین الان که واقعا جایگاهشون خوب شده و رشد کردن این رشد کشور در حال حاضره.
ناشناس
۱۷:۴۹ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
عجب
ناشناس
۱۸:۰۷ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
واقعا
ناشناس
۱۷:۳۱ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
تا وقتی فساد باشه اقتصاد رشد نمیکنه فرق نمیکنه دوران پهلوی باشه یا عصر حاضر، عاجزانه خاهش میکنم فساد رو ریشه کن کنید
ناشناس
۱۶:۵۳ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
وضع کشورهای دیگه در اون زمان رو هم بگید
ناشناس
۱۶:۴۵ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
سلام.از دولت و مجلس میخواهیم واردات خودرو بدون تعرفه گمرکی برای مردم ازاد کنند.یکی از دلالان اصلی خودرو همین اقای نعمت بخش هست که باعث گرانی ده برابری خودرو در هشت سال دولت تدبیرو امید شده،همیشه در جیبش یک کاغذ نوشته شده اماده هست تا بگوید اهن و...گرون شده،در صورتی که در خودرو از بی کیفیت ترین مواد استفاده شده و حداقل ده برابر گرانفروشی میکنند البته اینها با قطعه سازان نیز پشت پرده قرارداد افزایش قیمت قطعه بستند و قطعه را نیز اینها گران کردند تا حرفی برای گفتن داشته باشند،خود ایشان نیز چند تا ماشین میلیاردی خارجی سوار میشه و دم از خودروی ملی میزند،بیچاره مردمی که دیگر توان خرید خودرو ندارند و جان و مالشان در جاده ها به خاطر بی کیفیتی خودرو در خطر هست،امیدوارم دستگاه قضایی،مجلس،دولت و بیت رهبری در این مسئله ورود کرده و در عمل برخورد قاطع کنند تا مردم فکر نکنند که یک دستگاهی از این شرکتها حق السکوت و سهم میگیرند.باتشکر
ناشناس
۱۶:۳۰ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
دولت قاچار باعث نابودی زندگی مردم در تمام زمینه ها بوده و واقعا باید تاریخ رو بصورت پیوسته دید.
ناشناس
۱۶:۰۹ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
خدا رو شکر الان که همه چیز گل و بلبله
ناهید
۱۵:۳۵ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
ما که هر چقدر میگیم زمان پهلوی بد بود کسی باور نمیکنه
برید سخنرانی فردین در مورد گرانی گوش کنید ببینید چی میگه
ناشناس
۱۵:۳۳ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
به خدا الانم فقیر خیلی زیاده
ناشناس
۱۵:۵۳ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
درسته ولی 8 سال پیش هشدار دادیم ولی کسی گوش نکرد تازه متهم هم میشدیم
ناشناس
۲۲:۳۱ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
مگه به شما ناهار ندادن؟
ناشناس
۱۵:۳۰ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
گزارشی هم از فاجعه اقتصادی اکنون را هم تهیه کنید ،بعدا مردم خودشان قضاوت خواهند کرد
ناشناس
۱۵:۵۱ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
فاجعه اقتصادی امروز به خاطر 8 سال حاکم بودن یک تفکر خاص در ایرانه اگه اهل اون تفکری پس الان باید جوابگو باشی نه طلبکار
ناشناس
۱۸:۱۰ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
ما چهل سال تورم داریم نه هشت سال.. .در حدود همین شش ماه دولت جدید چیزی از تورم کم نشده....
ناشناس
۱۸:۲۰ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
چرت نگو
ناشناس
۲۰:۳۴ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
روحانی مچکریم
ناشناس
۲۰:۵۱ ۲۱ بهمن ۱۴۰۰
۱۶ سال پیش که تفکر شما روی کار بود پس چرا وضعیت بدتر بود