به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، اگر سراغ کشاورزان منطقه شمال گلستان را بگیرید و از آن‌ها در مورد میزان برداشت محصولاتشان بپرسید؛ "هیچ" پر تکرارترین واژه‌ای است که از زبان اکثر آن‌ها می‌شنوید.
کمبود بارش و افزایش تعداد روز‌های با دمای بالای ۴۰ درجه در گلستان کمر محصولات کشاورزی و کشاورزان را با هم شکست و پیش بینی نبود بارش‌های مناسب تا آذرماه کشاورزان را برای کشت پاییزه مردد کرده است.
احمد مقصودلو یکی از کشاورزان گلستانی است که می‌گوید: امسال خشکسالی به قدری شدید بود که هی چیز عایدمان نشد، گرمای هوا به قدری بود که حتی اجازه نداد برنج‌ها دانه ببندند و سویا‌ها به بار بنشینند، با این شرایط امیدی نداریم زمین هایمان را دوباره به زیر کشت ببریم.
بیشترین خسارت گرمای هوا در بهار و تابستان گریبان محصولاتی نظیر گندم، جو، پنبه، سویا و... را گرفت و از آنجایی که گلستان یکی از قطب‌های مهم تولید محصولات کشاورزی در کشور به شمار می‌رود بیم آن می‌رود ادامه روند خشکسالی‌ها به زندگی مردمی که نزدیک به ۷۵ درصد اقتصادشان بر پایه کشاورزی است خسارت‌های جبران ناپذیری وارد کند.
سد‌های گلستان خشک شده اند، منابع آب‌های زیرزمینی استان ته کشیده اند و حالا با شدت گرفتن روند تغییرات اقلیمی در گلستان و افزایش روز‌های بدون بارش چاره چیست؟
کارشناسان جهاد کشاورزی برای حل این معضل ۲ روش کشت را پیشنهاد می‌دهند که توان گیاه را در مقابل تنش‌های آبی افزایش دهد، روش کشت انتظاری و حفاظتی.
روش کشت انتظاری روشی است که لازم نیست کشاورز چشم به انتظار باران و رطوبت زمینش برای آغاز کشت بنشیند. در این روش کشت، بذر در دل خاک جای می‌گیرد و با اولین بارش باران در فصل پاییز روند رشد و نمو آن آغاز می‌شود.
عباسی معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان در این باره گفت: در شمال استان ۲۷۰ هزار هکتار از اراضی دیم است و کشاورز باید با بارش باران کار کشت را انجام دهد، برای همین در کشت انتظاری قبل از بارندگی کشت خود را انجام دهد تا با اولین بارش، بذر‌ها شروع به رشد کنند.
او ادامه داد: بر اساس پیش بینی ها، سال پیش رو سال کم آبی خواهد بود و اگر کشاورزان این کار را انجام ندهند یک ماه کشت آن‌ها عقب می‌افتد.
غریب کارشناس جهاد کشاورزی گلستان هم در این رابطه گفت: در کشاورزی به روش انتظاری ۲ مقوله مهم حتما باید رعایت شود، یکی تاریخ کاشت که نباید آن از دست دهیم و دوم رطوبت خاک است.
او افزود: رطوبت در اراضی شمالی ما کافی نیست و کشاورزان باید در زمان رطوبت مناسب این کار را انجام دهند.
غریب گفت: برای موفق بودن روش کشت انتظاری حتما باید در ابتدای فصل کود مورد نیاز را در اختیار خاک قرار دهیم و در زمان کاشت بذور از ادوات ریزدانه کار بهره ببریم.
اما در روش کشت حفاظتی که روشی مبتنی بر پایه حفظ بقایای محصول قبلی است، کشاورزی انجام می‌شود.
غریب کارشناس جهاد کشاورزی گلستان در این رابطه گفت: در این شیوه کشت کشاورزان باید از سوزاندن بقایا خودداری کنند و کار کشت با کمترین خاک ورزی انجام شود تا رطوبت خاک حفظ شود و در مناطق جنوبی استان برای کشت حفاظتی از گاو آهن برگردان دار استفاده نشود.
او ادامه داد: کشاورزان باید در این شیوه کشت تدابیر لازم برای آبیاری تکمیلی داشته باشند و از آنجایی که امسال بارندگی کافی نداریم ترجیحا کشاورزان کشت حفاظتی انجام دهند مخصوصا در مناطق شمالی که ناگزیر به کشت حفاظتی هستیم.
