به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از همدان، برای خرید با خواهر زاده ام به مغازه رفتیم کالا‌های مورد نیازم را برداشتم و خواهرزاده ام هم یک بسته چیپس برداشت وقتی بسته چیپس را به من داد به قدری سبک وزن بود که احساس کردم یک عدد سیب زمینی هم در آن استفاده نشده سوالی ذهنم را به خود مشغول کرد سیب زمینی که ارزان از کشاورز خریداری می‌شود چرا بعد از فرآوری قیمت آن به یکباره چند برابر می‌شود؟ و سود حاصل از این محصول به جیب چه کسانی می‌رود؟ مگر می‌شود استانی قطب تولید سیب زمینی کشور باشد، اما صنایع تبدیلی، بسته بندی و فرآوری نداشته باشد و سیب زمینی که خود استان ما تولید کننده آن است به دلیل نبود صنایع تبدیلی، برای فرآوری به استان‌های همجوار فرستاده شود.
استان همدان از استان های پیشرو کشاورزی در کشور است، اما بیشتر این محصولات به صورت خام به کشور‌های همسایه صادر می‌شود تا سود ارزش افزوده این محصولات به جیب سرمایه داران خارجی بریزد.
سیب زمینی یکی از محصولات مهم و راهبردی کشاورزی همدان است که نبود صنایع تبدیلی در استان کشاورزان را برای فروش محصول با مشکل مواجه کرده است.
همدان قطب تولید سیب زمینی کشور
استان همدان رتبه دار تولید این محصول در کشور است و به عنوان قطب تولید سیب‌زمینی یاد می‌شود؛ اما همین سیب زمینی که در تمام فصول برداشت می‌شود متاسفانه به دلیل نبود صنایع تبدیلی رنج می‌برد.
منصور رضوانی جلال، رئیس جهاد کشاورزی استان همدان درباره میزان تولید سیب زمینی در این استان می گوید:امسال ۲۰ هزار هکتار سیب‌زمینی در مزارع استان همدان کشت شده که برآورد می‌شود از این سطح ۹۰۰ هزار تن محصول برداشت شود.
او با بیان اینکه سال گذشته سیب زمینی در ۲۸ هزار و ۸۰ هکتار از مزارع این استان کشت و ۹۱۳هزارتن محصول از این سطح برداشت شد، گفت: سیب زمینی تابستانه مصرف تازه خوری دارد و برای استفاده تازه مناسب است.
رئیس جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه یک پنجم سیب زمینی کشور در همدان تولید می‌شود، گفت: این استان از نظر سطح زیر کشت سیب زمینی رتبه دوم و از نظر تولید رتبه نخست کشور را از آن خود کرده است.
رضوانی جلال افزود: متوسط برداشت سیب زمینی از مزارع استان همدان ۳۴ تا ۴۰ تن در هر هکتار است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان پیک برداشت سیب‌زمینی تابستانه را مردادماه عنوان کرد و افزود: پیک برداشت سیب‌زمینی پاییزه هم مهرماه است.
۱۰۰ درصد مزارع سیب زمینی استان مکانیزه و ۹۵ درصد سطح این مزارع مجهز به سیستم آبیاری تحت فشار است.
علی بایگانه، مدیر امور زراعت استان همدان گفت: بذر‌های سیب زمینی تولیدی استان شامل ارقام آگریا، مارفونا، سانته و بانبا است که در پایه‌های مختلف بذری هستند.
او ادامه داد: با توجه به حجم بالای تولید سیب زمینی در استان و نیاز به استفاده بهینه از این محصول راهبردی، در کنار بحث تولید، تقویت و گسترش سه بخش دیگر شامل سردخانه ها، صنایع تبدیلی و صادرات نیز مورد توجه سازمان جهاد کشاورزی همدان قرار دارد.
امسال ۲۰ هزار تن سیب زمینی از استان همدان صادر شد
حسین فضلی، مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان کل صادرات سیب زمینی امسال را ۱۹ هزار و ۹۴۵ تن عنوان کرد و گفت:ارزش دلاری این محصول ۴۰۰ هزار دلار برآورد شده است.
او با بیان اینکه پارسال ۱۰۹ هزار و ۸۶۹ تن سیب زمینی از استان همدان به کشور‌های گرجستان، افغانستان و ترکمنستان صادر شد، افزود: ارزش دلاری صادرات این محصول ۲۳ میلیون دلار بوده است.
