باشگاه خبرنگاران جوان مشهد - "می‌خواست نفس بکشد راه تنفس‌اش را گرفتم، جلوی خنده‌های شیرین کودکانه‌اش را و رویا‌های زیبایی که می‌توانست خلق کند،گمان می‌کردم چون در بدن من است می‌توانم برای بود و نبودش تصمیم بگیرم؛ صدای جیغ زنان در راهروهای منتهی به اتاق عمل و فرزندی که به یکباره به تصمیم من نیست و نابود می‌شد برایم کابوسی فراموش نشدنی بود؛ اینها روایتی واقعی اما تلخ از خاطرات زنانی است که به دلایل مختلف جنین خود را سقط کرده اند.
سقط جنین، موضوعی که هنوز در جامعه ما به دلیل اهمیت به ارزشی‌های دینی دارای قبح و حرمت ویژه‌ای است، اما باز هم نسبت به گذشته افزایش چشمگیری در این حوزه داشته‌ایم، کاری به سقط‌هایی که ناگهانی و ناخواسته رخ می‌دهند نداریم و حتی موضوع حرف ما سقط‌هایی که برای سلامتی مادر نیز صورت می‌گیرد نیست، محور اصلی در این گزارش مربوط به سقط‌های جنایی است.
بیشتر بخوانید
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت در آماری با اشاره به تعداد موالید در سال ۱۳۹۹ می‌گوید: طبق آخرین اعلام رسمی در سال ۱۳۹۹ حداکثر یک میلیون و ۱۰۰ هزار تولد در کشور داشتیم درحالی که از این تعداد موالید، حدود ۴۰۰ هزار جنین در کشور سقط شده‌اند.
سقط جنین از مرز کشته شدگان کرونایی هم فراتر رفت
با شیوع کرونا و مرگ و میر بالا، کمتر کسی این احتمال را می‌داد که باز هم فاجعه دیگری در راه باشد که مرز‌های کشته شدگان کرونایی را از حد بگذراند، آمار بالای سقط جنین این حقیقت را ثابت کرد که روزانه بیش از ۱۰۰ سقط جنین در خراسان رضوی انجام می‌شود که از این بین ۸۰ مورد آن جنایی و عمدی انجام می‌شود.
محسن ذاکریان مسئول سازمان بسیج جامعه پزشکی خراسان رضوی می‌گوید: روزانه ۸۰ سقط جنایی و عمدی زوجین در خراسان رضوی شکل می‌گیرد که این موضوع موجب از بین رفتن سالانه ۲۷ هزار جنین توسط والدین می‌شود این در حالی است که سقط جنین از نظر شرعی، مساوی قتل نفس و حرام است و در دیدگاه علمی، یک عمل غیر انسانی است مگر اینکه جنین، مشکلی داشته باشد.
علل رایج سقط جنین
ازدواج‌های در سنین پایین که طرفین تمایلی به داشتن فرزند ندارند، ارتباطات غیرمتعارف عاطفی و جنسی که منجر به بارداری می‌شود، ازدواج‌های موقت شرعی که ممکن است به بارداری ناخواسته بینجامد، ارتباطات عاطفی دوستانه بین جوانان که امکان نزدیک شدن روابط و بارداری وجود دارد و بالاخره بارداری‌های ناخواسته در زوج‌های متعارف، از جمله مواردی است که بارداری ناخواسته در آن روی می‌دهد و در بسیاری از این موارد، طرفین یا خانم باردار، خود را مجبور به سقط می‌بیند.
بیشتر بخوانید
ازدواج‌های سفید و یا ازدواج موقت از دلایل اصلی سقط جنین در این روزهاست که خواسته یا ناخواسته ممکن است باعث بارداری شود از آنجایی که از نظر مذهبی، قانونی و فرهنگی این مساله در کشور ما و بین خانواده‌ها پذیرفته نیست، چنین رابطه‌ای پنهان می‌شود و آمادگی برای پذیرش بچه وجود ندارد، در نتیجه بارداری به سقط جنین منجر می‌شود.
