به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، به عکس‌ها و فیلم‌هایی که برایم فرستاده نگاه می‌کنم، رودخانه‌ای پر از نیزار‌ها و درختچه‌های کوتاه و انبوه درون فضایی که گفته می‌شود رودخانه است، اما بیشتر شبیه کانال پرورش درخت است.
حسین اکبری سال هاست در روستای حسین آباد ملک در شرق گرگان زندگی می‌کند، با اشاره به فیلم‌هایی که برایم ارسال کرده است، گفت: با هر بارش باران نگران جاری شدن سیلاب هستیم، چون این رودخانه سالهاست لایروبی نشده است.
اکبری ادامه داد: هر بارانی ممکن است به جاری شدن سیلاب منتهی شود و دود این مشکل به چشم ما برود.
او گفت: در این اوضاع اقتصادی و با وجود مشکلات معیشتی حتی کوچکترین ضرر این چنینی برایمان گران تمام می‌شود و اگر مسئولان کمی همت و برای لایروبی این رودخانه اقدام کنند از نگرانی ما کم می شود.
خانم کُر هم یکی از ساکنان روستای چن سبلی در آق قلاست، می‌گوید: سال ۹۸ که سیل آمد رودخانه‌ای که از وسط روستا عبور می‌کرد سرریز کرد و خانه هایمان به زیر آب رفت، آن موقع گفتند، چون رودخانه لایروبی نشده بود این اتفاق افتاد، حالا بعد از گذشت دو سال هنوز این رودخانه لایروبی نشده است.
او ادامه داد: اهالی روستای چن سبلی نگران این هستند حادثه سیل سال ۹۸ دوباره تکرار شود و لایروبی این رودخانه می‌تواند تا حد زیادی از نگرانی مردم کم کند.
استان گلستان در بخشی از حوزه آبریز دریای خزر واقع شده و با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی دارای رودخانه‌های پر آب و مهمی است.
رود‌های جاری گلستان به طور عمده از جنوب به شمال و از شرق به غرب استان جریان دارند و از شریان‌های اصلی حیات اقتصادی به ویژه در عرصه کشت انواع محصولات کشاورزی استان به شمار می‌روند.
در این میان ۳ رود مهم اترک، گرگانرود و قره سو از جمله رو‌های دائمی گلستان هستند که با یک هزار و ۷۰۰ کیلومتر طول به صورت مستقیم بر حیات جمعیت یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفری استان نقش موثری دارند.
یکی از عوامل تشدید سیلاب در گلستان کم توجهی به موضوع لایروبی رودخانه‌های استان برای آسان سازی گذر آب به پایین دست و دریاست.
به گفته کارشناسان رسوب گذاری و افزایش ساخت و ساز‌ها در حریم رودخانه‌ها ظرفیت آب گذری رودخانه‌های استان را نسبت به گذشته کاهش داده و همین موضوع سبب تشدید خسارت سیلاب دشت شده است.
به بیان دیگر اگر ظرفیت رودخانه‌های گلستان به ظرفیت طبیعی و گذشته خود برسد و نهر‌های فرعی لایروبی شود دبی آب رودخانه هاکاهش یافته و در نتیجه حجم سیلاب‌ها و خسارت‌های ناشی از آب گرفتگی کم خواهد شد.
در سال ۹۸ سیلی بی سابقه در گلستان رخ داد، سیلی که بر اثر یک روز بارش باران جاری شد، اما آبگرفتگی ناشی از آن تا ۶۰ روز در بیشتر شهر‌های استان باقی ماند.
حتی کار به جای رسید که مردم در پشت بام خانه‌ها چادر زده و زندگی میکردند. در آن زمان علت تخلیه نشدن شهر‌ها از آب سیلاب لایروبی نشدن رودخانه‌ها عنوان شد.
