میادین میوه و تره بار شبکه گسترده توزیع محصولات کشاورزی است با هدف تنظیم عرضه بازار محصولات کشاورزی و فراهم کردن امکان دسترسی ارزان و سر یع‌تر شهروندان به میوه و تره بار در کشور شکل گرفته است.
تغییر الگو‌های سکونت در شهرها، باعث شده از یک سو نیاز به مصرف محصولات میوه و تره بار دو چندان شود و از سوی دیگر عرضه این گونه محصولات به شهروندان تغییر کند، به گونه‌ای که ضرورت ارائه این محصولات به شکل آسان، با قیمتی مناسب و جلوگیری از اتلاف آنها در فروشگاه‌های کوچک و پراکنده در سطح شهر و با برنامه ریزی همه جانبه کاملا احساس می‌شود.
اگر نگاهی به عرضه مستقیم محصولات کشاورزی به خارج از کشور بیاندازیم متوجه خواهیم شد که این موضوع در کشورهای دیگر نیز مورد توجه قرار گرفته.
در اروپا میوه و سبزی‌ها بیشتر در سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای به دست مشتری می‌رسد، هر قانون و هر نظارتی اعمال شود سلسله وار بر تمام فروشگاه‌ها اعمال می‌شود اما این را درنظر داشته باشیم که اختلاف کیفیت محصولات در اروپا هم تفاوت قیمت ایجاد می‌کند و این تقریباً مشکلی جهانی است. اما کشورهای اروپایی به دلیل ساختارهای اقتصادی خود بازار آزاد دارند. در بازار آزاد اگر ساختارها درست تعریف شوند و سیاست‌ها درست اعمال شوند نیازی به کنترل ندارند.
به طور مثال دولت فرانسه در سال های گذشته به منظور حمایت از کشاورزان و کاهش حضور دلالان در بازار، اقدام به فروشگاه‌های بزرگ عرضه مستقیم محصولات کشاورزی کرد. علاوه بر این، حدود سه الی چهارسال پیش دولت مسئولان این فروشگاه ها را از اعطای تخفیف های غیرمتعارف، به منظور جذب مشتریان بیشتر، منع کرده تا کشاورزان مبلغ منصفانه اى را براى محصولات خود دريافت كنند.
در ایران يكی از مهمترين موضوعات اقتصاد، توسعه كشاورزی، واكنش عرضه است به دليل اينكه پاسخ كشاورزان به محرك های اقتصادی، مشاركت كشاورزان به اقتصاد را تعيين می كند.
هدف از اجرای طرح عرضه مستقیم محصولات کشاورزی حذف واسطه‌ها و کاهش دلالی در فروش محصولات کشاورزان است و کشاورزان در عرضه مستقیم می‌توانند محصولات خود را با قیمت‌های واقعی بفروشند و ثمره تلاش آنها به جیب دلال‌ها نمی‌رود.
باید گفت نفوذ دلالان در بخش کشاورزی که دسترنج تولید کنندگان را به میزان پایین خریداری و پول های کلانی به جیب می زنند سالهاست ریشه دوانده و تولید را روز به روز ضعیف تر می کند.
یکی از راهکارهایی که از دهه‌ها پیش برای توانمندسازی کشاورزان پیشنهاد می‌شود ایجاد تعاونی‌ها و تشکل‌های بخش کشاورزی است که مدتی است در کشور اقداماتی صورت گرفته که در استان همدان هم به تازگی با ایجاد بازارچه های دائمی وعرضه مستقیم محصولات به عنوان راهکار برای افزایش توانمندسازی کشاورزان و بالا بردن قدرت چانه‌زنی آنها بسیار مؤثر است.
ایجاد بازارچه‌های دائمی برای توزیع میوه و تره بار در همدان، وعده‌ای است که در چند سال گذشته بار‌ها ازسوی مسئولان اجرایی و اقتصادی استان مطرح شده، اما این وعده‌ها برای انجام این کار و با هدف برای مقابله با افزایش خودسرانه قیمت‌ها در بازار میوه همدان تاکنون به مرحله اجرا نرسیده، وعده‌ای که این روز‌ها بیشتر از گذشته در همدان مطرح و به قول مسئولان مربوطه در تلاش برای اجرایی کردن آن هستند.
البته تاکنون چند مرحله غرفه‌های موقت با عنوان بازار عرضه مستقیم میوه و تره‌بار در نقاطی از شهر از سوی شهرداری یا ادارات تعاون و بازرگانی دایر شده است، اما آنطور که باید نیاز مردم را برآورده نکرده و در چرخه گرانفروشی هم تغییری حاصل نشده.
به سطح شهر رفتیم و با شهروندان هم صحبت شدیم.
آقای حسینی یکی از شهروندان همدانی در خصوص تاثیر وجود بازارچه‌های دائمی میوه و تره بار نظر خود را اینگونه می‌گوید: ایجاد بازارچه‌های دائمی علاوه بر جلوگیری از افزایش بی دلیل و بی رویه قیمت محصولات کشاورزی، باغی و صیفی و تنقلات موجب دسترسی آسان شهروندان و در نهایت کاهش ترافیکی معابر و خیابان‌ها برای دستیابی به خرید اقلام مورد نیاز خود از نقطه‌ای به نقطه دیگر شهر می شود.
