به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در نشست مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی- اسلامی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) ضمن تبریک میلاد حضرت زینب (س) و با اشاره به هفته پژوهش و سالگرد تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی به فرمان امام خمینی (ره) گفت: امام خمینی (ره) پایه‌گذار شورای عالی انقلاب فرهنگی و نیز مقام معظم رهبری معمار اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است که در آغاز و در ادامه مسیر با دغدغه ویژه‌ای این جایگاه را تقویت و راهبری کردند و مسیر شورای عالی انقلاب فرهنگی را تعین بخشیدند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، ایده شکل‌گیری مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی- اسلامی را بسیار خوب ارزیابی کرد و گفت: در شرایط حاضر مجموعه تجربیات گذشته، ما را به سمت هم‌افزایی با هم می‌کشاند. جزایر جدا افتاده از هم با عدم ارتباط دوسویه، اگر به سمت هم‌افزایی حرکت کنند؛ ارزش افزوده عظیمی حاصل می‌شود. البته مطلوب هم‌افزا شدن همه پژوهشگاه‌های علوم انسانی و اجتماعی است و شاید جدا کردن پژوهشگاه‌های اسلامی از سایر پژوهشگاه‌ها یک اقدام راهبردی نیست. اساساً علم را با سکولار کردن از دین جدا کردیم و ماهیت علم را به‌نوعی از ماهیت دین جدا کردیم. گویی دین امری را اداره می‌کند که ماهیتی متفاوت با ماهیت علم و مسیر آن دارد.
وی اضافه کرد: به نظرم دین و علم در جستجوی حقیقت هستی‌اند، دین حقایق هستی را با اتصال به وحی اشراف دارد و در قالب کشف، قوانین و مقررات از ناحیه اراده الهی بیان می‌کند. علم هم به دنبال کشف حقایق هستی است. و نیز علم در جایی موفق است که دقیق‌تر رابطه بین متغیرها را در هستی کشف و بیان کند.
عاملی ضمن تأکید بر موضوع خطاپذیری علم گفت: علوم تجربی در اوج موفقیتش شاید شکست‌های بزرگی را تجربه کرده یعنی یافته‌های جدید، دستاوردهای قدیم را نقض کند! اگر علوم به معنا عام، علوم تجربی یا علوم انسانی و اجتماعی وصل به وحی و یافته‌های الهی شوند، زمینه موفقیت بیشتری را پیدا می‌کنند.
وی عنوان کرد: امروز در نگاه شبیه‌سازی هستی (Biomimetic) روند و گرایش جدیدی در حوزه روشی علم به وجود آمده است که از خود هستی، الهامی می‌گیرند تا علم پایدارتری را به دست بیاورند. از بدن دلفین الهام برای ساختن بدنه هواپیما می‌گیرند. بنابراین با الهام عملکردهای مختلف حیوانات، پرندگان، طبیعت در عرصه‌های جدیدی با اتقان بیشتری پیش می‌روند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن تأکید بر اینکه حوزه فناوری‌های نوین به سمت دانش قطعی رفته است، تصریح کرد: واقعیت گسترده (Extended Reality) به دنبال دامنه‌ای در حوزه علم است که با قطعیت سخن می‌گوید. مثلاً در حوزه کشاورزی درخصوص محصولات با استفاده از فناوری‌های نوین، دارایی‌های قطعی را به وجود می‌آورد. بنابراین اتقان یافته‌های علمی و قابل اعتماد بودن داده‌های علمی، امری است که در علوم تجربی و هم از مسیر فهم قاعده‌های الهی آن را دنبال می‌کنیم. لذا علم و دین را جهان سکولار از هم جدا کرده است اما ما نباید آن‌ها را به‌نوعی جدا کنیم. همچنین وحدت حوزه و دانشگاه هم امر مبارکی است اما باید با رویکردی نگاه کرد که این‌ها یکی هستند. اگر از وحدت سخن می‌گوییم برای جبران خلائی است؛ وگرنه علم و دین در یک چرخه قرار دارند و این جداسازی‌ها محصول سکولاریزم غرب است.
عاملی در ادامه سخنانش با اشاره به شورای عالی انقلاب فرهنگی از مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی- اسلامی و مراکز پژوهشی مرتبط با آن تقاضایی مبنی بر یاری گروه تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی کرد و اظهار کرد: مستحضرید حکیم فرزانه انقلاب اسلامی با چهار سال تأخیر حکم جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی را در ۲۳ آبان ماه ۱۴۰۰ صادر کردند که نکات دقیق و راهبردی و تحول‌آفرین در متن و پیوست آن بود.
استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به طلیعه حکم رهبری به شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: نکات ایشان در حکم دارای افق، حکمت و دانش است. حکیم فرزانه انقلاب در همان آغاز حکم، از نگاه نو سخن گفته‌اند. رهبری می‌فرمایند ما نیازمند نگاه نو هستیم. در فراز بعدی حکم از ارتقاء نگاه صحبت کرده‌اند. ایشان می‌فرمایند ما نیازمند به ارتقاء نگاه هستیم. در این حکم از نوآوری، آسیب‌شناسی سخن گفته‌اند.
وی ادامه داد: مقام معظم رهبری از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی خواستند که طی برنامه‌ریزی دوماهه‌ای، برنامه تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی با رویکرد کارآمدی، اثرگذاری و نیز ناظر بر مسائل واقعی جامعه پیش رو، شکل بگیرد. در دوره ریاست آیت‌الله دکتر رئیسی، هم‌خوانی بین دیدگاه ایشان و حکیم فرزانه انقلاب وجود دارد. در جلسه اول شورای عالی انقلاب فرهنگی هم، رئیس‌جمهوری بیان کردند که من به آیین‌نامه شورای عالی عمل می‌کنم که یکی از خصیصه‌های بارز ایشان است. شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای آیین‌نامه مدیریت است و مشکلاتی در این مسیر شکل گرفت که نشان از مقید نبودن به آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود.
عاملی با اشاره به صدور حکم در روز سه‌شنبه و تشکیل جلسه فوق‌العاده شورای عالی انقلاب فرهنگی در روز چهارشنبه، این جلسه فوق‌العاده را نسبت به ادورار گذشته شورای عالی بی‌سابقه دانست و گفت: در این جلسه دیدگاه اعضا، حاکی از نیازمندی تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. کم‌گویی و جفاهایی در حق شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفته است که به تعبیری بیان از هیچ سازی می‌کنیم؛ می‌گوییم مگر چه اتفاقی افتاده است! بعداً با استناد به فرهنگ جامعه و خروجی نگران‌کننده فرهنگ جامعه نشان می‌دهیم که شورای عالی انقلاب فرهنگی کاری انجام نداده است اما واقعیت این‌گونه نیست. اگر شورای عالی انقلاب فرهنگی به وظایف و عملکرد خود عمل نکرده بود، حکیم فرزانه انقلاب این مسیر را ادامه نمی‌دادند.
استاد دانشگاه تهران ضمن تأکید بر سخنرانی‌های رهبری در زمینه شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: ایشان همواره هر جلسه‌ای با شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتند، بیان کردند که جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی را با شوق شرکت می‌کنم و جزو جلسات دوست داشتنی من است. و جز جلساتی است که من امکان دیدار با برگزیدگان کشور را برای دو موضوع مهم، فرهنگ و دانش پیدا می‌کنم.
وی با تأکید بر فعالیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی در این سال‌ها، به نقش کلیدی شورا در نهادسازی‌های مهم اشاره کرد و گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی تقریباً ۸۰ سازمان و نهاد جدید را تأسیس و اساسنامه آن‌ها را تصویب کرده است. برخی تنها به اجرایی شدن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره دارند اما شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه بنیاد ملی نخبگان را تصویب کرده و هم‌اکنون در حال فعالیت است. معاونت علم و فناوری رئیس‌جمهوری را تصویب کرده که این معاونت یکی از مراجع توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان کشور است که طراز مالی بالا، حوزه نوآوری و خلاقیت‌هایی را ایجاد کرده است.
استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به تصویب سازمان ملی استعدادهای درخشان از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: متأسفانه برخی مدارس نمونه مردمی را به اسم عدالت آموزشی تعطیل کردند که نه عدالت را درک و نه آموزش را درک کرده‌اند! مدارس نمونه مردمی یک امکانی برای افرادی که توانایی مالی ندارند اما استعدادی درخشان دارند. ۲۰۰۰ میلیارد تومان در مقاطعی مدارس نمونه مردمی بودجه داشت و این امکان هدر رفت. البته با تذکر مقام معظم رهبری، اساسنامه سازمان ملی استعدادهای درخشان ابلاغ شد؛ و باشگاه و سازمان ملی استعدادهای درخشان دوباره احیای شد.
عاملی ضمن اشاره بر تمرکز شورای عالی انقلاب فرهنگی بر روی مهدکودک‌ها، سخن از صدور مجوز ۱۴ سازمان برای مهدکودک‌ها و اداره آن‌ها بر اساس شاخص یونیسف، اظهار کرد: بسیاری از این مهدکودک‌ها نه تنها اداره نمی‌شوند بلکه با فرهنگ غلط همراه با هرج‌ومرج و تفنن اداره می‌شوند. در این زمینه شورای عالی انقلاب فرهنگی در اقدامی مهم، با ابلاغ مصوبه‌ای یک سازمان جدید به نام سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک ذیل وزارت آموزش‌وپرورش شکل گرفت.
