کیومرث یزدان پناه دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره سفر وزیر خارجه کشورمان به کشورهای همسایه از جمله روسیه گفت: روسیه همسایه بزرگ ما در حوزه شمالی به حساب می‌آید، کشوری با اثرگذاری تام جهانی، موثر در نهاد‌های بزرگ و بین المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل متحد و دومین قدرت اتمی بزرگ دنیا.
وی افزود: روسیه کشوری است که به عنوان پشتوانه ژئوپلیتیک در منطقه اوراسیا عمل می‌کند، اگرچه معمولا ثباتی در تصمیم گیری‌های آن به ویژه در تصمیم گیری‌های مهم و حساس نسبت به ایران دیده نمی‌شود، اما اگر راهبرد‌های ژئوپلیتیک ایران در ترسیم روابط ثابت با روسیه معین، مشخص و دقیق باشد چه بسا که سفر وزیر خارجه کشورمان به مسکو در استمرار چارچوب همکاری‌ها و ارتقای سطح همکاری می‌تواند در این مقطع زمانی برای ایران بسیار موثر و حیاتی باشد.
یزدان پناه ادامه داد: با توجه به اهمیت روز افزون روسیه در جایگاه جهانی، نقش و اثرات راهبردی که این کشور در نظام بین الملل دارد و ما شاهد آن هستیم از جمله در بازنگری ساختار رقابتی این کشور با قدرت‌های بزرگی مانند اروپا و آمریکا، سفر وزیر خارجه ایران به روسیه از این منظر هم می‌تواند حائز اهمیت باشد که دو کشور با توجه به اینکه مکمل راهبردی یکدیگر هستند و اتحاد راهبردی دو کشور هم می‌تواند کمک قابل توجهی به ارتقای جایگاه ایران و روسیه در نظام بین الملل و افزایش قدرت چانه زنی آن‌ها کند، لذا سفر وزیر خارجه کشورمان به مسکو از این نظر هم بسیار حائز اهمیت بود.
دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای هم تصریح کرد: مدت زمان زیادی نگذشته است که با موافقت روسیه، چین و دیگر اعضای دائم سازمان همکاری‌های شانگهای، ایران به عضویت دائم این سازمان در آمده، همه انتظار دارند که با توجه به وضعیت شانگهای، این سازمان به یک سازمان راهبردی و عملیاتی تبدیل شود و این هم در گرو پیگیری‌های مجدانه، مصرانه و عزم و اراده قوی کشور‌ها محقق می‌شود، در غیر این صورت در همان نماد و شاخص یک عنوان باقی می‌ماند که این نمی‌تواند برای کشورهای عضو دائم و ناظر این سازمان مفید باشد، لذا سفر امیرعبداللهیان به روسیه از این منظر هم می‌تواند حائز اهمیت بوده و در ارتقای روابط دو کشور اثرات خوبی داشته باشد.
وی افزود: این حقیقت تلخ در روابط ایران و روسیه همیشه مشهود است که این رابطه در طی تاریخ با یک سری بدبینی‌ها و بدگمانی‌ها همراه بوده است که این اعتماد مردم ایران را در سیر تاریخی معاصر نسبت به روسیه همیشه بدبین نگه داشته است، یکی از اقداماتی که دولت جدید می‌تواند انجام دهد در قبال سایر مباحثی که ما با روسیه داریم، مرتفع کردن این بدبینی‌های تاریخی و کاهش آن در روند روابط دو جانبه میان ایران و روسیه است.
یزدان پناه ادامه داد: ایران اکنون درگیر پرونده فرسایشی هسته‌ای موسوم به برجام است، علیرغم همه تعهداتی که ایران داد، تمام آنچه بر دوش ایران گذاشته شده بود را هم پذیرفت و هم انجام داد، اما در وسط راه رکب خورد و با روی کار آمدن ترامپ در دولت قبلی آمریکا و خروج یک جانبه وی از برجام این مسئله به یک آفتی برای ایران در عرصه‌های مختلف تبدیل شد و پیامد‌های ناشی از خروج آمریکا از برجام و عدم تحقق مفاد آن به نفع ایران خسارت‌های هنگفتی را به کشور ما زد و همین مسئله باعث سیر تشدید انتقادات در داخل سیستم به ساختار تصمیم گیری کشور در ابعاد مختلف شد.
دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به تحولات منطقه و موضع گیری باکو علیه تهران، تصریح کرد: یکی از موضوعات اساسی در سفر وزیر خارجه ایران به روسیه مسئله تنش‌های اخیر در منطقه قفقاز جنوبی بود. به طور مشخص موضع گیری‌های غیرمتعارف و ناشیانه دولت جمهوری آذربایجان، رفتار مداخله جویانه و تنش زای رئیس جمهور ترکیه شرایط بسیار خاص و نسبتا بحرانی را به وجود آورده است، هر چند درگیری، نزاع و جنگ در این منطقه بسیار بعید است، اما استمرار این روند می‌تواند علاوه بر تخریب کردن مناسباتی که در اینجا میان ایران و کشورهای قفقاز جنوبی حاکم است، تنش‌های ناخواسته‌ای را در این منطقه به دنبال داشته باشد که این تنش‌ها هم پر هزینه هستند.
وی افزود: از سوی دیگر با توجه به اینکه کشورهای منطقه کشورهای مستقل مشترک المنافع با روسیه هستند، نوع نگاه روسیه خیلی می‌تواند در مدیریت این بحران‌ها و تنش‌ها تاثیر گذار باشد. مناطق آسیای مرکزی، دریای خزر و قفقاز همچنان به عنوان حوزه ژئواستراتژیک روسیه به حساب می‌آیند، لذا ایران می‌تواند با متقاعد سازی روس‌ها نسبت به روند غلطی که جمهوری آذربایجان و ترکیه در پیش گرفتند این فضای بحرانی را مدیریت و از آن عبور کند.
وی افزود: استمرار این روند خوشایند هیچ یک از کشورهای منطقه نیست و به نظر می‌رسد حتما یکی از موضوعات حیاتی در مذاکرات تهران و مسکو، مسئله بحران قفقاز جنوبی باشد و تنش‌هایی که به وجود آمده است و روسیه هم قاعدتا باید با یک قاطعیت موضوعی به مسئله ورود پیدا کند و اجازه ندهد که تنش‌ها دامن گیر این منطقه شود، چرا که استمرار این تنش‌ها کاملا به ضرر منطقه است و حتی ممکن است مورد سوء استفاده قدرت‌های مداخله گر غربی از جمله ناتو شود، ما نباید اجازه دهیم همان خطا‌هایی را که برخی از کشورهای غربی در منطقه خلیج فارس طی دو سه دهه اخیر مرتکب شدند، کشورهای حوزه قفقاز جنوبی هم آن خطا را مرتکب شوند. این مسئله برای منطقه بسیار پر هزینه و تنش زاست.
انتهای پیام/