او گفت: شهروندان برای نیاز مبرم خود به چنین بازارچه‌هایی احتیاج دارند چرا که ایجاد بازارچه‌ها و میادین عرضه میوه و تره‌بار هم می‌تواند موجب رونق اقتصادی در استان شود و هم مردم می‌توانند به راحتی به انواع محصولات کشاورزی با قیمت مناسب در فصول مختلف سال دسترسی داشته باشند .
خانم محبی هم می‌گوید: این روز‌ها موضوع گرانی میوه و تره بار و کالاهای مصرفی مردم به ویژه برای کسانی که با حقوق کارمندی و یا درآمد‌های پایین زندگی می‌کنند، بسیار سخت است و بیشتر مردم از این گرانی رنج می‌برند و ایجاد بازارچه‌هایی با قیمت مناسب باید بگم که بسیار مهم و حیاتی است.
او در ادامه می‌گوید: مشکلات گران فروشی و کم فروشی با این قبیل اقدامات حل نخواهد شد و باید دولت و مسئولان کشور و استان همدان در این زمینه چاره اندیشی کنند و اگر هم بازارچه‌ای برقرار می‌شود با نظارت و بازرسی دائم اصناف باشد.
این خانم همدانی می‌گوید: اختلاف قیمت و گرانی میوه بیشتر ناشی از نبود میدان میوه و تره‌بار به عنوان مرجع تعیین نرخ است که امیدواریم در شهرمان با ایجاد این مکان کمکی به مردم این شهر شود.
بر اساس شنیده ها، گویا ایجاد بازارچه‌های دائمی عرضه مستقیم میوه در همدان بستگی به مشارکت شهرداری‌ها برای جانمایی مناسب و مطمئن چنین مکان‌هایی است.
در این خصوص با رئیس اتحادیه میوه و تره بار گفت‌وگویی انجام شد.
البرزی در خصوص ایجاد بازارچه‌های دائمی میوه تره بار گفت: این غرفه‌ها به منظور رفاه حال مردم و برای عرضه مستقیم محصولات کشاورزی با قیمت ارزان تر و دسترسی آسان تر و به شکل مستقیم از تولید به مصرف ایجاد می‌شود.
او گفت: نخستین بازارچه عرضه میوه و تره بار به زودی در شهرک مدنی همدان راه اندازی می‌شود و دومین بازارچه در هنرستان و سپس در شهرک بهشتی راه اندازی خواهد شد.
به گفته البرزی قرار است ۴ بازارچه‌های دائمی و ۱۲ کانکس درهمدان بخصوص حاشیه شهرها و شهرک‌ها دایر شود که تا قبل از شب عید فعالیت بازارچه‌ها آغاز می‌شود.
او گفت: با شهرداری جلساتی برگزار شد و دنبال زمین مناسب و سرمایه گذارهستیم تا تعداد این بازارچه‌ها را افزایش دهیم.
رئیس اتحادیه میوه وتره بار همدان مهمترین هدف ایجاد این بازارچه‌ها را حذف واسطه‌ها و دلالان عنوان کرد.
او در ادامه گفت:اگر به سمتی برویم که میوه‌ها را بسته بندی شده و با قیمت مشخص به دست مردم بدهیم مشکلاتی، چون ورچین کردن میوه‌ها که علاوه بر آلوده شدن محصولات امکان تلفات میوه‌ها هم وجود دارد رفع خواهد شد.
البرزی گفت: متراژ بازارچه‌های دائمی متفاوت است، قرار است که علاوه بر میوه وتره بار کالاهای اساسی از جمله قند و شکر و مرغ نیز درغرفه‌های بازارچه راه اندازی شود.
او گفت: شهرداری قول داده موانعی که برای ایجاد این بازارچه‌ها به وجود می‌آید بردارد همچنین امتیاز آب و برق نیز برای غرفه داده می‌شود.
با رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان هم گفت‌وگویی در این زمینه انجام شد.
علی اکبر نظری گفت: با توجه به اینکه در روز‌های پایانی سال با جو روانی افزایش قیمت کالا‌ها مواجه می‌شویم با استانداری جلسات متعددی برگزار شد و قرار است تا شب عید امسال در ۴ نقطه شهر همدان بازارچه‌های دائمی ایجاد شود که یکی از این بازارچه‌ها در کنار مسجد نظر بیگ در نظر گرفته شده.
او در ادامه گفت: به منظور حذف دلالان مقرر شده در کنار چهار بازارچه فعلی میوه‌وتره‌بار، در چهار نقطه دیگر از شهرستان همدان که شامل محدوده میدان باباطاهر، شهرک مدنی، میدان شیرسنگی و بلوار بعثت است، بازارچه‌های توزیع محصولات کشاورزی ایجاد شود.
نظری گفت: بنا شده شهرداری مناطقی را که مد نظر دارد در اختیار اتحادیه میوه و تره بارقرار دهد و با هماهنگی سازمان تعاونی‌ها و جهاد کشاورزی میوه‌های و اقلام مورد نیاز مردم تامین شود.
او گفت: هدف نهایی از ایجاد این بازارچه‌ها حذف دلالان و تأمین اقلام ضروری مردم با کمترین قیمت و بهترین کیفیت است.
گزارش از زهرا جعفرپور ایروانی