وی ادامه داد: شورای عالی انقلاب فرهنگی سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک را تأسیس کرده است که این سازمان تشکیل و جلسات آن برگزار می‌شود. درواقع مهدکودک‌ها زیر نظر سازمان امور بهزیستی فعالیت می‌کردند که این سازمان وظیفه امور استثنایی کشور را برعهده دارد اما مهدکودک جنبه ایجابی و تعلیم و تربیت دارد. شکوفاترین دوران یادگیری کودکان تا سن شش‌سالگی است لذا در این دوران مدیریت و حکمرانی کشور را منها کرده‌ایم و منتظر اتفاقات مهم در فرهنگ جامعه هستیم.
استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: برای اصلاح فرهنگ؛ قطع‌نظر از دشمنی و مداخله‌های دشمن در عرصه‌های مختلف فرهنگی و مهندسی‌های بیرون کشور، فکر می‌کنیم تعلیم و تربیت خود به خودی صورت می‌گیرد اما تعلیم و تربیت باید تحت زعامت مدیر و استاد راهبری شود؛ به تعبیر حکیم فرزانه انقلاب یک نوع توجه به هندسه فرهنگ و هندسه تعلیم و تربیت است و نیز غرض از مهندسی بی‌اراده کردن دیگران نیست بلکه هدایت و توانمندی افراد در مسیر درست است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، یکی از دستاوردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی را سند جامع علمی کشور ذکر کرد و گفت: رهبری معظم همیشه از زمان تصویب سند تا کنون بر روی آن اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند. تحت تأثیر این سند اتفاقات بسیاری افتاده و ستادهای علم و فناوری کشور را تصویب کرده که هرکدام راهبری‌های جدی کرده‌اند. ستاد نانو، باعث شد در نانو رتبه هفتم تولید علم جهان را کسب کرده‌ایم. در حوزه نانو، جزو کشورهایی هستیم که استانداردهای نانو را تعیین می‌کنیم. همچنین اگر امضای ایران پای استانداردهای نانو نباشد، استانداردی شکل نمی‌گیرد.
عاملی به ستادهای علوم شناختی، گیاهان دارویی اشاره کرد و افزود: هرکدام از ستادهای دهگانه شورای عالی انقلاب فرهنگی یک مرجع اثرگذار در حوزه علم هستند. امروز با عمل آیین‌نامه ارتقا باید گفت ارتقا بر مبنای آن صورت می‌گیرد؛ با وجود نقدهای بسیار به آیین‌نامه ارتقا، رشد علمی از این ناحیه شکل گرفته است. نظام تشویق پایه اصلی آن از آیین‌نامه ارتقا است؛ لذا شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه دانش (علم) موفق عمل کرده است. شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه فرهنگ دِین بزرگی دارد، سند مهندسی فرهنگی سند فاخری است اما زمانی که به فرهنگ عمومی جامعه نگاه می‌کنیم -بنده خودم را به‌عنوان فردی که سابقه زیادی در شورای عالی انقلاب فرهنگی ندارم- خودم را در زمینه کاستی‌های موجود مقصر می‌دانم و فکر می‌کنم در این زمینه با تمرکز و راهبری قرارگاهی باید کارهای مهم و جدی انجام دهیم.
وی یکی از کاستی‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی را به تعبیر رهبری حکیم عدم کار قرارگاهی بیان کرد و افزود: ایشان در پیوست حکم تأکید کردند شورای عالی انقلاب فرهنگی باید در قالب قرارگاه فرهنگی کشور عمل کند. قرارگاه به معنای رصد، پایش، نظارت، ارزیابی و احراز اجرایی شدن مصوبات است؛ بدین معنی که تا اجرایی شدن مصوبات باید پیش برویم. درحقیقت با ابلاغ یک مصوبه، کار شورای عالی انقلاب فرهنگی تمام نمی‌شود.
عاملی به کار قرارگاهی در دوره دفاع مقدس اشاره کرد و افزود: بسیاری از اوقات نیروهای نظامی در منطقه تک می‌افتادند، قرارگاه نیروها را جا به جا می‌کرد و نیروها را در یک منطقه خاص با هم‌افزایی متمرکز می‌کرد، کار در میدان مستلزم پشتیبانی همه جانبه است. یکی از مسائل بزرگ جامعه، بحث آسیب‌های اجتماعی است. ما در حوزه پیشگیری آسیب‌های اجتماعی و رسیدگی تربیتی، روحی و تأمین اقدامات تخصصی لازم نسبت به فرد آسیب‌زده باید کار کنیم. جامعه اعتیاد، جامعه آسیب‌دیده روحی و تنها مانده در مسیر زندگی به خاطر طلاق و همچنین سایر مشکلات ناشی از اختلالات ارتباطی در جامعه نیازمند توجه متمرکز است.