صالحه دوستی روانشناس حوزه خانواده در این خصوص می‌گوید: برنامه ریزی قبل از هر تعهدی (رسمی یا غیر رسمی) بهترین راه پیشگیری از بارداری و سقط جنین است.
او می‌گوید: به صرف توجه به مباحث حقوقی و قانونی این قبیل مشکلات قابل رفع نیست بلکه از منظر فرهنگی و آموزشی و اخلاقی باید کار کرد جامعه ما نیاز به اصلاح نظام آموزش و پرورش دارد.
این استاد دانشگاه می‌گوید: دختران و پسران ما نه در خانه و نه در مدرسه و حتی دانشگاه، مهارت‌های لازم را برای ورود به عرصه جامعه کسب نمی‌کنند و در روابط اجتماعی دچار انحرافات و آسیب‌هایی می‌شوند از جمله روابط نامشروع که خودش آسیب‌های بعدی را برای فرد و جامعه به همراه دارد و از این رو به شدت معتقدم که ما باید روی بحث آموزش و فرهنگ سازی و اصلاح نظام آموزش و پرورش و همچنین تحکیم ارزش‌های اخلاقی جامعه حساب ویژه‌ای باز کنیم.
یکی از موضوعاتی که قانون جدید جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به آن توجه کرده موضوع سقط جنین است. نمی‌توان منکر این شد که یکی از موضوعات موثر کاهش فرزندآوری مسئله سقط جنین و از بین رفتن نوزادان پیش از تولد است اما این اقدام چه تاثیراتی بر خانواده دارد و قانون چه رفتاری با جنین کشی خواهد داشت؟
در حقیقت قوانین سقط جنین در کشور ناکارآمد است و قانون مدیریت سقط جنین به طور ناقص در کشور اجرایی می‌شود؛ خلأ قانونگذاری در این خصوص، عاملی در جهت سوق‌دادن زن قربانی، به سقط جنین غیر قانونی و در نتیجه ایراد صدمه بسیار به او و حتی مرگ وی و نیز آسیب‌های اجتماعی به جامعه شده است.
روند رو به افزایش سقط‌های جنایی!
محسن ذاکریان رئیس بسیج جامعه پزشکی خراسان رضوی با بیان اینکه یکی از مسائلی که در حوزه جمعیت موثر است، مسأله سقط است، می‌گوید: طبق آمارهای رسمی روزانه بیش از هزار سقط در کشور داریم که از این تعداد، تقریبا ۲/۲ درصد سقط خودبه‌خودی، ۳ درصد سقط قانونی و ۹۵ درصد سقط جنایی هستند.
او می‌گوید: ۹۷ درصد از سقط‌های جنایی (غیرقانونی)، مربوط به بارداری‌های مشروع هستند که به دلایل مختلفی مانند کم بودن یا زیاد بودن سن مادر، داشتن دو فرزند و نخواستن فرزند سوم، فاصله کم با فرزند قبلی و شرایط مالی انجام می‌شود.
دارو‌های سقط جنین در بازار آزاد!
برخی داروها در بیمارستان‌ها در دسترس نیستند، اما در بازار آزاد به راحتی خرید و فروش می‌شوند، دارو‌های سقط جنین نیز جزء همین دسته از داروها هستند که فرد بدون اینکه علائم حیاتی او چک شود، شروع به مصرف می‌کند.
متقاضیان بارداری‌های ناخواسته در این خصوص دارو‌های مربوطه را از طریق برخی داروخانه ها، اینترنتی یا عطاری‌ها تهیه کرده و مبادرت به انجام آن به صورت پنهانی می‌کنند که با عوارض و خطراتی همراه است.
اقلام دارویی که روند سقط جنین را تسهیل می‌کند، به فراوان در دسترس عموم است، همچنین بعضی از پزشکان با زیر پا گذاشتن اخلاق پزشکی روند سقط را تسهیل می‌کنند.
