به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،چهارمین دوره جایزه مصطفی (ص) ۲۹ مهر ماه ۱۴۰۰ از ساعت ۱۸ تا ۲۰ در تالار وحدت و با حضور ۵۰ مهمان خارجی از ۱۵ کشور جهان برگزار می‌شود. فراخوان این دوره آذر ۱۳۹۸ منتشر شد و تا شهریور ۱۳۹۹ نیز ادامه داشت. دبیرخانه جایزه مصطفی (ص) در این دوره به طور کلی ۵۱۵ اثر علمی دریافت کرد که پس از بررسی‌های مقدماتی ۴۸۴ اثر به گروه داوری اولیه رسید. از این میان ۲۱۳ اثر به داوری ثانویه ارسال شد که ۴۸ اثر واجد شرایط به مرحله نهایی راه یافت. در نهایت ۱۱ اثر به شورای سیاست‌گذاری جایزه مصطفی معرفی شد تا آثار برگزیده انتخاب شوند. در این دوره پنج دانشمند به عنوان برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) ۲۰۲۱ انتخاب شدند که در ادامه با آنها آشنا می‌شوید.
برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) ۲۰۲۱
جایزه مصطفی (ص) ۲۰۲۱ به صورت مشترک به کامران وفا از ایران و زاهد حسن از بنگلادش اعطا می‌شود. کامران وفا متولد ۱۹۶۰ و برگزیده حوزه فیزیک نظری جایزه مصطفی (ص) است، به عنوان استاد فیزیک دانشگاه هاروارد فعالیت می‌کند. وی نظریه F را مطرح کرده که شاخه‌ای از نظریه ریسمان به شمار می‌رود. درواقع وفا کاشف خلأ جدید توصیف شده در نظریه F است، این امر به نظریه‌پردازان ریسمان اجازه می‌دهد تا خلأ واقع‌گرایانه جدیدی بسازند. نظریه F یک نظریه ۱۲ بعدی است و می‌توان آن را روی یک منیفولد رشته‌ای بیضوی (لرزش بیضوی) فشرده کرد، این امر به معنای یک دسته فیبر از جنس توروس (جمع توری در هندسه) دوبعدی است که با نام منحنی بیضوی نیز شناخته می‌شود. برای مثال یک زیرکلاس از منیفولد K ۳ که فیبر بیضوی دارد و نظریه F در یک منیفولد K ۳ دوگانه با نظریه رسیمان هتروتیک در دو توروس است. فضا‌های مدول این نظریه‌ها نیز باید ایزومورفیک (هم‌ریخت) باشند.
زاهد حسن متولد ۱۹۷۱ است و در حوزه فیزیک کوانتوم جایزه مصطفی(ص) به عنوان برگزیده انتخاب شده است. وی که در حال حاضر استاد فیزیک دانشگاه پرینستون است، در حوزه نیمه فلزهای فرمیون ویل فعالیت می‌کند. فرمون‌های ویل درواقع فرمیون‌های کایرال بدون جرم هستند که تجسمی از مفهوم ریاضی یک اسپینور به شمار می‌روند. چرخندگان ویل نقش مهمی در نظریه میدان کوانتومی و مدل استاندارد ایفا می‌کنند و در نظریه میدان کوانتومی بلوک سازنده فرمیون‌ها به شمار می‌روند. اسپینورهای ویل یک راه‌حل برای معادله دیراک است که هرمان ویل آن را به دست آورده است و به همین دلیل معادله ویل نام دارد. فریمون‌های ویل می‌توانند به عنوان شبه ذرات در حال ظهور در یک سیستم ماده متراکم با انژری کم درک شوند.
نخستین حالت مایع (غیرالکترونیکی) پیشنهادی تحریکی نوظهور اما خنثی دارد و از لحاظ نظری ناهنجاری کایرال سیال فوق مایع را به عنوان مشاهده نقاط شکلی در مرحله ابرسیال هلیوم A۳ تفسیر کرده است. یک نیم فلز ویل یک کریستال حالت جامد است که تحریکات کم انرژی آن فرمیون‌های ویل دارای بار الکتریکی را در دمای اتاق حمل می‌کند. یک نیمه فلز ویل امکان ایجاد فرمیون‌های ویل را در سیستم الکترونیکی ایجاد می‌کند. نخستین مشاهدات آزمایشی قوس‌های نیمه فرمی ویل فرمیون و توپولوژیکی قوس فرمی در یک ولتاژ آرسنید تانتالوم از نوع کریستال متقارن در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۵ انجام شد. هر دو حالت فرمیون ویل و قوس فرمی با استفاده از تصویربرداری الکترونیکی مستقیم با استفاده از ARPES مشاهده شد که برای اولین بار ویژگی توپولوژیکی آن را مشخص کرد.