وی اضافه کرد: به هرحال پژوهشگاه‌های علوم اسلامی باید آسیب‌ها را بر روی میز کار خود قرار بدهند. در حوزه‌های مختلف کتاب‌های فاخری در زمینه فلسفه، کلام، تعلیم و تربیت و... می‌نویسیم اما در جامعه مسائل فوری داریم که راهکارهای حل مسائل را نمی‌دانیم. به تعبیر مقام معظم رهبری راهکارهای توانمندسازی جامعه نیاز داریم.
استاد دانشگاه تهران بیان کرد: حکیم فرزانه انقلاب در حکم به شورای عالی انقلاب فرهنگی توصیه کرده‌اند که در حوزه سواد مجازی و آسیب‌های فضای مجازی ورود کنیم.
در بخش دوم جلسه دکتر عاملی؛ مباحث نشست مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی- اسلامی دارای نکات حائز اهمیتی دانست و با اشاره به نکته دکتر حکیمیان گفت: واقعیت این است که چندصدایی مردم را در زمینه‌های مختلف آزار می‌دهد. معتقدم تا حدی به جنبه‌های منفی گذشته بیشتر توجه کرده و نیز به یافته‌های جدیدمان کمتر توجه می‌کنیم. منطق بیانیه گام دوم رهبری این درس را متذکر می‌شود که ایشان با تمرکز بر ظرفیت‌های ۴۰ ساله اول انقلاب اسلامی، آسیب‌هایی آن را مرور کرده‌اند. همچنین حکیم فرزانه انقلاب در بیانیه گام دوم هفت راهبرد اساسی برای آینده ارائه داده‌اند.
وی ادامه داد: درحقیقت باید نقاط ضعف را تبدیل به نقاط قوت کنیم. شکل‌گیری کنسرسیوم‌ها، اتحادیه‌ها، مجمع‌ها برای یک پارچه کردن، ظرفیت‌ها شکل گرفته است. مقام معظم رهبری در جلسه ششم شهریور با دولت سیزدهم بیان فرمودند ما نیازمند بازسازی مدیریت کشور هستیم و نیز در حوزه فرهنگ ایشان فرمودند ما نیازمند بازسازی انقلابی ساختار مدیریت فرهنگی کشور هستیم البته تحول در ساختار با ادغام دو نهاد در یکدیگر شکل نمی‌گیرد.
عاملی ضمن اشاره به اینکه ساختار را باید متناسب با مسئله طراحی کرد، بیان کرد: در تجارب دنیا به سمت برنامه‌های محوری رفته‌اند. این رویکرد به‌نوعی فاصله گرفتن از برنامه‌های کلان به سمت برنامه‌های مسئله محور است. مثلاً شش مسئله کلان داریم و باید آن‌ها را حل کنیم. بنابراین با مشخص بودن مسائل جامعه ایران، باید به سمت حل آن‌ها و تقویت بنیه و زیرساخت‌های فکر و توانمندی‌های لازم برای پیشگیری هستیم.
وی با اشاره به آرایش کار قرارگاهی و ضرورت آن اشاره کرد و گفت: در زمینه یک موضوع واحد در جلسه‌ای سه داده ذکر می‌شود و این داده‌ها همدیگر را نقض می‌کنند. بنابراین در حوزه داده‌های ملی باید به سمت اصلاح نظام داده‌ای موجود برویم.
در بخش دیگر سخنان، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به موضوعات نشست به شورای اسلامی شدن دانشگاه اشاره کرد و گفت: شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها بعد اسلامی شدن دانشگاه‌ها را از مسیر آموزش پیگیری کرده‌اند.
وی با ذکر حدیثی از امام صادق (ع) أَلْعِلْمُ نُورٌ یقْذِفُهُ اللّه‌ُ فِی قَلْبِ مَنْ یشآءُ گفت: علم نور و منشأ آن فیض الهی است. ما مأمور به کار عالمانه هستیم و از این منظر تخصص‌ها هم یک نوع فهم دقیق از امور است. درحقیقت تخصص گرایی عمیق‌ترین لایه عدالت را تأمین می‌کند و اگر بخواهیم عدالت را در عمق آن پیاده‌سازی کنیم باید به تخصص احترام بگذاریم. زنجیره و نتیجه کار علم نیز تقویت‌کننده نظام حکمرانی است.
در پایان وی ضمن تشکر از لک زایی و همه روسای محترم پژوهشگاه‌های علوم انسانی اسلامی، درخواست کرد که جلسه‌ای را به موضوع تحول در شورای عالی انقلاب فرهنگی اختصاص دهند و کارگروه تحول را در این مسیر یاری کنند.
انتهای پیام/