به گفته سید محسن حسینی مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان رودخانه‌های پیر و نیازمند لایروبی استان هزار و ۸۰۰ کیلومتر طول دارد و تقریبا هر سه سال نیازمند لایروبی هستند، یعنی هر سال ۶۰۰ کیلومتر.
حسینی ادامه داد: بخش زیادی از رودخانه‌هایی که نیازمند لایروبی هستند در شهر‌ها و روستا‌ها قرار دارند و در بخش‌هایی از این رودخانه‌ها سازه‌های تقاطعی مانند پل‌ها موجب تشدید رسوب گذاری می‌شود.
او گفت: حدود ۸۵۰ پل روی رودخانه هستند و اگر دچار مشکل باشند اثر تشدید کنندگی در بروز سیلاب دارند.
حسینی ادامه داد: بخشی از این پل‌ها مربوط به اداره جهاد کشاورزی و بخشی دیگر مربوط به راهداری است و اگر این دستگاه‌ها پل‌ها را اصلاح کنند انگار لایروبی رخ داده است.
او گفت: بودجه سالانه لایروبی رودخانه‌های گلستان ۱۴۰ میلیارد تومان است در حالی که در سال جاری اعتباری که به شرکت آب منطقه‌ای از منابع مختلف داده شد حدود ۱۱ میلیارد تومان است یعنی ۸ درصد بودجه.
عابدی رئیس برنامه و بودجه گلستان در باره هزینه مورد نیاز لایروبی‌ها گفت: هر کیلومتر لایروبی رودخانه‌ها چیزی در حدود ۲۵۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است.
او ادامه داد: ضرورت دارد در حوزه لایروبی رودخانه‌ها توجه ویژه‌ای در سطح ملی به این حوزه شود.
عابدی گفت: اعتبار مورد نیاز لایروبی رودخانه‌ها امسال بیش از ۵۰ میلیارد تومان بود که ۱۵ و نیم میلیارد در بخش مهندسی رودخانه و ۲ و نیم میلیارد تومان درحوزه حریم شهر و روستا‌ها به آن اختصاص پیدا کرد.
او گفت: اعتبار در نظر گرفته شده برای کنترل سیلاب در رودخانه گرگان رود ۵۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بوده که در سال جاری ۴ میلیارد تومان به این طرح اختصاص پیدا کرده که کافی نیست.
عابدی ادامه داد: علاوه بر اقداماتی که در حوزه لایروبی انجام می‌دهیم بخشی از اعتبار بر عهده آبخیزداری و آبخوان داری است تا قبل از اینکه در مهندسی رودخانه کاری انجام دهیم و در بالا دست بتوانیم حوزه‌های آبخیز را به لحاظ طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری به این سمت هدایت کنیم.
او گفت: برنامه ریزی شده تا در سفر ریاست جمهوری موضوع تامین اعتبار برای لایروبی رودخانه‌های استان پیگیری شود.
تجارب ادوار گذشته حاکی است هر ۱۰ سال حداقل یک سیل بزرگ در گلستان اتفاق افتاده است که درس نگرفتن از آن و کم توجهی به ضرورت رفع نارسایی‌ها این استان را آسیب پذیر و به محلی برای تاخت و تاز سیل‌های ویرانگر تبدیل کرده است و اگر اجرای طرح‌های زیربنایی مانند تکمیل زهکشی و لایروبی رودخانه‌های گلستان با تاخیر مواجه یا به فراموشی سپرده شوند باز هم این استان باید در انتظار سیلاب‌های مخرب باشد.
لایروبی رودخانه‌ها موضوعی منحصر به دشت‌های گلستان نیست و خطر آن مناطق بالادستی و جنگلی استان را نیز تهدید می‌کند و نباید مورد غفلت مسولان قرار گیرد.
به گفته کارشناسان امر لایروبی رودخانه‌ها و نهر‌ها می‌تواند در پیشگیری از خسارت احتمالی سیل بسیار موثر باشد.
گزارش از مونا محمد قاسمی
انتهای پیام/ق