عوارض سقط جنین بر سلامت زنان
نازنین غفاری متخصص زنان و زایمان در این خصوص می‌گوید: دارو‌های سقط جنین عوارض شدیدی بر روی سلامت زنان دارد. نتیجه مصرف خودسرانه و غیر مجاز این داروها افرادی است که با وضعیتی بسیار وخیم، همراه با افت فشار خون، خونریزی زیاد و ضعف شدید به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند.
وی می‌گوید: ممکن است شخصی که دست به سقط جنین می‌زند مهارت کافی نداشته باشد و اتفاق ناگواری برای مادر بیفتد.
غفاری می‌گوید: در هنگام سقط‌های غیرقانونی به علائم حیاتی مادر، سوابق بیماری و ... توجه نمی‌شود، در سقط‌های غیرقانونی عوارض زیادی متوجه مادر است که مهمترین عارضه عفونت است. همچنین احتمال چسبندگی لوله‌های رحمی زیاد است که اگر مادر چند ماه یا چند سال بعد تصمیم به بارداری بگیرد به علت چسبندگی لوله‌های رحمی امکان باروری به شکل طبیعی وجود نخواهد داشت و یا گاهی در کورتاژ به علت از بین رفتن بستر رحم، دیگر بستری برای لانه گزینی وجود نخواهد داشت.
سقط جنین نه تنها عواقب جسمی مخرب که عواقب روحی بسیار بدی نیز دارد، دختران جوان بعد از سقط جنین دچار افسردگی می‌شوند و در بیشتر موارد از خانواده طرد می‌شوند.
میخواهم زنده بمانم ...
تعداد دیگری از سقط‌های جنین در بین زن و شوهر قانونی با ازدواج دائم اتفاق می‌افتد، اغلب زنان با دلایلی همچون اینکه این بارداری ناخواسته است، من آمادگی برای آن ندارم، ما امکانات نداریم، بیمه نیستیم، از عهده مخارج و هزینه‌های زندگی برنمی آییم، توانایی حمایت مالی فرزند خود را نداریم، چگونه او را بزرگ کنیم و ... متقاضی سقط جنین خود هستند.
بخشی از سقط‌ها ناشی از فرزند ناخواسته است و بخش بیشتر دیگری از سقط‌ها مربوط به نگرانی‌هایی است که فرآیند معیوب و غیرعلمی غربالگری باعث ایجاد نگرانی در والدین می‌شود؛ هم نگرانی‌هایی که در حوزه سالم یا ناسالم بودن جنین‌شان به دلیل غربالگری‌های غیرعلمی و خطا‌های غربالگری وجود دارد .
همچنین هزینه‌های بسیار زیادی که به خانواده‌ها تحمیل می‌کند زیرا برخی از خانواده‌ها توان پرداخت این هزینه‌ها را ندارند و از ترس تولد فرزند ناسالم یا معلول اقدام به سقط می‌کنند. در واقع نگرانی‌هایی که غربالگری غیرعلمی ایجاد می‌کند درصد بسیار زیادی در افزایش آمار سقط جنین نقش دارد.
آمار بالای سقط جنین در زنان معتاد!
خانم وطن پرست ۳۷ ساله و معتاد به مواد مخدر است او از سابقه خود در سقط جنین اش می‌گوید: ۵ سال پیش وقتی چشم‌هایم سیاهی می‌رفت و بی اختیار نقش بر زمین می‌شدم به نزدیکترین مرکز بهداشت مراجعه کردم آنجا بود که فهمیدم باردارهستم.
وی می‌گوید:تحمل داشتن فرزند، با شرایط سختی که من داشتم برایم سخت بود مخارج سنگین،شوهر بیکار و مهمتر ازهمه اعتیاد دست به دست هم داد تا با خوردن چند تا آسپرین جنین را سقط کنم.
