نگاهی بر باید‌های بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت و گاز غرب ایران

به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، استان ایلام دربردارنده نزدیک به سه درصد از ذخایر نفتی و ۱۱ درصد از ذخایر گازی کشور است و تاکنون، میادین نفتی و گازی متعدد مشترک و غیرمشترکی از جمله دهلران، چنگوله، آبان، آذر، چشمه خوش، پایدار، پایدار غرب، دانان، دالپری، باباگیر، بانکول و دلاوران در آن اکتشاف شده اند.

شرکت بهره برداری نفت و گاز غرب در این استان، واحد‌ها و مناطق عملیاتی متعددی را دارد که شامل واحد عملیاتی تنگه بیجار، منطقه عملیاتی چشمه خوش و منطقه عملیاتی دهلران هستند.

مرکز بهره برداری تنگه بیجار و کمانکوه در فاصله ۷۰ کیلومتری شهر ایلام قرار دارد که فاز اول آن در سال ۱۳۸۶ به بهره برداری رسید. ظرفیت این مرکز فرآورش، روزانه ۷ میلیون کیلومتر مکعب گاز و همچنین و میعانات گازی است که پس از جمع آوری، به پالایشگاه گاز ایلام ارسال می‌شود.

واحد بهره برداری چشمه خوش هم واقع در ۵۲ کیلومتری شهرستان دهلران است که با ظرفیت اسمی ۱۸۱ هزار بشکه در روز، نفت تولیدی میادین آبان، چشمه خوش، پایدار، پایدار غرب و دالپری را فرآورش و به واحد بهره برداری شماره ۳ اهواز و تلمبه خانه شهید چمران ارسال می‌کند. نفت ارسالی واحد چشمه خوش در نهایت به منظور صادرات از طریق پایانه نفتی به جزیره خارگ و تامین خوراک پالایشگاه ارسال می‌شود. همچنین واحد نمک زدایی چشمه خوش در سال ۱۳۸۵ با ظرفیت اسمی ۷۵ هزار بشکه راه اندازی شد که خوراک آن از نفت میادین دهلران، دانان و آبان، پایدار، پایدار غرب و چاه‌های نمکی میدان چشمه خوش تامین می‌شود.

پتروشیمی‌های ایلام، مهران، دره شهر، دهلران و هلیلان، همچنین پالایشگاه گاز ایلام و طرح ان جی ال ۳۱۰۰ دهلران هم، از جمله طرح‌های مهمی هستند که به دلیل وجود چنین ظرفیت‌هایی در استان ایلام به وجود آمده اند، اما بسیاری از اهالی این استان و همچنین کارشناسان متعددی، عقیده دارند که تعداد این طرح‌ها برای بالفعل شدن ظرفیت‌های بالقوه استان ایلام، کافی نیست.

چرا که، بسیاری از میادین نفتی و گازی که در این گزارش ذکر شد، هنوز به مرحله بهره برداری نرسیده اند. اگر هم میدانی به بهره برداری رسیده، صنایع پایین دستی به منظور استفاده از ظرفیت آن‌ها در این استان گسترش چشمگیری نداشته اند و اکنون، ایلام به عنوان یکی از استان‌های محروم کشور شناخته می‌شود.

بیشتر بخوانید:

• همه چیز از آذر تا چنگوله؛ خودباوری راه نجات صنعت نفت در دوران تحریم

وزیر نفت جدید چه وعده‌هایی به ایلامی‌ها داد؟

جواد اوجی، وزیر نفت روز گذشته، جمعه دوم مهرماه، به همراه رئیس‌ جمهور و سایر اعضای هیئت دولت، وارد استان ایلام شد. او در ابتدای این سفر، بازدیدی از میدان نفتی آذر داشت و ضمن حضور در اتاق کنترل طرح توسعه این میدان، به بررسی مسائل قراردادی و دستمزد کارکنان فعال در این میدان پرداخت.

وزیر نفت پس از این بازدید، با حضور در فرمانداری ایلام، به میان مردم رفت با آن‌ها گفت و گو کرد. او پس از گفت و گو با مردم، از پالایشگاه گاز ایلام هم بازدید کرد.

در این قسمت از گزارش، نکات مهم سخنان جواد اوجی وزیر نفت در جریان این سفر یک روزه که به نوعی می‌توان آن‌ها را وعده‌های وزیر نفت دولت جدید به مردم ایلام دانست، به اختصار گردآوری شده تا در آینده‌، به صحت سنجی عملکرد او در قبال این وعده‌ها بپردازیم. البته از آنجا که نفت و گاز سرمایه های ملی هستند، برخی از وعده های وزیر نفت به مردم ایلام، مانند تعیین تکلیف میادین مشترک یا توجه به بحث جایگاه‌های سی‌ان‌جی در بودجه سال آینده (۱۴۰۱)، فقط اختصاص به مردم این استان ندارد.

