به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، گرچه کمبود معلم و کاستی سرانه فضای آموزشی، چالش مزمن کل نظام آموزشی است، اما وضعیت خراسان رضوی از نظر کمبود معلم آن‌چنان بحرانی است که چاره‌اندیشی امروز برای آن، ضرورتی انکارناپذیر برای پیشگیری از پیامد‌های فردا در روند تعلیم و تربیت رسمی فرزندان این خطه است.
از سوی دیگر شیوع ویروس همه‌گیر کرونا که تغییر و تحولات بسیاری را بر همه حوزه‌ها و عرصه‌های زندگی اجتماعی تحمیل کرد، آموزش و پرورش را نیز به حرکت پرشتاب به سوی استفاده از بستر‌های موجود برای توسعه آموزش مجازی وادار کرده است.
بحران کرونا و همه تبعاتش از جمله دوری معلم و دانش‌آموز از یکدیگر، دغدغه سلامت دانش‌آموزان، کادر آموزشی و اجبار به تعطیلی مدارس، تمرکز توجهات بر کیفیت بخشی آموزش مجازی و تلاش برای ارزیابی صحیح علمی دانش‌آموزان، موجب به حاشیه رفتن مباحث مهم و حساسی، چون ضرورت مدیریت نیروی انسانی در آموزش و پرورش و البته تامین تجهیزات و امکانات آموزشی آن شد.
این روز‌ها که دوباره سخن از بازگشایی مدارس با سیاست‌های مختلف و حضور تدریجی دانش‌آموزان در کلاس درس به میان آمده است، بار دیگر معضلات مزمن عرصه تعلیم و تربیت پدیدار شده و اهمیت نیروی انسانی به عنوان ستون تعلیم و تربیت و همچنین تجهیزات، فضای آموزشی و ورزشی بار دیگر اهمیت و ضرورت خود را گوشزد می‌کنند و لاجرم همین کمبود‌ها بار دیگر اثرگذاری منفی خود را بر روند آموزش آغاز می‌کنند.
دست و پنجه نرم کردن با کمبود فضا‌های آموزشی و ورزشی و عقب ماندگی از استانداردها، کمبود معلم و درمان‌های موقت برای جبران آن از جمله افزایش ساعت تدریس، به‌کارگیری معلمان بازنشسته، جذب نیرو‌های حق التدریس و خرید خدمات آموزشی همه و همه از جمله مسائلی است که همزمان با رشد جمعیت و افزایش شمار جمعیت دانش آموزی و البته مهاجرت و تجمع دانش آموزان در مناطق حاشیه شهر‌ها امروز هم برقرار است.
بیشتر بخوانید
خراسان رضوی به عنوان دومین استان پرجمعیت پس از تهران، با داشتن حدود ۹ درصد جمعیت دانش آموزی کشور، از جایگاه حساسی در حوزه تعلیم و تربیت برخوردار است که حضور بیشترین شمار دانش آموزان اتباع خارجی در کشور و نیز پراکندگی بالای جمعیت دانش آموزی و در مواردی انباشت حجم بالای دانش آموز در مناطقی، چون "تبادکان" مشهد، این موقعیت و جایگاه حساس را تشدید کرده است.
بحران کمبود معلم
قاسمعلی خدابنده مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی به فعالیت ۶۴ هزار نیروی رسمی، پیمانی و قراردادی در دستگاه تعلیم و تربیت این استان اشاره کرد و گفت: خراسان رضوی سال ۱۳۹۲ حدود ۹۰ هزار فرهنگی شاغل داشت که ۲۶ هزار نفر از آن‌ها ظرف هشت سال اخیر بازنشسته و یا از فعالیت در عرصه آموزش و پرورش جدا شده‌اند.
او افزود: خراسان رضوی در زمره استان‌هایی است که به شدت دچار کمبود نیروی انسانی است بطوری که بر اساس برآورد رسمی این استان با کمبود ۵۸۶ هزار ساعت نیروی انسانی فرهنگی در هفته مواجه است.
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی ادامه داد: کمبود نیروی انسانی محاسبه شده بر اساس ساعات کار آموزش در هر هفته را معادل ۲۴ هزار معلم اعلام و بیان کرد: خراسان رضوی در تامین و به کارگیری نیروی انسانی برای حوزه تعلیم و تربیت رسمی دچار بحرانی جدی است.
خدابنده بیان کرد: این آمار بدان معناست که ۲۴ هزار کلاس درس مدارس این استان همزمان با آغاز سال جدید تحصیلی معلم ندارند.