آمار بالای سقط جنین در بین زنان معتاد واقعیتی غیر قابل انکار است زنان معتادی که اغلب با حال بسیار وخیم به بیمارستان مراجعه می‌کنند، افرادی که پول نان خود را ندارند، اما اکنون برای رهایی از این فرزند مبلغ زیادی هزینه کرده و دارو می‌خرند تا جنین را سقط کنند.
" نفس" به کمک جنین‌های بی دفاع می آید
در راستای افزایش جمعیت، مرکزی تحت عنوان "نفس" جهت جلوگیری از سقط فرزندان سالم توسط والدین راه‌اندازی شد.
مرادی عضو مرکز مردمی نفس در این خصوص می‌گوید: در حال حاضر ۳۵ مادر باردار تحت حمایت مرکز مردمی نفس هستند که با مداخله همکاران ما از سقط جنین خود منصرف شدند در واقع تاکنون از سقط ۳۵ کودک معصوم پیشگیری شده است.
وی می‌گوید: متاسفانه آمار بالایی در سقط فرزندان سالم در استان داریم و رویکرد اصلی این مرکز، پیشگیری از سقط است ما روی این مسئله تمرکز کردیم و هر تعداد که بتوانیم از سقط پیشگیری کنیم، یک گام موثر در حفظ نطفه مشروعی است که شکل گرفته است.
این فعال مرکز مردمی نفس می‌گوید:سه حوزه کاری در مرکز نفس داریم که یک حوزه آن، فرهنگی است و در فرهنگسرا‌ها و کلاس‌های آموزشی و کار‌های ترویجی فضای مجازی فعالیت دارد و حوزه دوم، شناسایی مادران بارداری است که تصمیم به سقط می‌گیرند و از طریق شبکه‌سازی و ارتباط با ماماها و متخصصان زنان به مرکز معرفی می‌شوند و حوزه سوم حمایت از مادران باردار است.
مرادی می‌گوید: با انتشار پوستر معرفی مرکز نفس و پخش و نصب آن در اغلب مطب های متخصصین زنان،ماماها،درمانگاهها،پایگاه ها و مراکز بهداشتی ،داروخانه ها آرایشگاهها و باشگاههای ورزشی مادران باردار مستعد سقط را شناسایی می‌کنیم.
مرادی می گوید:اعطای بسته های معیشتی ماهانه به مادران کم برخوردار،اعطای جهیزیه یا کمک کمیته امداد و بهزیستی به مادرانی که در دوران عقد باردار شده اند،وام قرض الحسنه و بلا عوض ،کمک هایی در زمینه تقویت بنیه مادران مانندتامین گوشت و مواد مغذی،انجام مشاوره‌های تخصصی روانشناسی رایگان از اقدامات مهم مرکز نفس است.
وی می‌گوید: با انتشار پوستر معرفی مرکز نفس و پخش و نصب آن در اغلب مطب های متخصصین زنان،ماماها،درمانگاهها،پایگاه ها و مراکز بهداشتی ،داروخانه ها آرایشگاهها و باشگاههای ورزشی مادران باردار مستعد سقط را شناسایی می‌کنیم .
دغدغه‌های ویترینی مسئولان
مساله سقط جنین از آن دسته از ماجراهایی است که سال‌های سال به دغدغه بسیاری از مسئولان تبدیل شده که البته نتیجه‌ای جز شعار‌های زرورق پیچ شده نداشته است، مکرر در سخنان رهبر انقلاب مساله جمعیت مطرح شده اما خروجی موجود و سیاست‌ها و طرح‌هایی که تصویب و گاهی اجرا می‌شوند، نتوانسته انتظارات را برآورده کند.
از یک طرف توجه به مسئله پیری جمعیت و تشویق جوانان به فرزندآوری و از طرف دیگر مقابله جدی با سقط های جنایی موضوعاتی است که اگر امروز برای آن چاره‌ای اندیشیده نشود در آینده شاهد بحران های عمیقی جمعیتی خواهیم بود که جبران ناپذیرند.
گزارشگر: فاطمه غلامی
انتهای پیام// ف.غ.
اما الان؟