وعده‌های وزیر نفت در جریان سفر به استان ایلام عبارت هستند از:

1. راه‌اندازی پروژه ان‌جی‌ال ۳۱۰۰ با هدف تکمیل فعالیت‌های توسعه‌ای میدان آذر
2. سرمایه‌گذاری بالغ بر ۲ میلیارد دلار در بخش بالادست صنعت نفت استان ایلام، از طریق وزارت نفت و شرکت‌های تابعه و بخش خصوصی طی ۴ تا ۵ سال آینده
3. سرمایه‌گذاری بالغ بر ۲ میلیارد دلار در بخش پایین‌دست استان ایلام مشتمل بر پتروشیمی و صنایع تکمیلی زنجیره ارزش، از طریق وزارت نفت و شرکت‌های تابعه، صندوق بازنشستگی نفت و هلدینگ خلیج فارس ۴ تا ۵ سال آینده
4. احداث و بهره برداری از نخستین پارک زنجیره صنایع تکمیلی پلی‌پروپیلن در مجاورت پالایشگاه گاز ایلام طی ۲ تا ۳ سال آینده، با کمک ۳۰۰ میلیارد تومانی هلدینگ پترول و همچنین، فعال کردن سرمایه گذاران بخش خصوصی (احداث این پارک به ۱۷۰۰ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد)
5. عمل به ۱۱۷ پروژه مسئولیت اجتماعی تعریف شده در ایلام با ارزش حدود ۲۰۰ میلیارد تومان از جمله بهسازی جاده‌های حادثه‌خیز با در نظر گرفتن حدود ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار
6. محقق کردن سهم ۴ درصدی این استان از اجرای طرح‌های توسعه‌ای
7. تامین هزینه لوله‌کشی منازل ۴۵۰ خانوار که بنیه مالی ضعیفی دارند، از سوی وزارت نفت
8. تقبل هزینه‌های لازم برای راه‌اندازی آموزشگاه فنی و حرفه‌ای به منظور ارتقای سطح علمی و تخصصی جوانان توسط وزارت نفت
9. افزایش حدود ۱۱۰ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت خام استان ایلام نسبت به بیش از ۲۱۰ هزار بشکه فعلی و رساندن آن به بیش از ۳۰۰ هزار بشکه در روز
10. رساندن تولید روزانه گاز استان ایلام از حدود ۳.۵ تا ۴ میلیون مترمکعب فعلی به ۶ میلیون مترمکعب با توسعه میدان گازی تنگه بیجار
11. توسعه فاز دوم پالایشگاه گاز ایلام طی ۳۰ ماه آینده و افزایش ظرفیت ۶.۳ میلیون مترمکعب کنونی آن به ۱۰.۳ میلیون مترمکعب در روز
12. توسعه و تولید حداکثری از میادین مشترک استان از جمله جبران سرمایه گذاری صورت گرفته در میدان آذر با احتساب تولید روزانه ۶۰ تا ۷۰ هزار بشکه نفت در این میدان
13. تلاش برای تصویب خواهی توسعه میدان چنگوله در سازمان برنامه و بودجه کشور
14. توجه به بحث جایگاه‌های سی‌ان‌جی در بودجه سال ۱۴۰

همچنین، یکی از انتقاداتی که همواره درباره دفتر مرکزی شرکت نفت و گاز غرب کشور وارد بوده، این است که عمده تولید و فعالیت های این شرکت مربوط به استان ایلام است اما دفتر مرکزی آن در این استان قرار ندارد. وزیر نفت در این زمینه بیان کرد: مراحل انتقال قانونی این موضوع زمان‌بر است، ولی آمادگی داریم دفتر موجود را توسعه دهیم و از نیرو‌های بومی در این مرکز بهره بگیریم.

سخن پایانی؛

به گفته وزیر نفت، در حال حاضر روزانه بالغ بر ۲۱۰ هزار بشکه نفت و نزدیک به ۳.۵ تا ۴ میلیون مترمکعب گاز در استان ایلام تولید می‌شود. جالب توجه است که بخش عمده‌ای از تولید روزانه نفت این استان به میدان نفتی آذر با تولید روزانه ۶۰ تا ۷۰ هزار بشکه نفت مربوط است.

این میدان نفتی که با کشور عراق مشترک است، در اوج شرایط تحریمی توسط متخصصان داخلی در شرکت ایرانی مهندسی و توسعه سروک آذر (SAED) متعلق به مجموعه صندوق‌های بازنشستگی، پس انداز و رفاه نفت به بهره برداری رسید. این شرکت اخیرا در بخش پروژه‌های مگا در رقابت‌های جایزه جهانی مدیریت تعالی پروژه، حائز مدال طلا شد.

این مسئله، به معنای آن است که توسعه سایر میادین مشترک و غیرمشترک استان ایلام نیز توسط متخصصان داخلی امکان پذیر خواهد بود، ضمن این که سبب رشد کیفی فعالیت‌های شرکت‌های داخلی هم خواهد شد.

بر اساس این گزارش، با توجه به ظرفیت‌های بالقوه استان ایلام، ایجاد پالایشگاه‌های گازی و نفتی و در کنار آن‌ها، توسعه صنایع پتروشیمی و پایین دستی باید در این استان با رعایت ضوابط آمایش سرزمینی مد نظر قرار گیرد. ضمن اینکه ایلام، یک استان مرزی است و انجام چنین فعالیت‌های توسعه ای، سبب رونق کسب و کار میان مردم و به تبعیت از آن، افزایش امنیت مرزی کشور نیز خواهد شد. حال باید منتظر بود و دید، چه مقدار از وعده‌های وزیر نفت در جریان سفر به این استان نفتخیز، طی سال‌های آینده محقق خواهد شد.

گزارش از رقیه هویدا