به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، در یکی از روز‌های خوب خدا مامور شدم تا از گیاهی گزارش تهیه کنم که من و خیلی از اهالی استان بوشهر از کودکی با آن بزرگ شده‌ایم.
گیاهی که یا میوه رسیده‌اش را خورده‌ایم یا از میوه نارسش ترشی درست کرده‌ایم.
شاید کم و بیش هم برخی از خواص درمانی‌اش را بدانیم، اما شاید کمتربه آن به عنوان گیاهی پرخاصیت توجه کرده‌ایم.
برای حضور در رویشگاه این گیاه راهی مراتع کنار جاده‌های استان شدیم. البته ناگفته نماند، این گیاه در سخت‌ترین شرایط یعنی حتی بین دو کاشی، شیار و روزنه‌های سطوح سیمانی، میان سنگ‌های کنار جدول و... می‌روید.
با محققی همراه شدیم که به طور ویژه به شناخت این گیاه پرداخته است.
هوا گرم، رطوبت در بالاترین حد ممکن، از پشت ماسک هم به سختی نفس می‌کشیدیم، اما مقاومت، جان سختی و سرسبزی این گیاه در این شرایط طاقت فرسا به ما توان ادامه می‌داد.
دکتر فاطمه غلامیان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، از لگجی به عنوان گنج عظیم و سرسبز یاد می‌کند و می‌گوید: این گیاه یکی از گونه‌های خودرو و بومی استان است که چهار گونه دارد و نام علمی آن «کاپاریس اسپینوزا» است، اما در استان بوشهر با نامهای لگجی یا لگجین شناخته می‌شود و حتی در بعضی مناطق به آن گولیجی گفته می‌شود.
او با اشتیاق صحبت‌هایش را این طور ادامه می‌دهد: در مناطق دشت‌مانند و جلگهای و با ارتفاع کمتر از ۴۰۰ متر، می‌شود پوشش‌های عظیمی از این گیاه را به صورت خودرو دید، از اول فروردین تا پایان شهریورلگجی به وفور یافت می‌شود. در خرداد به صورت همزمان بر روی بوته این گیاه، می‌توان هم غنچه، هم گل و هم میوه را در حال رشد مشاهده کرد.
لگجی خوب با کم آبی می‌سازد
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر لگجی را گیاهی مدیر می‌خواند و می‌گوید: این گیاه به صورت ریزوم جوش تکثیر می‌یابد و اگر یک راستا یا خط را مشخص کنید متوجه پایه‌های رشد کرده ناشی از جوانه‌های ریزوم‌ها می‌شوید.
غلامیان، یکی از روش‌های مناسب تکثیر این گیاه را در طبیعت بدون دخل تصرف در توپوگرافی منطقه، همین تکثیر به وسیله ریزوم عنوان و اشاره می‌کند:می توانیم یک خط را مشخص و زمین را حفرکنیم تا به ریزوم‌ها برسیم و ریزوم‌ها را با یک تبر جدا کنیم و به گیاه اجازه استقلال بدهیم. همین مستقل شدن سبب می‌شود تا پوشش گیاهی منطقه بتواند بیشتر رشد کند و حتی به گیاه مادر هم کمک می‌کند تا استقامت بیشتری از خود نشان دهد.
به گفته او، گیاه را با کشت بذر هم می‌توان تکثیر کرد که توصیه نمی‌شود.
این پژوهشگر، لگجی را گیاهی کم آب معرفی می‌کند که بهره‌برداری از آب را به بهترین نحو انجام می‌دهد.
غلامیان می‌گوید: همچنین گیاه نیاز به کوددهی ندارد از همین رو از شور شدن زمین‌های کشاورزی نیز جلوگیری می‌شود.
او تاکید می‌کند: رویش گیاه لگجی در فصل غیر زراعی است و باشروع زمان زراعت این گیاه به خواب می‌رود، پس کشاورزان نگران نباشند و حتی از کشاورزان می‌خواهم آن را از بین نبرند، زیرا ضریب نفوذ آب را در خاک افزایش می‌دهد.
در بازار دنیا جایگاهی برای خودش دارد
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر با اشاره به اینکه لگجی علاوه بر استان بوشهر در دیگر مناطق کشور هم می‌روید، ادامه می‌دهد: ریشه، ساقه، برگ، غنچه، میوه و حتی میوه نارس آن ارزش غذایی و دارویی دارد.
