سناریو‌های پیش‌روی کابینه عراق چیست؟

به گزارش  باشگاه خبرنگاران جوان پنجمین انتخابات پارلمانی عراق در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱ (۱۸ مهر ۱۴۰۰) برگزار شد. با وجود اعتراضات گسترده به نتایج انتخابات از سوی برخی از گروه‌ها و حامیانشان، دادگاه عالی فدرال عراق در تاریخ دو روز پیش نتایج نهایی را تایید و شکایت گروه‌های معترض به صحت نتایج انتخابات را رد کرد. پس از تایید نتایج نهایی چشم مردم عراق به تحرکات سیاسی جنبش‌های شیعی است که براساس قانون عراق باید نامزد خود را به عنوان نخست‌وزیر به پارلمان معرفی کنند.

رایزنی‌های برنده انتخابات با ائتلاف‌های شیعی

در این میان جنبش صدر به ریاست «مقتدی صدر» روحانی شیعه عراقی که با کسب ۷۴ کرسی بزرگترین ائتلافی است که به پارلمان عراق راه یافته، درحال رایزنی با دیگر گروه‌های شیعه است که در این انتخابات توانستند وارد پارلمان شوند. در همین راستا روز گذشته (چهارشنبه هشتم دی ماه) از هادی العامری رئیس ائتلاف الفتح، فالح الفیاض رئیس ائتلاف العقد الوطنی و قیس الخزعلی رئیس جنبش عصائب اهل الحق دعوت کرد تا بتوانند یک تشکل بزرگ شیعی در این کشور تشکیل دهند، اما نکته قابل توجه دعوت نشدن «نوری المالکی» رئیس ائتلاف «دولت قانون» است که پیش از این هم منصب نخست‌وزیری عراق را بر عهده داشته و به تازگی نیز پیشنهاداتی برای سپردن دوباره این منصب به او مطرح شده بود.

«سهاد الشمری» کارشناس سیاسی در خصوص اقدامات جنبش صدر برای معرفی نخست‌وزیر اعلام کرد درصورتی که مقتدی صدر بتواند ائتلاف‌های شیعی را متقاعد کند تا با همکاری یکدیگر دولت عراق را تشکیل دهند، میتواند جناح‌های رقیب اعم از کرد و سنی مذهب را نیز متقاعد کند به نامزد معرفی شده رای اطمینان دهند. در غیر این صورت حتی کرد‌ها و اهل سنت نیز با صدر همکاری نکرده و بزرگترین ائتلاف وارد شده به پارلمان تحت فشار خواهد بود.

با این وجود هادی العامری بعد از جلسه با مقتدی صدر با صدور بیانیه‌ای روند این جلسه را مثبت ارزیابی و اعلام کرد این دیدار براساس اولویت منافع دولت توانمند و به منظور موفقیت در مرحله بعدی برگزار شد. بحث تضمین‌های موفقیت در دولت سازی تکمیل خواهد شد.

چه سناریو‌هایی برای تشکیل دولت عراق وجود دارد؟

در همین زمینه «نجم القصاب» پژوهشگر سیاسی و فعال رسانه‌ای در مصاحبه‌ای گفت: صحنه سیاسی عراق به ویژه پس از رد درخواست تجدیدنظر از سوی دادگاه، راهبرد‌های جدید و جدی اتخاذ کرده است؛ و احتمال دارد گروه‌های شیعه با اهل سنت و کرد‌ها یک بلوک بزرگ را تشکیل دهند و سپس به نخست‌وزیر، معاون اول و دوم او و بعد به رئیس‌جمهور رای دهند.

القصاب اعلام کرد نیرو‌های کرد صدر را همراهی خواهند مرد و باقی جناح‌های سیاسی نیز با برنده انتخابات متحد خواهند شد، زیرا به نظر می‌رسد مقتدی صدر فعلا تنها گزینه‌ای است که می‌تواند نیرو‌های عراقی را در یک مسیر قرار دهد.

از سوی دیگر «حارث حسن» کارشناس مسائل خاورمیانه دو سناریو را بالقوه می‌داند یک) احیای ائتلاف شیعی از سوی مقتدی صدر که او در این گزینه باید یک ترتیب جدید تقسیم قدرت بوجود بیاورد و در برخی از امور که جنجال‌های زیادی در عراق به راه انداختند مانند ادغام الحشد الشعبی با الفتح و دیگر گروه‌های مقاومت توافقاتی بدست بیاورد.

بر همین اساس یک منبع در ائتلاف الفتح به خبرگزاری فرانسه اطلاع داده است برخی از سران این ائتلاف به صدر پیشنهاد داده‌اند با نیرو‌های شیعه ائتلاف کرده و ۱۷ کرسی بدست آمده این ائتلاف نیز با ۷۴ کرسی جنبش صدر ترکیب شود.

دو) سناریوی دوم این است که صدر با «مسعود بارزانی» رئیس پیشین اقلیم کردستان هماهنگ شود که در آن صورت «محمد الحلبوسی» رئیس پارلمان عراق و چند گروه کوچک دیگر نیز جزئی از این ائتلاف بزرگ خواهند بود.

چه کسی نخست‌وزیر خواهد شد؟

هنوز نامی به عنوان جایگزین «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر فعلی عراق ارائه نشده است. «لهیب هیجل» تحلیل‌گر ارشد عراق مدعی شد صدر گزینه جدیدی را معرفی خواهد کرد، اما در نهایت کسی انتخاب خواهد شد که بر سر او اجماع شد و پارلمان تاییدش کند. ممکن است الکاظمی در منصب خود باقی بماند او همچنان این شانس را دارد.

از سویی نخست‌وزیری که انتخاب خواهد شد باید روابط خوبی همزمان با ایران و آمریکا داشته باشد و الکاظمی در این زمینه موفق بود. الکاظمی همچنین در طول زمانی که مسئولیت دولت را برعهده داشت خود را فردی ملی‌گرا نشان داد که تحت تاثیر اعتقادات قومی و مذهبی نیست، با این حال برخی از ائتلاف‌های عراق او را مناسب این منصب ندانسته و الکاظمی را عروسک خیمه شب بازی آمریکا می‌نامیدند.

هیجل به برخی از شایعات نیز پاسخ داده و اعلام کرد درحالی که از مقتدی صدر به عنوان یک گزینه مخالف ایران یاد می‌شود باید گفت که ایران صدر را یک دشمن نمی‌بیند بلکه او یک ملی گراست که شعارش نه شرقی و نه غربی است. او در اوایل سال‌هایی که آمریکا در عراق حضور داشت به طور مسلحانه با نظامیان آمریکا می‌جنگید و حتی زمانی آمریکا دستور ترور او را داده بود، ولی بعد‌ها پشیمان شد.

در پایان بنابر شواهد موجود جنبش صدر و چارچوب هماهنگی (ائتلاف‌های شیعی) زمان و تلاش خود را برای مذاکره با سران دیگر ائتلاف‌ها خواهند گذاشت تا دولتی توافقی و متمرکز را تشکیل دهند. نیرو‌های اهل سنت و کرد نیز تاکنون خود را مشتاق این اقدام نشان داده و صدای اپوزیسیون عراق را درآوردند.

بن بست سیاسی ایجاد شده در عراق بعد از انتخابات ۱۰ اکتبر در مذاکرات میان صدر و چارچوب هماهنگی درحال حل شدن است و درحال حاضر عراق منتظر یک ائتلاف بزرگتر میان صدر، چارچوب هماهنگی، اهل سنت و نیرو‌های کرد است.

تهیه و تنظیم: مینا عظیمی

انتهای پیام/