این کشف بر اساس پیش‌بینی‌های نظری قبلی ایجاد شده که در نوامبر ۲۰۱۴ به دست تیمی به رهبری دانشمند بنگلادشی حسن زاهد ساخته شده است. آرسنید تانتال کریستالی اولین نیمه فلزی فرمیون ویل توپولوژیکی کشف شده قوس‌های فرمی سطح توپولوژیکی دارد که در آن فرمیون ویل در امتداد خط پیشنهاد اولیه شاه‌ماهی بارگیری می‌شود. فرمیون الکترونیکی ویل نه تنها شارژ می‌شود بلکه در دمای اتاق که هیچ حالت فوق‌سیال یا مایع شناخته شده‌ای وجود ندارد، پایدار است.
برگزیدگان جایزه مصطفی(ص) ۲۰۲۱ از کشورهای اسلامی
جایزه مصطفی(ص) ۲۰۲۱ از کشورهای اسلامی به صورت مشترک به یحیی تیعلاتی از مراکش، محمد ضائغ از لبنان و محمداقبال چودری از پاکستان اعطا می‌شود. محمد صائغ متولد ۱۹۵۹ در لبنان است و در حال حاضر به عنوان استاد پزشکی و ایمنی‌شناسی دانشگاه آمریکایی بیروت فعالیت می‌کند. وی با اثر درمان‌های نوین برای بهبود نتایج آلوگرافت کلیه و قلب در حوزه پزشکی به عنوان برگزیده انتخاب شده است. در رد یک دگرپیوند دگرشناسایی مستقیم و دگرشناسایی غیرمستقیم می‌توانند همزمان نقش داشته باشند. دگرشناسایی مستقیم معمولاً بی‌درنگ به رد حاد دگرپیوند می‌انجامد، در حالی که دگرشناسایی غیرمستقیم معمولاً در رد مزمن در بلندمدت از طریق آسیب زدن به اندام پیوندی و از کار انداختن تدریجی آن نقش دارد.
این مسیر غیرمستقیم دگرشناسایی که به رد مزمن دگرپیوند می‌انجامد موضوعی است که صایغ و همکارانش در دهه‌های گذشته با دقت بررسی کرده‌اند. آنها موفق به توسعه آزمایشی جدید با کاربرد بالینی ساختند که میزان خطر وقوع دگرشناسایی غیرمستقیم و رد پیوند مزمن در انسان را نشان می‌دهد و در ادامه راهکارهای درمانی اختصاصی برای پیش‌گیری یا توقف این فرایند ابداع کردند. محمد اقبال چودری متولد ۱۹۵۹ در پاکستان است و در حال حاضر رئیس مرکز ICCBS دانشگاه کراچی است. وی با ارائه اثر کشف مولکول‌های جذاب با کاربردهای درمانی و در حوزه شیمی آلی زیستی به عنوان برگزیده جایزه مصطفی(ص) انتخاب شده است. چودری به طرز ماهرانه‌ای از درک عمیق خود از اصول شیمیایی و فرایندهای بیولوژیکی در کشف تعداد زیادی مولکول جذاب با کاربردهای درمانی بالقوه استفاده کرده است. گروه تحقیقاتی وی مهارکننده‌های جدیدی از آنزیم‌های مهم بالینی را کشف و مطالعه کرده است که می‌توانند برای توقف فرآیندهای بیماری در اختلالات مربوط به آنزیم مورد استفاده قرار گیرند.
