به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، بحث اخلال و سرکوب سیستم‌های راداری دشمن را می‌توان یکی از بزرگترین چالش‌های ارتش‌های جهان از دوره جنگ ویتنام به این طرف به حساب آورد؛ سیستم‌های راداری که هر روز نیز در حال پیشرفته‌تر شدن هستند و در زمین، هوا و دریا توانایی کشف و رهگیری اهداف مختلفی را دارند. در عین حال اگر یک طرف قابلیت شناسایی متقابل و سرکوب توانایی راداری سمت مقابل درگیری را داشته باشد برتری خاص و قابل توجهی به نسبت دشمن خواهد داشت.
به صورت سنتی در ارتش‌های جهان بحث کشف، اخلال و نابودی فیزیکی رادار‌های دشمن عمدتا بر عهده یگان‌های پروازی سنگین است که به موشک‌های ضد رادار یا تسلیحات هدایت شونده خاص مجهز هستند، اما این مدل، تمام تصویر نیست.
به صورت استاندارد پرنده‌های بدون سرنشین همانند نمونه‌های سرنشین دار نیازمند یک باند پروازی هستند و در بحث عملیات پروازی نیز پلتفرم‌های بسیار محدودی در حال حاضر در دنیا به شکل معمول از ناو‌های هواپیمابر توان پرواز پیدا کرده اند. در شناور‌های سبک بحث استفاده از پرنده‌های بدون سرنشین، یا به شکل پرتاب به وسیله ریل‌های مخصوص شبیه به مدل اسکن ایگل و یا نمونه‌های عمود پرواز است. پرنده‌های بدون سرنشین در رزم دریایی می‌توانند اطلاعات بسیار حیاتی را برای کشتی مادر و سایر نیرو‌های ناوگان فراهم کنند چراکه در نبرد دریایی به دلیل خاصیت کروی زمین، رادارها و حسگر‌های شناور‌ها دارای محدودیت‌های متعددی هستند.
وسایل پرنده با حضور پیدا کردن در ارتفاعی بالاتر، بحث شناسایی برای یافتن اهداف، ایجاد نوعی پوشش و اخطار اولیه مبنی بر نزدیک شدن تهدیدات، بحث رله ارتباطی و ... را به عهده می‌گیرند. به صورت سنتی بخشی از این وظایف توسط بالگرد‌ها صورت گرفته و در مواردی حتی این پرنده‌ها در مدل‌های سنگین تر، با حمل غلاف‌های شناسایی و جنگال یا حتی نصب رادارها، تبدیل شدن به نوعی مینی آواکس را در عمل تداعی می‌کنند.
بالگرد مرلین نیروی دریایی انگلیس مجهز به رادار برای نقش هشدار زودهنگام هوابرد
تصویری از پاد جنگال AN/ALQ-۲۴۸ که قرار است روی بالگرد‌های سی هاوک آمریکا نصب شود
البته پرنده‌های بدون سرنشین جدید با توجه به افزایش توانایی هاف امکان انجام برخی از ماموریت‌هایی که پیش از این توسط بالگرد‌ها به انجام می‌رسید را پیدا کرده اند؛ از بحث‌های شناسایی و هدف یابی تا هدایت آتش و حتی امکان نصب پرتابگر‌های مربوط به پهپاد‌های انتحاری و مهمات سرگردان روی شناور‌های سبک و سنگین جدید مطرح یا عملیاتی شده است. در نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز در سال‌های اخیر و با توجه به توانایی‌های موجود در کشور، در حوزه پرنده‌های بدون سرنشین بحث استفاده از آن‌ها در رزم دریایی به میان آمده است؛ که در نداجا یکی از طرح‌های مورد استفاده، پلیکان نام دارد. این پرنده بدون سرنشین در سال ۱۳۹۸ رونمایی شد.
رونمایی از پهپاد پلیکان در آذر ماه سال ۱۳۹۸
این پهپاد با استفاده از چهار موتور عمودپرواز و یک موتور پیشران پرقدرت، توانایی نشست و برخاست عمودی از روی شناور در حال حرکت را دارد. مولتی روتور‌ها که معروف‌ترین شاخه آن‌ها یعنی کوآدروتور‌ها یا کوآدکوپتر‌ها هستند همانند بالگرد‌ها به صورت عمودی توانایی نشست و برخاست دارند و ترکیب آن‌ها با پیکربندی هواپیما هم نیاز به باند پرواز را از میان برداشته و هم امکان بهره بردن از قابلیت‌های پروازی هواپیما را در فاز پیمایشی یا کروز از مراحل پرواز ایجاد می‌کند. این راهکار منتخب نیروی دریایی ارتش برای رسیدن به یک پهپاد شناسایی از نوع هیبریدی (ترکیبی) قابل به کارگیری بدون دردسر‌های سازوکار‌های مکانیکی و نیوماتیکی و ... روی عرشه شناور‌های این نیرو بوده است.
طبق تصاویر و اطلاعات منتشر شده، این پرنده در ابتدا با استفاده از چهار موتور همزمان‌شده خود که به‌صورت عمود پرواز است، از شناور جدا و پس از آن با استفاده از الگوی خودکار طراحی‌شده در سامانه پرواز خودکار، طی فرآیند محاسبه‌شده بدون برهم خوردن تعادل و سقوط ناگهانی پرنده وارد فاز کروز یا حرکت افقی می‌شود. این فرآیند به‌هنگام برگشت پرواز از مأموریت شناسایی خود و نشستن به‌روی کشتی بالعکس اجرا می‌شود.
