به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، نایاب شدن و یا کمبود دارو از جمله معضلاتی است که چند وقتی است شهروندان مشهدی با آن دست به گریبان هستند و این کمبود زمانی حساس و تبدیل به مساله‌ای بغرنج می‌شود که داروهای بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج را شامل شود؛ از همین رو برای بررسی این ماجرا به تعدادی از داروخانه‌های سطح شهر سر زدیم تا به طور میدانی این موضوع را بررسی کنیم.
یک دکتر داروساز مشغول به کار در داروخانه‌ای واقع در منطقه هفت تیر مشهد از کمبود داروهای مربوط به بیماران مغز و اعصاب، قلبی- عروقی و دیابت گلایه دارد و در این خصوص گفت: متاسفانه کمبود دارو به شدت احساس می‌شود و هر داروخانه‌ای نیازش به دارو متفاوت است؛ اما هم اکنون وضعیت داروهای مختص به بیماری دیابت بسیار و نمی‌توانیم تعداد داروی انسولین مورد نیاز بیمار را فراهم آوریم و معمولا نصف دارو مورد نیاز به بیمار داده می‌شود.
رشد ۵ برابری قیمت یک داروی قلبی طی چند ماه
او در ادامه سخنانش با اشاره به افزایش قیمت لجام گسیخته برخی از داروها به‌ویژه داروهای خارجی افزود: هم‌اکنون داروی پلاویکس که جهت درمان بیماران قلبی استفاده می‌شود، حدود چند ماه پیش بسته‌ای ۷۰ هزار تومان بود، اما همان دارو تا بسته‌ای ۳۵۰ هزار تومان در حال حاضر افزایش قیمت داشته است و معمولا بیماران توان مالی پرداخت قیمت گزاف این دارو را ندارند.
این دکتر داروساز با اشاره به داروی وازوپروسین که در درمان بیماری کرونا به کار گرفته می‌شود، ادامه داد: متاسفانه در تامین دارو‌هایی که جهت درمان کرونا نیز استفاده می‌شود با مشکل مواجه هستیم و بسیار سخت تهیه می‌شوند؛ متاسفانه بیمه خدمات درمانی نیز این دارو را پوشش نمی‌دهد؛ قیمت بازار آزاد آن نیز بسیار زیاد است و بیمار باید ۵۰۰ هزار تومان بپردازد تا این دارو را تهیه کند.
از این دکتر داروساز در مورد میزان استقبال بیماران از داروهای تولید داخلی مشابه خارجی برای درمان بیماری‌ها پرسیدم و این چنین بیان کرد: بسیاری از داروهای خارجی مشابه تولید داخل آن نیز وجود دارد، اما متاسفانه یا به این علت که آن دارو به بیمار موثر نمی‌افتد و یا به دلیل اینکه بیمار توجیه نشده است، تمایلی به استفاده از داروی تولید داخل ندارد و البته در برخی موارد واقعا داروی تولید داخل از لحاظ کارایی و تأثیرگذاری نمی‌تواند همچون داروی خارجی عمل کند.
بیشتر بخوانید
او در ادامه سخنانش در خصوص علت کمبود دارو تصریح کرد: راستش را بخواهید هرگاه این موضوع را با شرکت‌های پخش دارو مطرح می‌کنیم، آن‌ها علت را در تحریم کشور و گیر کردن محموله‌های دارویی در گمرک می‌دانند و البته قاچاق دارو و سوء استفاده برخی از واردکنندگان نیز در ایجاد شرایط ملتهب بازار دارو بی‌تاثیر نیست، برخی افراد ترجیح می‌دهند ارزی را که باید برای خرید دارو خرج کنند به خرید کالا‌هایی اختصاص دهند که برای آن‌ها درآمد بیشتری به همراه دارد.
این دکتر داروساز تاکید کرد: هم اکنون موجودی داروی خارجی داروخانه من به ۸۰ قلم شاید برسد، در صورتی که در چهار سال گذشته این موجودی به بیش از ۲۰۰ قلم داروی خارجی بود و این حاکی از کمبود شدید داروی خارجی و حتی حذف بسیاری از داروهای وارداتی است؛ همان‌طور که اشاره کردم در تامین تعداد مورد نیاز داروی خارجی بیماران نیز با مشکل روبه‌رو هستیم و باید دارو را با تعداد محدود و با چند برابر قیمت گذشته آن بفروشیم.
