دانشجویان برای بیان عقاید و دیدگاه‌های خود درخصوص مسائل علمی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی میتوانند از نگارش و تدوین گزارش برای رسانه‌های دانشجویی و عمومی استفاده کنند. در این مسیر، کسب مهارت‌های گزارش‌نویسی، ضروری و با اهمیت است. تولید محتوای مکتوب و الکترونیکی توسط فعالان و نخبگان جریان دانشجویی و دانشگاه، به‌عنوان تریبون و ابزار در راستای بیان تحلیل‌ها، افکار و صدای دانشجویان، مطرح کردن مسائل و مشکلات درون‌دانشگاهی در ابعاد گسترده‌تر، دغدغه‌های فکری مطرح در جامعه و از همه مهم‌تر، تحقیقات علمی تخصصی است.
بیشتربخوانید
از سوی دیگر، استادان دانشگاه گاهی از دانشجویان می‌خواهند یک گزارش در سطح ترویجی را برای حوزه پژوهشی درس تنظیم کنند. همچنین یک گزارش خوب می‌تواند حاصل پویش و عصاره فکر دغدغه‌مندان برای ارتقای شاخص‌های علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دانشگاه باشد. پس لازم است دانشجویان با اصول اولیه گزارش‌نویسی آشنایی داشته باشند تا بتوانند در نوشتن یک گزارش در عرصه تولید محتوا تاثیرگذار باشند. بیشتر دانشجویان هنگام نوشتن گزارش دچار سردرگمی می‌شوند. از این رو، سعی شده با نگاه کلی به گزارش‌نویسی، ۷ نکته کاربردی برای بهبود نگارشی و چند توصیه برای گزارش‌نویسی در اختیار دانشجویان قرار گیرد.
۱- مقاله و گزارش را از هم تمیز دهید
در آغاز گزارش‌نویسی، باید به این نکته توجه داشت که ساختار مقاله با گزارش متفاوت است و باید در ابتدای امر بتوان این جداسازی ذهنی را انجام داد. در گام بعدی نیز باید درنظر گرفت که ملزومات ساختار و محتوای گزارش در هر سازمان یا هر بخشی متفاوت است و در زمینه تحصیلی نیز به درس و استاد بستگی دارد؛ پس بهتر است دانشجویان قبل از شروع نگارش، از استاد یا مرجع سفارش‌دهنده گزارش سوال کنند که آیا دستورالعمل خاصی وجود دارد یا نه؟
۲- برنامه‌ریزی و آمادگی داشته باشید
برنامه‌ریزی و آمادگی پیش از نوشتن ساختار گزارش، در هدایت مخاطب برای درک بهتر افکار و پیشنهاد‌ها بسیار مهم است. بنابراین، قبل از نوشتن، باید برای تهیه گزارش برنامه‌ریزی کرد. در گزارش‌نویسی، هنگام برنامه‌ریزی و نوشتن حتما دستور کار را در ذهن داشته باشید؛ اینکه برای چه کسی و چرا می‌نویسید؟ تمام افکار شما باید بر این موضوع تمرکز داشته باشد.
۳- منابع را جمع‌آوری کنید
دانشجویانی که گزارش‌های علمی و آموزشی تنظیم می‌کنند، باید دقت داشته باشند که ماخذ و منابع را هنگام جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های اولیه درنظر بگیرند تا در انتهای گزارش بتوانند ارجاع‌دهی (رفرنس) مناسب را انجام دهند.
۴- ساختار گزارش را بشناسید
ملزومات ساختار گزارش نیز مانند محتویات آن، بسته به نوع فرد یا سازمان یا به مرجع علمی سفارش‌دهنده گزارش بستگی دارد. بنابراین، قبل از هر چیز، اگر دستورالعمل خاصی برای ساختار گزارش وجود دارد، حتما مطالعه و بررسی شود. ساختار عرفی که همیشه برای هر گزارش وجود دارد، شامل چکیده اجرایی، مقدمه، بدنه اصلی گزارش و بخش مربوط به نتیجه‌گیری و پیشنهادهاست.
۵- به نتیجه‌گیری توجه کنید
فعالان دانشجویی که قصد گزارش‌نویسی در نشریات دانشجویی یا نشریات علمی را دارند، باید به قسمت انتهای گزارش دقت ویژه کنند. نتیجه‌گیری گزارش نشان می‌دهد از اطلاعات چه برداشتی می‌شود. نتایج تجربی نیز در این قسمت جا می‌گیرند. همچنین پیشنهاد‌ها برای حل مشکل یا موضوع مطرح‌شده در گزارش می‌تواند در بخش نتیجه‌گیری قرار گیرد یا در قسمتی جدا در انتهای مطلب آورده شود.
۶- به‌درستی نگارش کنید
تمام اطلاعات که در گزارش استفاده می‌شود باید مرتبط با موضوع و عنوان باشد. همچنین از نظر دستوری، املا و استفاده درست از ضمایر هم باید دقت لازم به عمل آید. برای گزارش‌هایی که در زمینه تحصیلی هستند، باید به تمامی مراجع و عناوین حقوقی و سازمانی به درستی اشاره شود. همانند تمامی نوشته‌ها در قالب‌های متفاوت. افراد دست به قلم جریان دانشجویی نیز باید گزارش‌های خود را در انتها مورد بازخوانی و نگارش دقیق قرار دهند تا از اشتباهات تایپی یا جمله‌بندی نادرست جلوگیری به عمل آید. نکته دیگری که باید درنظر گرفته شود، این است که جملات گزارش باید ساده و روان باشد. در پایان گزارش حتما باید این سوال را مطرح کنید: «آیا گزارش در راستای هدف و موضوع موردنظر تهیه شده است؟» و اگر پاسخ راضی‌کننده بود، می‌توان آن را برای سفارش‌دهنده ارسال کرد.
۷- مخاطب را درنظر داشته باشید
حرف آخر اینکه اگر دانشجو هستید، مخاطب گزارش شما فقط یک فرد خاص نیست، بلکه کسانی هستند که آن گزارش برای آنان نیز نوشته می‌شود؛ یعنی دانشجویان سال‌های ابتدایی و مخاطب عامه را هم باید درنظر داشت. پس بهتر است در انتخاب لغات، اصطلاحات علمی و نوع جمله‌بندی دقت کافی و لازم را انجام داد.
منبع: روزنامه فرهیختگان