او تصریح کرد: البته آموزش وپرورش خراسان رضوی تاکنون ۱۶ هزار مورد کمبود معلم را در قالب‌های "حق‌التدریسی، اضافه‌کاری، خرید خدمات و به کارگیری معاونان مدارس در حوزه آموزش" تامین و جبران کرده است.
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی تاکید کرد: اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی با وجود چنین تمهیدی تاکنون برای تامین و به کارگیری هشت هزار نیروی مورد نیاز دیگر راهی نیافته، لذا در این بخش به شدت دچار مشکل است.
خدابنده اظهار کرد: آموزش و پرورش خراسان رضوی با این وجود در چهارچوب مکاتبات رسمی با وزارت آموزش و پرورش تلاش دارد مجوز جذب نیروی خرید خدمات را برای جبران این کمبود معلم کسب کند.
او افزود: پارسال این استان پنج هزار و ۴۰۰ نیروی خرید خدمات را در بخش معلمان به کار گرفت که این رقم هنوز برای امسال افزایش نیافته است، اما امیدواریم بتوان از این طریق کسری موجود را تامین و جبران نمود.
ثبت‌نام نشدن ۱۲۰ هزار دانش‌آموز
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی ادامه داد: این استان برای سال تحصیلی جدید افزون بر یک میلیون و ۳۶۰ هزار دانش‌آموز داشته باشد و افزود: گرچه تاکنون بیشتر از یک میلیون و ۲۴۰ هزار ثبت‌نام برای سال تحصیلی ۱۴۰۱، ۱۴۰۰ در خراسان رضوی انجام شده است، اما در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید هنوز ۱۲۰ هزار دانش‌آموز از رقم مورد انتظار ثبت‌نام نکرده‌اند.
خدابنده بیان کرد: عمده این شمار دانش آموزان مقطع متوسطه اول و دوم هستند که برای ثبت نام در پایه هفتم و دهم باید ثبت نام کنند که امیدواریم عدم ثبت نام آنان تا کنون به دلیل موضوع هدایت تحصیلی و انتخاب رشته آن‌ها باشد.
او تصریح کرد: همچنین ممکن است بخشی از این دانش آموزان را اتباع خارجی تشکیل دهند که امیدواریم هرچه زودتر اقدام لازم را انجام دهند.
افزایش پنج هزار دانش‌آموز تبعه خارجی
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی به افزایش هر ساله شمار دانش‌آموزان تبعه کشور‌های خارجی در این استان اشاره و تاکید کرد: سال تحصیلی پیش ۷۰ هزار دانش‌آموز از اتباع خارجی به ترتیب جمعیت شامل افغان، عراقی و دیگر ملیت‌ها در مدارس این استان تحصیل می‌کردند.
خدابنده اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود امسال حداقل پنج هزار نفر به شمار دانش‌آموزان خارجی در مدارس خراسان رضوی افزوده شود که خود نیازمند تامین نیروی انسانی و فضای آموزشی است و این موضوع نیز مشکلات خاص خود را دارد.
او افزود: با توجه به نیاز اتباع خارجی به تایید و اخذ مدارک هویتی خود، بخش عمده‌ای از این دانش آموزان معمولا در روز‌های پایانی و حتی مهرماه، موفق به ثبت نام می‌شوند.
مشهد، پایین‌ترین سرانه دانش‌آموزی
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی ادامه داد: امسال ۵۷ هزار کلاس درس برای تحصیل یک میلیون و ۳۶۰ هزار دانش‌آموز در خراسان رضوی ساماندهی شده و بدین ترتیب سهم هر کلاس ۲۲ دانش‌آموز است که البته این میزان در مناطق مختلف استان متفاوت است.
خدابنده بیان کرد: سرانه آموزشی کنونی این استان ۴.۳ مترمربع به ازای هر دانش‌آموز است که در برخی مناطق حاشیه‌نشین خراسان رضوی این رقم به ۲ مترمربع نیز نمی‌رسد.
او تصریح کرد: البته در برخی شهر‌های جنوبی استان وضعیت خیلی بهتر است و به عنوان مثال در شهرستان بجستان که دارای بالاترین سرانه آموزشی است این رقم ۸.۲ مترمربع است.
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی تاکید کرد: سرانه آموزشی در شهر‌های مختلف استان متفاوت است اماوضعیت در شهر مشهد و بخصوص نواحی حاشیه‌ای آن بسیار سخت و خاص است به طوری که در مشهد سرانه آموزشی ۲ مترمربع و در حاشیه این شهر کمتر از ۲ مترمربع است.