بر اساس تصاویر منتشر شده از این پهپاد، توانایی پلیکان بیشتر در همان بحث شناسایی و هدایت آتش برای ناو‌های نیروی دریایی بوده است. اما به نظر می‌رسد یک پرنده جدید بدون سرنشین نیز وارد سازمان رزم نداجا شده است.
نداجا با امید به جنگ رادارها می‌رود
در جریان رزمایش اخیر ارتش جمهوری اسلامی ایران به نام ذوالفقار ۱۴۰۰، خبری در خصوص آزمایش یک پرنده بدون سرنشین توسط نیروی دریایی ارتش مطرح شد. سخنگوی رزمایش در خصوص این پهپاد این گونه توضیح داده است: "یگان‌های نیروی دریایی ارتش با استفاده از پهپاد جنگ الکترونیک و ضد تشعشع راداری «امید»، از مبدأ یگان‌های سطحی در دریا موفق به مختل‌سازی رادار‌های دشمن در ساحل شدند. "
هنوز تصویری از پرنده بدون سرنشین نداجا منتشر نشده، اما با توجهات به توضیحات امیر موسوی سخنگوی رزمایش، می‌توان به برخی از ویژگی‌های پهپاد مورد نظر پی برد. در خصوص ماموریت این پرنده بدون سرنشین جدید به دو نکته "جنگ الکترونیک و عملیات ضد تشعشع" اشاره شده است. بحث جنگال مشخصا با حمل یک محموله شامل غلاف جنگ الکترونیک انجام می‌شود و در بحث ضد تشعشع نیز معمولا منظور قابلیت شناسایی، تهاجم و آسیب رساندن یا انهدام کامل سیستم راداری مورد نظر است.
بالگرد بدون سرنشین مدل VSR ۷۰۰ ساخت شرکت ایرباس
مسئله بعدی این است که بر اساس اعلام ارتش، پهپاد مورد نظر از مبدا یگان‌های سطحی در دریا به پرواز در آمده و سپس عملیات اخلال را انجام داده است. با توجه به این مسئله مشخصا با یک پرنده بدون سرنشین با توان نشست و برخاست عمودی، طرف هستیم که یا مثل سری پلیکان در وضعیت پرواز عادی مثل پهپاد‌های معمولی عمل کرده یا به صورت کلی یک کواد کوپتر یا یک بالگرد بدون سرنشین است. در بحث توانایی جنگال و از کار انداختن سیستم راداری دشمن، مشخصا این پهپاد باید دارای حداقل یک غلاف یا جایگاه حمل سامانه جنگال باشد و مشخصا این قابلیت به همراه تامین توان لازم برای فعال کردن سیستم جنگال، نیازمند یک سامانه پیشران قوی است که در نتیجه باعث می‌شود با پرنده بدون سرنشینی بزرگتر از نمونه‌های دیده شده تا به امروز در نداجا رو به رو باشیم.
پهپاد FVR-۹۰ ساخت شرکت L ۳ Technologies با وضعیت پروازی شبیه به نمونه به کار رفته در پلیکان
در بحث توانایی ضد رادار و سرکوب فیزیکی این سامانه‌ها نیز، شاید گزینه ممکن با توجه به طراحی و شرایط کلی پهپاد حمل مواد منفجره و عمل کردن به صورت انتحاری باشد، چون مشخصا حمل تسلیحات تخصصی ضد رادار برای یک کواد یا پرنده بدون سرنشین عمود پرواز با توجه به توانایی‌های فعلی این کلاس از پهپاد، اگر نگوییم غیر ممکن، ولی بسیار سخت است. در عین حال، سخنگوی رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۰، در یکی از مصاحبه‌های جدید خود خبر از تست پهپاد جمع آوری سیگنال متعلق به نیروی دریایی ارتش نیز در این رزمایش داده است که چنین اقدامی، کامل کننده نیاز‌های مهم نداجا در عرصه دریا خواهد بود و کمتر نیروی دریایی در جهان، اکنون تمامی انواع این پهپاد‌ها را در اختیار دارد.
طراحی و ساخت پهپاد‌های بزرگ با قابلیت عمود پروازی و در عین حال توانایی حمل محموله‌های نسبتا سنگین، موضوعی است که در سال‌های اخیر مورد توجه هم بخش نظامی و هم تجاری در جهان بوده و این نکته که پهپاد "امید" دقیقا از چه سیستم‌هایی بهره برده و از چه مشخصات پروازی و توانایی حملی برخوردار است، مسئله‌ای است که مشخصا با انتشار تصاویر و اطلاعات بیشتر در خصوص آن، قابلیت بحث و مشخص کردن را پیدا می‌کند، ولی به صورت کلی با توجه به توضیحات مطرح شده در خصوص این پرنده بدون سرنشین می‌توان گفت که ارتش گام بعدی پس از پلیکان در حوزه پهپاد‌های ناو پایه را به درستی و با قدرت برداشته است و به زودی، پهپاد‌های دریایی ایران نیز شهرتی همچون پهپاد‌های زمین پایه کشورمان پیدا خواهند کرد.
منبع: مشرق
انتهای پیام/
ما افتخار میکنیم به شماها عزیزان آسایش ما ملت مرهون تلاش شما عزیزان است
پاینده باشی میهن عزیز تر از جانم