غریب با تاکید بر حفظ بقایا در زمین‌های کشاورزی گفت: حفظ این بقایا برای زمین بسیار مهم و ضروری است چراکه این بقایا در اراضی دیم باعث حفظ رطوبت برای خاک می‌شوند.
او ادامه داد: وجود این بقایا در سطح خاک مانند لایه اسفنج عمل می‌کنند و باعث برگرداندن تشعشعات خورشید می‌شوند و دمای لایه زیر خاک را کاهش می‌دهند، همچنین این بقایا به عنوان کود عمل می‌کنند و به تغذیه گیاه در طول دوره رشد کمک می‌کند.
عباسی معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان در این باره گفت: استفاده از روش کشت حفاظتی تا ۳۰ درصد خسارت ناشی از خشکسالی را کاهش می‌دهد و استفاده از بذرمال‌ها هم تا ۱۵ درصد به گیاه در جوانه زنی کمک می‌کند.
در کنار این دو روش کشت انتظاری و حفاظتی روشی دیگر وجود دارد که به تغذیه گیاه در طول دوره رشد و در زمان‌های کم آبی کمک می‌کند، روشی که به آن بذرمالی گفته می‌شود و به مثابه دوپینگ برای بذور در دل خاک عمل می‌کند.
در واقع در عملیات بذرمالی بذور به مواد آلی و معدنی آغشته می‌شوند تا در زمانی که در دل خاک قرار گرفتند از بذر در تنش‌های خشکسالی و نبود آب کافی حمایت کند.
خانم کمندلی کارشناس زراعت جهاد کشاورزی گرگان در رابطه با اهمیت بذرمالی گفت: به کشاورزان توصیه می‌کنیم از بذرمال‌ها استفاده کنند چرا که بذر می‌تواند با شرایط بهتری به رشد خود ادامه دهد.
او ادامه داد: ریشه زایی در بذری که بذرمالی شده است باعث می‌شود عناصر و مواد عالی خاک را به خوبی جذب کند و اینگونه کمبود باران و خشکسالی حاکم بر منطقه ما جبران شود.
کمندلی گفت: در فرآیند بذرمالی بعد از بوجاری، بذر با مقداری کود بذرمال و سموم قارچ کش ضدعفونی می‌شود و عناصر "روی" و "فسفر" را برای تقویت بذر به آن اضافه می‌کنند.
او افزود: زمانی که بذر در زمین قرار می‌گیرد شاهد سبزی یکنواخت در مزرعه هستیم چراکه عنصر فسفر مستقیم روی ریشه زایی گیاه تاثیر می‌گذارد و به گیاه کمک می‌کند با ریشه به عناصری که در زمین هست راحت‌تر دسترسی پیدا کند.
کمندلی گفت: خاک زمین‌های کشاورزی ما به لحاظ عنصر روی بسیار فقیر هستند و ما در بذرمالی به صورت مستقیم این عنصر را در اختیار بذر قرار می‌دهیم تا زمانی که در خاک قرار می‌گیرد کمک کند پوسته بذر سریع شکافته و پروتئین ساخته شود، همچنین هورمونی در گیاه ایجاد می‌کند تا ریشه گیاه تقویت شود و دسترسی گیاه به مواد معدنی خاک سریعتر انجام شود.
گرچه منابع آبی ما روز به روز در حال تحلیل رفتن است و کشاورزی ما تهدید می‌شود، اما پیشرفت روزافزون علم و کشف روش‌های نوین برای آبیاری و حفظ رطوبت خاک کمک می‌کند به جنگ تنش‌های آبی و خشکسالی برویم.
اما لازمه پیروزی علم بر تغییرات اقلیمی و دیگر تهدید کنندگان این است که کشاورزان به کارشناسان جهاد کشاورزی اعتماد کنند و برای حل مشکلاتشان با آن‌ها مشورت کنند.
کشت پاییزه از مهر ماه در گلستان آغاز شده و تا ۱۵ دی ماه ادامه دارد و امید می‌رود با راهکار‌های ارائه شده از سوی کارشناسان کشاورزی کمبود بارش‌ها و خشکسالی کمترین خسارت را به محصولات کشاورزان گلستانی که نقش مهمی در تامین سبد غذایی کشور دارند، وارد کند.
گزارش از مونا محمد قاسمی
انتهای پیام/ق