حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره روند مذاکرات تهران و ریاض گفت: مذاکرات ایران و عربستان از اردیبهشت ماه گذشته و با نظارت دولت عراق بین دو هیئت سیاسی ایرانی و سعودی در بغداد آغاز شد و در طول پنج ماه گذشته، پرونده‌های مهمی در دستور کار مذاکرات قرار گرفت و بررسی شد، تحولات سوریه، عراق، لبنان، افغانستان، شورای همکاری خلیج فارس و در نهایت جنگ عربستان علیه یمن از جمله مسائلی بودند که در این مذاکرات مورد بحث قرار گرفتند.
وی افزود: مذاکرات تهران و ریاض را رو به جلو و موفق است، در نخستین گام طرف عربستانی آمادگی خود را برای از سرگیری همکاری‌های دیپلماتیک بین ایران و عربستان اعلام کرد و پیش‌بینی می‌شود سفارتخانه‌های دو کشور در آینده نزدیک در تهران و ریاض بازگشایی شود. ضمن اینکه حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه هم در سفر به لبنان و سوریه ابراز امیدواری کرد مشکلات ایران و عربستان حل شود.
کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: بهبود روابط با ریاض، در چارچوب سیاست کلی دولت سیزدهم برای بهبود روابط با همسایگان قابل تفسیر و ارزیابی است. همکاری با کشور‌های منطقه از جمله عربستان برای حل برخی بحران‌های منطقه‌ای یک دستور کار مهم برای دولت آقای رئیسی است و این دولت برخلاف دولت گذشته که به روابط با غرب اهمیت می‌داد سعی دارد با کشور‌های پیرامونی ایران مخصوصا کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس رابطه متوازنی داشته باشد. اگر چه مذاکرات ایران و عربستان در دولت دوازدهم شروع شده، ولی روند مذاکرات در این دولت سرعت گرفته و تاکنون برخی از مشکلات حل شده است.
هانی زاده با اشاره به مسائلی که بین تهران و ریاض حل نشده است، اظهار کرد: موضوع یمن از جمله مسائل پیچیده‌ای است که هنوز دو کشور درباره آن به تفاهم لازم نرسیده اند؛ عربستان سعی می‌کند بدون دادن کوچک ترین امتیازی به مردم یمن و دولت این کشور جنگ را به پایان ببرد، اما این موضوع قابل پذیرش نیست، چراکه باید مشخص شود که دولت آینده یمن توسط چه گروهی اداره خواهد شد.
وی درباره انگیزه‌های بغداد برای وساطت بین تهران و ریاض، گفت: همه دولت‌های گذشته و دولت فعلی عراق تلاش کردند تا اختلافات ایران با آمریکا و عربستان بر مسائل داخلی عراق تاثیر نگذارد. دولت مصطفی الکاظمی تلاشش بر این است که حداقل در حوزه منطقه‌ای، اختلافات ایران و عربستان کاهش پیدا کند تا عراق صحنه تقابل بین دو کشور نباشد. ایران در بین مردم عراق نفوذ معنوی دارد، ولی عربستان از طریق دلار‌های نفتی بین برخی طوایف عراقی تلاش دارد تا علیه ایران جریان‌سازی کند.
کارشناس مسائل منطقه درباره دلایل تغییر رویکرد ریاض نسبت به تهران، توضیح داد: عربستان در روابط با آمریکا دچار چالش شده است. در گذشته، ریاض به خاطر برخورداری از چتر حمایتی دونالد ترامپ، نقش تخریبی در منطقه ایفا کرد و حتی در تقابل با ایران، در برجام هم کارشکنی و دولت ترامپ را به تحریم حداکثری علیه جمهوری اسلامی تشویق کرد. علاوه بر این ریاض سعی کرد با تشکیل یک جبهه عبری عربی علیه ایران، جایگاه منطقه‌ای تهران را تضعیف کند، ولی برنامه هایش به نتیجه نرسید.
هانی زاده ادامه داد: با روی کار آمدن دولت دموکرات جو بایدن که نسبت به حاکمیت عربستان نگاه مثبتی ندارد، ریاض احساس می‌کند که در انزوا قرار گرفته است. علاوه بر این پرونده قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی به لحاظ حقوق بشر یک چالش جدی برای دولت عربستان تلقی می‌شود و دولت بایدن به خاطر این موضوع و موضوعات دیگر، نگرش مثبتی به عربستان و حاکمیت این کشور مخصوصا شخص بن سلمان ولیعهد عربستان ندارد. ریاض، چون احساس انزوا می‌کند به سمت جمهوری اسلامی تمایل پیدا کرده و درخواست این کشور و سیگنال مثبت به دولت عراق برای میانجی‌گری به این دلیل است و تغییر دولت در بغداد تاثیری بر توقف یا تداوم آن ندارد.
وی با بیان اینکه تجربه ثابت کرده که عربستان در رابطه با ایران به صورت تاکتیکی عمل می‌کند و هیچ وقت سیاست مستقل و پایداری در رابطه با جمهوری اسلامی بر اساس منافع مشترک نداشته، تصریح کرد: هر گاه حزب جمهوری‌خواه در آمریکا پیروز شود چتر حمایتی واشنگتن نسبت به ریاض افزایش پیدا می‌کند و هرگاه دموکرات‌ها قدرت را در دست داشته باشند، عربستان احساس ضعف می‌کند. به نظر می‌رسد که عربستان از آمریکا ناامید شده و خروج ناگهانی این کشور از افغانستان برای عربستان بسیار نگران کننده بود. ریاض احساس می‌کند که نقش واشنگتن در منطقه کاهش و نقش ایران افزایش یافته است و به همین دلیل سعی می‌کند حداقل به صورت مقطعی با ایران به تفاهم برسد.
کارشناس مسائل منطقه با اشاره به تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای صدمه زدن به سیاست خارجی دولت سیزدهم، گفت: تمام تلاش رژیم صهیونیستی بر این است که یک کمربند ناامنی و یک جبهه گسترده از اقلیم کردستان عراق تا کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس و تا جنوب قفقاز ایجاد کند و ایران را به لحاظ امنیتی محاصره کند و نقش رژیم صهیونیستی در تخریب مناسبات ایران با کشور‌های منطقه حتی جمهوری آذربایجان یکی از نمونه‌های بارز آن است.
وی افزود: حتی نفوذ گروه‌های تروریستی در افغانستان، جنوب قفقاز، سوریه و عراق نتیجه همکاری مشترک رژیم صهیونیستی با برخی رژیم‌های منطقه مثل امارات و بحرین است. نفوذ رژیم صهیونیستی در آذربایجان، امارات و بحرین پررنگ شده، ولی ریاض به دلیل جایگاهی که در میان کشور‌های اسلامی و عربی دارد، هنوز روابطش با تل‌آویو به سطح قابل قبولی نرسیده و اجازه نمی‌دهد که رژیم صهیونیستی خیلی در سیاست‌گذاری عربستان دخالت کند. اگرچه رژیم صهیونیستی روی امارات و بحرین کاملاً تاثیرگذار است، ولی عربستان نگاه منفی نسبت به رژیم صهیونیستی را حفظ کرده و خیلی تحت تاثیر فضای تقابل تل آویو و تهران قرار نگرفته است.
انتهای پیام/