پای درد و دل کشاورزان همدانی
سیاوش ترکمان یکی از کشاورزان شهرستان بهار با بیان اینکه سیب زمینی تا زمان تولید باید ۱۷ نوبت آبیاری شود تا به دست مصرف کننده برسد گفت: متاسفانه هرساله زحمت را کشاورز می‌کشد و سود آن به جیب دلالان می‌رود و مهمترین مشکل این حوزه نبود صنایع تبدیلی است، وجود این صنایع باعث ارزش افزوده و همچنین جلوگیری از هدر رفت سیب زمینی درجه ۲ و ۳ در استان خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
مش قربان یکی از کشاورزان اهل شهرستان تویسرکان از ضرر و زیان این حرفه بسیار حرف زد و گفت: بگذار محصول به دست دلالان بیفتد تا ببینیم قیمت چه قدر می‌شود! کشاورزان هم دیگر می‌دانند که قیمت سر زمین چندان تعیین کننده ارزش گذاری نهایی محصول نیست.
علی هم کشاورز همدانی است که او هم معتقد است کشت سیب‌زمینی برای کشاورزان سودی ندارد، اما قطعا برای دلالان نان خواهد شد و با توجه به اینکه سیب‌زمینی تابستانه ماندگاری زیادی ندارد کشاورزان نمی‌توانند محصول خود را تا گران‌تر شدن نگه دارند و حجم زیادی از محصول را روانه انبار کردند.
سود چند برابری سیب زمینی در جیب دلال و خرده فروشان
روزی برای خرید به «سرگذر» (مهمترین بازار عرضه میوه و تره بار در همدان است که در این بازار محصولات را به قیمت مناسبی به مردم عرضه می‌شود) رفتم برچسب قیمت روی سیب زمینی قیمت هر کیلو را ۶۰۰۰ تومان نشان می‌داد هنوز برای اینکه چندکیلو سیب زمینی بخرم تصمیم نگرفته بودم که فروشنده تکه مقوایی که قیمت را بر آن زده بود تغییر داد و قیمت را به ۶ هزار و ۵۰۰ تومان افزایش داد.
به او اعتراض کردم که چرا قیمت را اینگونه و دل بخواهی افزایش داده است؟ این فروشنده که مشخص بود نظر و خواست مشتری چندان برایش مهم نیست و البته از جای خالی ناظران و بازرسان در بازار هم خیالش راحت بود رو به من کرد و قسم خورد که این سیب زمینی را کیلویی ۱۵۰۰ تومان خریده است و اکنون با قیمت ۶ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه می‌کند و با لحنی که پر از غرور و خودخواهی بود.
در آن زمان آهی سرد کشیدم و مشقت‌ها و دست‌های پینه بسته کشاورزان را به یاد آوردم و با خود گفتم چطور یک کشاورز با همه زحمات برای تولید هر کیلو سیب زمینی از کاشت، داشت و برداشت گرفته تا سایر هزینه‌هایی که در تولید محصول متحمل می شود باید ۱۵۰۰ تومان برای هر کیلو سیب زمینی دریافت کند که البته با کسر هزینه‌های تولید شاید برای هر کیلو ۵۰۰ تومان هم سود خالص نداشته باشد، اما یک خرده فروش در بازار باید با حمل این سیب زمینی از مزرعه تا بازار و فروش آن به مردم در یک روز، برای هر کیلو سیب زمینی حدود ۴ هزار تومان سودببرد؟
نبود انجمن صنفی و اتحادیه فعال برای حمایت کشاورزان و نبود بازارچه‌های عرضه مستقیم محصولات کشاورزان هم خود از عواملی است که موجب می‌شود سود زحمت کشاورز به جیب کسانی برود که برای تولید این محصول هیچ زحمتی نکشیده اند.
خام‌فروشی سیب‌زمینی همدان در نبود صنایع تبدیلی
بی شک نباید از یاد ببریم که خام‌فروشی سیب زمینی همواره تضمینی برای سودآوری و یک بازار تثبیت شده همیشگی نیست، چراکه امروز همان کشور‌های مقصد بازار هدف، کم کم به تولیدکننده سیب‌زمینی تبدیل شدند که بذر آن را از ما به ارث برده اند و دیگر علاقه سابق به خرید تولیدات کشاورز همدانی را ندارند.
پرواضح است در مسیر کاشت، داشت و برداشت سیب‌زمینی مشکلات ریز و درشتی از جمله فروش محصول به واسطه‌گران ، نبود بازار تضمینی و صنایع تبدیلی، عایدی سود اصلی به واسطه‌گران و هزار و یک مشکل دیگر که نفس کشاورز را گرفته و ادامه راه را برای او دشوار کرده است که با راهکار‌های ساده و البته کاربردی می‌توان این موانع را حل کرد.