آموزشی به ثمر نشسته برای سال تحصیلی جدید در خراسان رضوی شامل سالن ورزشی، دارالقرآن، خوابگاه، استخر، نمازخانه و کارگاه است.
۹۰ درصد معلمان واکسن کرونا دریافت کردند
خدابنده با بیان اینکه تا کنون ۹۰ درصد معلمان استان نخستین دُز واکسن ایمنی‌بخشی در برابر بیماری کووید ۱۹ را دریافت کرده اند، اظهار کرد: بیش از ۴۵ درصد نیز تاکنون دز دوم واکسن خود را تزریق کرده‌اند.
او افزود: مجموعا ۱۳۰ هزار فرهنگی شامل معلمان رسمی، پیمانی، قراردادی، خرید خدمات آموزشی، آموزشیاران نهضت سوادآموزی و پرسنل آموزش و پرورش استان مشمول استفاده از واکسن هستند.
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی ادامه داد: این روند واکسیناسیون، زمینه تشکیل حضوری کلاس‌ها را در سال تحصیلی جدید فراهم و تسهیل می‌کند و ما نگرانی چندانی از این بابت نداریم.
افزایش نگران‌کننده آمار بازماندگان از تحصیل
خدابنده با اشاره به اینکه تاکنون حدود ۱۲۰ هزار دانش آموز استان، از رقم مورد انتظار، برای سال تحصیلی جدید ثبت نام نکرده‌اند، بیان کرد: اگر این شمار در روز‌های آینده ثبت نام نکنند به این معناست که حدود ۱۰ درصد دانش آموزان استان در کلاس‌های درس حاضر نیستند که البته این رقم را نمی‌توان بازمانده از تحصیل دانست و تا دهم مهرماه شمار قطعی بازمانده از تحصیل مشخص می‌شود.
او تصریح کرد: پارسال ۴۰ هزار دانش آموز استان بازمانده از تحصیل قطعی بودند که با اجرای طرح ضربتی طی آبان و آذرماه، حدود ۱۳ هزار نفر آنان به مدرسه بازگردانده شدند، اما همچنان موفق به بازگرداندن ۲۷ هزار نفر آنان به مدرسه نشدیم.
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی تاکید کرد: قطعا امسال نیز شاهد افزایش شمار دانش آموزان بازمانده از تحصیل در استان خواهیم بود.
خدابنده با اشاره به دخیل بودن عوامل و مسائل مختلف در بازماندگی از تحصیل از جمله مسائل معیشتی و اقتصادی و نیز ازدواج زودهنگام اظهار کرد: یک سال و نیم دوری بچه‌ها از فضای آموزش و ارتباط نداشتن با معلم، موجب تشدید بازماندگی و دوری از تحصیل شده است که امیدواریم با بازگشایی تدریجی مدارس در سال تحصیلی جدید، این مسئله نیز به نحوه مقتضی و موثر مدیریت شود.
افت تحصیلی جدی است
محمدرضا صابری تولایی معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی با بیان اینکه در ایام شیوع کرونا و ضرورت آموزش مجازی شاهد افت تحصیلی به ۲ صورت آشکار و پنهان هستیم، گفت: افت آشکار تحصیلی در این بخش قابل ارزیابی است که بخشی از دانش آموزان امکان دریافت و دسترسی به آموزش‌های مجازی را نداشتند.
او با بیان اینکه تا زمان نهایی شدن بررسی‌ها در این خصوص آماری نمی‌توان ارائه کرد، افزود: البته شمار این دانش آموزان، که اغلب در مناطق محروم هستند، کم هم نیست.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی در خصوص افت پنهان تحصیلی نیز ادامه داد: این بخش از افت تحصیلی شاید کمتر دیده شده و مورد توجه قرار گیرد، اما نکته اینجاست که کلیت بحث آموزش در فضای مجازی کیفیت لازم را نسبت به آموزش حضوری ندارد و این امر موجب شده دانش آموزان در پایه‌های بالاتر دچار مشکل شوند به طوری که افت پنهان تحصیلی خود را در سنوات بعدی تحصیل نشان می‌دهد.
صابری تولایی با اشاره به اینکه مهمترین زمان نشان دادن افت پنهان تحصیلی در پایان هر مقطع تحصیلی است، بیان کرد: تلاش شده تا با برنامه‌ریزی لازم در زمان آغاز سال تحصیلی برای مدت ۲ تا ۴ هفته اول معلمان اقدام به یادآوری دروس سال قبل نمایند تا به این ترتیب بازآموزی و یادآوری لازم برای دانش آموزان صورت گیرد.
منبع: ایرنا
انتهای پیام//ف.ب