مشارکت چودری در زمینه وسیع شیمی بیوارگانیک بسیار قابل‌توجه است، وی در این حوزه از تنوع ساختاری ترکیبات طبیعی و مصنوعی همراه با اهداف بیولوژیکی برای کشف مولکول‌های سرب با قابلیت توسعه به عنوان عوامل دارویی موثر استفاده کرد. برخی از کشفیات شناخته شده بین‌المللی گروه تحقیقاتی وی عبارتند از کشف کلاس‌های جدیدی از استیل کولین استراز، اورهازها و مهار کننده‌های گلوکوزیداز. یحیی تیعلاتی متولد ۱۹۷۱ در مراکش است و در حال حاضر به عنوان استاد فیزیک دانشگاه محمد الخامس فعالیت می‌کند. وی اثر مشاهده پراکندگی نور با نور و جست‌وجوی تک‌قطبی‌های مغناطیسی را ارائه داده و به همین دلیل در حوزه فیزیک نظری و ذرات به عنوان برگزیده جایزه مصطفی(ص) انتخاب شده است.
مشاهده مستقیم پراکندگی نور به نور در انرژی بالا برای چندین دهه نابسامان بوده است، تا این که این فرایند برای جست‌وجوی پدیده‌ای فراتر از آن استفاده می‌شود. مدل استاندارد ذرات آکسیون مانند، که ممکن است پیوند مهمی با ماده تاریک ایجاد کنند. الکترودینامیک، معادله ماکسول را کاملا متقارن نشان می‌دهد. تلسکوپ‌های بزرگ نوترینو در چند سال آینده جست‌وجوی تک قطبی را در جبهه کیهانی دنبال می‌کند.
تغییرات در دوره چهارم جایزه مصطفی(ص)
به گفته مهدی صفاری‌نیا، رئیس بنیاد مصطفی(ص) «جایزه نقدی برگزیدگان این جایزه ۵۰۰ هزار دلار است که از صندوق موقوفات تامین می‌شود. از این دوره ۸۰ درصد از این جایزه به صورت نقدی و ۲۰ درصد به صورت غیرنقدی به برگزیدگان پرداخت می‌شود. هدف از این کار افزایش تعامل میان کشورهای اسلامی است. بخش غیرنقدی با هدایت برگزیده در قالب برنامه‌های علمی مانند فرصت مطالعاتی در کشورهای اسلامی پرداخت می‌شود. طی سه دوره قبلی جایزه مصطفی(ص) ۲۷۰ نفر از دانشمندان برجسته از ۳۳ کشور جهان به مرحله نهایی رسیدند. در دوره‌های قبلی ۹ دانشمند برتر از کشورهای اردن، ایران، ترکیه و سنگاپور تقدیر شدند.»
دانشمندان و پژوهشگرانی به عنوان برگزیده جایزه مصطفی(ص) انتخاب می‌شوند که آثاری در مرزهای دانش ارائه داده باشند. این آثار باید سبب رفاه و سلامتی بشریت شود و تاثیرات اجتماعی بالایی نیز داشته باشد. این امر وجه تمایز جایزه مصطفی(ص) با جایزه‌های دیگر است. هدف جایزه مصطفی(ص) صرفا شناسایی و اعطای جایزه نیست بلکه شناسایی و معرفی دانشمندانی است که آثاری با تاثیر جهانی عرضه کرده باشند.
تفکیک آثار ارسالی به دبیرخانه جایزه مصطفی(ص)
در گروه علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات ۷۰ اثر به دبیرخانه جایزه مصطفی(ص) معرفی شد، در داوری اولیه ۶۷ اثر و در داوری ثانویه ۱۷ اثر بررسی شدند، از این میان چهار اثر به مرحله نهایی رسید اما هیچ اثری از این گروه به فهرست کوتاه راه نیافت. در گروه علم و فناوری نانو و گروه تمامی زمینه‌های علم و فناوری ۲۲۵ اثر معرفی شد که ۲۲۰ اثر به داوری اولیه، ۳۶ اثر به داوری ثانویه و ۲۲ اثر به مرحله نهایی رسیدند. از این گروه پنج اثر به فهرست کوتاه رسیدند. در گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی ۲۲۰ اثر معرفی شد که در داوری اولیه ۱۹۷ اثر و در داوری ثانویه ۱۶۰ اثر بررسی شدند. ۲۲ اثر واجد شرایط در این گروه به مرحله نهایی رسیدند و ۶ اثر نیز به فهرست کوتاه راه یافتند.
منبع:آنا
انتهای پیام/