غلامیان بیان می‌کند: در برخی کشور‌ها نیز این گونه به صورت خودرو وجود دارد، اما لگجی یا کاپاریس در کشور‌هایی مانند اسپانیا، استرالیا و فرانسه کاشته می‌شود و حتی در کویت که منابع آبی خوبی ندارد، این گیاه را در فضای سبز و بوستان‌ها کاشته‌اند.
او می‌گوید: در کشور ترکیه در زمان برداشت میوه لگجی به مردم اجازه ورود به مراتع ملی داده می‌شود و از مردم می‌خواهند که میوه‌ها را به دولت تحویل دهند و درقبال این کار دستمزد دریافت کنند.
به گفته این محقق، کشور‌هایی مانند ترکیه وچین سالانه میلیون‌ها دلار از همین گیاه نصیب خود می‌کنند.
غلامیان با اشاره به رنگ سبز خاص بوته لگجی، عنوان می‌کند: از کلروفیل‌های موجود در برگ لگجی رنگ‌های سبز خوراکی برای استفاده درشیرینی پزی و صنایع غذایی به دست می‌آید که به دلیل طبیعی بودن، طرفداران زیادی دارد.
بوته‌های لگجی پناهگاهی برای جانداران
همان طور که گفتم، برای تهیه گزارش از گیاه لگجی به دل مراتع زده بودیم. همین طور که جلو می‌رفتیم خانم غلامیان گفت که اینجا حواست بیشتر جمع باشد. زیر پایم را که نگاه کردم چاله‌های عمیقی توجهم را جلب کرد و او برایم توضیح داد، چاله‌هایی که زیر و یا نزدیک بوته لگجی وجود دارد، لانه موش‌ها، مار‌ها و سایر جانداران است. این جانوران در تابستان نزدیک به ریشه گیاه لگجی لانه می‌سازند و از ریشه آن تغذیه و آب مورد نیاز بدنشان را تامین می‌کنند.
ارزش غذایی و درمانی لگجی
غلامیان با اشاره تحقیقات علمی روز دنیا درباره خواص دارویی لگجی بیان می‌کند: از این گیاه در ساخت دارو‌های ضدسرطان و درمان این بیماری استفاده می‌شود به ویژه برای افرادی که باید شیمی درمانی انجام دهند.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه پای صحبت‌های پریوش بهادری، کارشناس تغذیه مرکز بهداشت شهرستان دشتستان می‌نشینم.
او می‌گوید: به صورت سنتی از این گیاه برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده می‌شده است که می‌توانیم به استفاده از ریشه آن برای درمان بیماری‌های طحال یا بیماری نقرس، روماتیسم و درد قفسه سینه اشاره کنیم. همچنین از میوه رسیده لگجی برای درمان سیاتیک و میوه خشک شده و پودر شده آن برای درمان سرماخوردگی استفاده می‌کرده‌اند.
این کارشناس تغذیه با اشاره به مطالعاتی که امروزه درباره این گیاه صورت گرفته است، ادامه می‌دهد: تحقیقات علمی روز دنیا نشان می‌دهد لگجی به دلیل داشتن ترکیبات آنتی اکسیدان، برای محدود کردن اضطراب و درمان برخی از بیماری‌های معده کاربرد دارد.
به گفته او، از میوه و جوانه این گیاه نیز برای درمان روماتیسم وکاهش آثار التهابی و همچنین از میوه رسیده آن برای پایین آوردن قند خون استفاده می‌شود.
این کارشناس تاکید می‌کند که باید دقت کرد هنگام خوردن میوه لگجی به هیچ وجه نباید دانه‌ها جویده شوند، زیرا احساس ناخوشایندی در دهان ایجاد می‌کند.
حالا به برگ‌های سبز، شکوفه‌های سفید و میوه صورتی این گیاه کم‌توقع و پرخاصیت جوری دیگر نگاه می‌کنم. ای کاش کسانی که می‌خواهند طرحی نو دراندازند هم، جور دیگری به این گیاه نگاه کنند و برگ‌های سبزش را اسکناس‌هایی ببینند که می‌تواند چرخ اقتصاد خانواده‌های این دیار را بچرخاند.
گزارش: خاطره خواجگانی
انتهای پیام/ک