تنها در این حوزه یک چرایی باقی می‌ماند، چرا تا کنون صنایع تبدیلی که این مشکلات را برطرف کند، آنچنان که باید و شاید در استان جان نگرفته است؟
مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با تأکید بر اینکه سالانه ۹۰۰ هزار تن سیب زمینی در استان تولید می‌شود گفت: در حال حاضر بخش عمده‌ای از مواد اولیه واحد‌های فرآوری سیب زمینی در کشور همچون چیپس دو برند معروف از سوی کشاورزان همدانی تامین می‌شود.
بهره برداری از کارخانه صنایع تبدیلی سیب زمینی در شهرستان بهار تاپایان سال
در این میان گاهی مرزها بسته و راه صادرات مسدود می‌شود و در نتیجه تولید از تقاضا پیشی گرفته و سیب‌زمینی‌های زیرخاک، بر روی زمین تلنبار می‌شوند و همه آن آب و خاک و زحمت به هدر می‌رود؛ اتفاقی که طی سال‌های گذشته بارها رخ داده و سرمایه‌های بسیاری چه از نظر منابع طبیعی و چه از نظر مالی تلف شده است.
امروز سیب‌زمینی همدان خارج از استان همدان فرآوری می‌شود و این خود مشکلی بزرگ برای این استان محسوب می شود مگر می شود استانی قطب تولید سیب زمینی باشد اما یک کارخانه صنایع تبدیلی نداشته باشد؟
با پیگیری هایی که درباره این موضوع داشتیم به خبرهای خوبی رسیدیم خبری که شاید برای کشاورزان اهمیت ویژه ای داشته باشد کشاورزان زحمتکشی که سال‌هاست در انتظار شنیدن این خبر بودند و آن هم اختصاص ساخت واحد صنایع تبدیلی سیب‌زمینی در استان است که این طرح صنعتی به نام مجتمع صنایع غذایی «فردای همیشه بهار» در شهرستان بهار کانون و قطب سیب زمینی در استان همدان در حال ساخت است.
حسن محمدی،مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهادکشاورزی استان همدان از کارخانه در حال ساخت صنایع تبدیلی سیب زمینی شهرستان بهار خبر داد و گفت: سرمایه گذار خارجی فراهم است و مشکلات کوچکی در انتقال ارز و واردات ماشین آلات وجود دارد که با هماهنگی‌های مقامات استانی و بانک مرکزی و وزارت صنایع امیدواریم مشکل رفع و تا پایان سال طرح آغاز به کار کند.
او افزود: این کارخانه با سرمایه گذاری خارجی ۱۰ میلیون یورو و سرمایه گذاری داخلی ۵۰ میلیارد تومان در زمینی به مساحت ۲۰ هزار متر مربع با ۸ هزار و ۵۰۰ متر زیر بنا در حال ساخت است.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهادکشاورزی استان همدان ادامه داد: «مجتمع صنایع فرنج فرایز فردای همیشه بهار» به عنوان صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات خام با ظرفیت اشتغال ۱۱۰ نفر به‌صورت مستقیم و جذب ۷۰ هزار تن محصولات سیب زمینی خام و ۳۰ هزار تن خروجی محصول نهایی را خواهد داشت.
کلام آخر؛
سیب زمینی از غنی‌ترین منابع پروتئینی است که نقش مهمی در تغذیه و تأمین امنیت غذایی مردم جهان دارد و البته در سبد تغذیه خانوار ایرانی جایگاهی ویژه و بدون جایگزین دارد .
سالانه بین ۲۰ تا ۲۲ درصد سیب زمینی کشور در استان همدان تولید می‌شود.همدان ظرفیت‌های بالایی در بخش کشاورزی دارد، اما در نبود بخش صنایع تبدیلی، فرآوری و بسته بندی بیش از بیش در آن احساس می‌شود.
راه اندازی کارخانه فرآوری و سرمایه گذاری در این بخش گام موثری در ایجاد اشتغال، خرید تضمینی محصولات تولیدی سیب زمینی و البته افزایش ارزش افزوده برای این محصول کشاورزی دارد و البته از سوی دیگر باید به گونه ای نظارت و برنامه ریزی شود که از ایجاد صنایع فراوری کشاورزان به عنوان قشرمولد جامعه بیشترین سود را ببرند و کار به گونه ای نباشد که سود ناشی از آن در سفره دلالان و یا کارخانه داران قرار گیرد.
تقویت تولید آن هم در بخش کشاورزی علاوه بر اشتغال زایی و حمایت از کشاورزان می تواند امنیت غذایی جامعه را تامین کند.
گزارش از آتنا بهرامی
انتهای پیام/ب