بهرام صلواتی مدیر رصد خانه مهاجرت ایران در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور نیز به مرور و هم‌راستا با افزایش کل جمعیت دانشجویان کشور و نیز افزایش جمعیت دانشجویان بین‌المللی در جهان، روند صعودی داشته و از تراز ۱۹ هزار دانشجو در سال ۲۰۰۳ میلادی به تراز ۵۶ هزار دانشجو در سال ۲۰۱۸ رسیده است.
او افزود: نرخ رشد جمعیت دانشجویان بین‌المللی ایرانی درقیاس با نرخ رشد جمعیت دانشجویان بین‌المللی در جهان کندتر بوده است. بدین ترتیب، سهم دانشجوفرستی ایران در کل بازار دانشجویان بین‌المللی جهان از سال ۲۰۱۲ روندی کاهشی به خود گرفته و از حدود ۱/۳ درصد به حدود یک درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است.
صلواتی اضافه کرد: سهم دانشجویان ایرانی خارج از کشور به نسبت کل جمعیت دانشجویان مشغول به تحصیل در داخل طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ با تغییر چندانی همراه نبوده) علی رغم افزایش قابل توجه جمعیت کل دانشجویان کشور و از حدود یک درصد در سال ۲۰۰۰ به حدود ۵/۱ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است.
مدیر رصد خانه مهاجرت ایران گفت: جایگاه دانشجوفرستی ایران در بازه زمانی ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲ از رتبه ۲۹ در جهان به رتبه ۱۱ ارتقاء یافته بود که بالاترین جهش رتبه‌ی دانشجوفرستی ایران در طول دو دهه گذشته بوده است. در بازه زمانی ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ جمعیت دانشجویان ایرانی در خارج از کشور در تراز ۵۰ هزار دانشجو ثابت مانده و تغییرات اندکی داشته و به همین خاطر رتبه دانشجوفرستی ایران به رتبه ۱۹ ام تنزل یافته است.
او تاکید کرد: عواملـی همچـون افزایـش نـرخ دلار و بـه تبـع آن افزایـش هزینه‌هـای مهاجرت تحصیلـی، محدودیت‌هـای ویزایی اعمال شـده از سـوی دولـت آمریـکا بـرای دانشـجویان ایرانـی و در نهایت شـیوع ویـروس کرونا موجب ثابت مانـدن تراز جمعیت دانشـجویان ایرانی در خارج از کشـور در طول چند سـال گذشته شـده اسـت.
صلواتی تاکید کرد: گفتنی است کـه عوامـل فـوق همچنین موجـب افزایـش تعـداد دانشـجویان ایرانـی در کشـور ترکیه و کشـور‌هایی چـون آلمـان، کانـادا و ایتالیـا کـه قوانیـن ویزایـی سـاده‌تری دارند، شـده اسـت. آمریکا، ترکیه، آلمان، ایتالیا و کانادا به ترتیب پنج مقصد اصلی دانشجویان ایرانی در دنیا هستند. در سال ۲۰۱۹ کشور ایران با ۱۱ ٬ ۴۵۱ دانشجو یک درصد از سهم بازار دانشجویان بین‌المللی در آمریکا را به خود اختصاص داده است. اکثریت دانشجویان ایرانی تقریبا ۷۵ درصد در آمریکا در مقاطع تحصیلات تکمیلی ارشد و دکترا مشغول به تحصیل هستند و بیش از نیمی از دانشجویان ایرانی در آمریکا در رشته‌های مهندسی مشغول به تحصیل هستند.
او افزود: تحلیل آمار دریافتی از اداره گذرنامه در بازه زمانی سال ۱۳۸۰ تا مرداد ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که ۵۶/۶ درصد از دارندگان مدال در المپیاد‌های دانش‌آموزی، ۶۹/۱ درصد از مشمولین بنیاد و ۷۸.۳ درصد از افراد حائز رتبه‌های یک تا هزار آزمون سراسری در داخل کشور هستند. در میان گروه‌های مورد بررسی، به ترتیب المپیادی‌ها با ۳۷/۲ درصد، مشمولین بنیاد با ۲۵/۵ درصد و رتبه‌های یک تا هزار آزمون سراسری با ۱۵/۴ درصد، بیشترین درصد افراد مقیم خارج را به خود اختصاص داده‌اند.
مدیر رصد خانه مهاجرت ایران بیان کرد: اگرچه جمعیت دانشجویان خارجی در ایران طی یک دهه‌ی گذشته با افزایش همراه بوده است، اما جمعیت فعلی دانشجویان خارجی در ایران با اهداف برنامه ششم توسعه و جذب ۷۵ هزار دانشجوی خارجی فاصله زیادی دارد. تعداد دانشجویان خارجی در ایران طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ با افزایشی ۸ برابری همراه بوده است و از ۵ ٬ ۴۸۵ دانشجو در سال ۱۳۹۹ به ۴۴ ٬ ۳۵۰ دانشجو افزایش یافته است.
او گفت: نسبت دانشجویان خارجی به کل دانشجویان نیز در بازه‌ی زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ از ۱/۰۵ درصد به ۱/۴ درصد رسیده است. دانشجویان افغانستانی با ۴۶ درصد و دانشجویان عراقی با ۲۴ درصد بزرگترین گروه دانشجویان خارجی در ایران را تشکیل می‌دهند. دانشجویان این دو کشور در سال ۱۳۹۸ در مجموع ۶۹ درصد از دانشجویان خارجی در ایران را تشکیل داده‌اند. کشور لبنان با ۳ درصد و هر کدام از کشور‌های سوریه و چین با ۲ درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
مدیر رصد خانه مهاجرت ایران اضافه کرد: اکثریت دانشجویان خارجی در ایران در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل بوده‌اند. در سال ۱۳۹۸، ۵۵ درصد از دانشجویان در مقطع کارشناسی و ۳۱ درصد دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل بوده‌اند. دانشگاه‌های وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی با ۴۳ درصد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با ۳۱ درصد، موسسات آموزش عالی غیر دولتی _ غیر انتفاعی با ۹ درصد، و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با ۸ درصد به ترتیب بیشترین دانشجویان خارجی را جذب کرده اند.
انتهای پیام/