این دکتر داروساز به چند قلم داروی ضروری خارجی همچون کنکورد و پلاویکس که مورد نیاز بیماران قلبی است و داروهای مورد نیاز بیماران کرونایی و داکسی‌سایکلین و رمدسیویر و داروهای مالت، برخی داروهای مختص به بیماران صرع جهت پیشگیری از تشنج و داروهای مربوط به درمان بیماران مغز و اعصاب مانند دیازپام که برای درمان بیماری‌های مغز و اعصاب کودک استفاده می‌شود، همچنین داروی بیماری پارکینسون مانند مادوپار اشاره می‌کند و از فروش سبدی شرکت‌های پخش دارو گلایه دارد.
این داروساز اظهار کرد: متاسفانه چندی است که اصطلاحا سبد فروشی در بین شرکت‌های پخش دارو رایج شده است به طور مثال یک شرکت دارویی زمانی یک داروی اساسی را به ما می‌فروشد که در کنار آن چند قلم دارو و اجناسی که مورد نیاز داروخانه نیست را هم از او خریداری کنیم و مشکل بعدی دیگر عدم پاسخگویی مناسب بیمه‌ها است، به تازگی بیمه داروهای بیشتری را از تحت پوشش خود خارج کرده است و بیمار باید هزینه آن را آزاد بپردازد.
نایاب شدن داروهای بیماران خاص و صعب‌العلاج
در ادامه این پیگیری‌ها به سراغ یک داروخانه دیگر در بلوار معلم مشهد می‌رویم، این دکتر داروساز حتی با ذکر این نکته که نامی از او در متن گزارش برده نمی‌شود نیز حاضر به گفت‌وگو نیست و تنها به گفتن اینکه برخی از داروها کم و یا نایاب شده‌اند اکتفا کرد و گفت: نه تنها داروهای عادی همچون قرص جوشان انرژی، Acc، آزیترومایسین ۲۰۰، سرم‌های تزریقی و کپسول پیروکسیکام در بازار کم و نایاب شده است بلکه داروهای مربوط به بیماری‌های صعب‌العلاج و خاص همچون داروهای مربوط به شیمی درمانی و بیماری‌های قلبی همچنین داروی مالت، ریفامپین و استرپتوماسین و داروهای بیمارانی که دچار تشنج می‌شوند، بسیار کم و یا اصلا وجود ندارد و خانواده بیماران جهت تهیه دارو بیماران خود سرگردان و نگران هستند.
سه داروخانه دیگر در احمدآباد، طلاب و سجاد مقصد‌های بعدی من در یک روز گرم تابستانی است؛ پاسخ داروخانه‌داران همان پاسخ‌ها و ناامیدی و رنج مردمی که به دنبال دارو هستند همان رنج؛ حالا باید راهم را به سمت دفتر معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد کج کنم و علت این نابسامانی را جویا شوم، باید از درد مردمی بگویم که مرهمی برای دردشان پیدا نمی‌کنند مجبورند سوزش نمکی که بی‌تدبیری‌ها بر زخمشان می‌پاشد را هم تحمل کنند.
افزایش چشمگیر قیمت برخی داروها در پی حذف ارز دولتی
جبرائیل موفق معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد ریشه کمبود دارو بخصوص داروهای متعلق به بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج در سطح داروخانه‌های مشهد را در برنامه‌ریزی‌های سازمان غذا و دارو در تهران دانست و گفت: کمبود دارو معمولا برای بیماری‌هایی است که داروی آن‌ها خارجی است و در داخل تولید نداریم، اما با این وجود سازمان غذا و دارو در تهران متولی رصد بازار و برنامه‌ریزی برای تامین داروها را برعهده دارد و این مسئولیت در اختیار معاونت‌ها نیست، معاونت غذا و دارو در سطح استان‌ها صرفاً بر توزیع مناسب این نوع از داروها نظارت دارند، از همین رو باید از سازمان غذا و دارو علت دقیق بروز این قبیل کمبود‌ها را سوال کرد.
او اظهارات داروخانه‌داران مبنی بر کمبود داروی بیماران قلبی همچون کنکورد را رد کرد و افزود: مشابه ایرانی بسیاری از داروهای خارجی که تحت پوشش خدمات بیمه هم هستند در داروخانه‌ها موجود است، اما مردم استقبال نمی‌کنند، چون ذائقه مردم به این داروها عادت کرده است و تغییر این ذائقه کار دشواری است به طور مثال چرا هم اکنون در زمینه تامین داروی انسولین مشکل داریم؟ به این خاطر که داروی انسولین را وارد کردیم و مردم به استفاده از آن دارو عادت کرده‌اند و حالا می‌خواهیم داروی انسولین داخلی را که به صورت تزریقی است به آن‌ها ارائه دهیم، خوب مشخص است که استقبال نمی‌کنند، چون ذائقه عوض شده است.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: برای بیماران مبتلا به دیابت خود بیمه پرونده تشکیل می‌دهد و بر اساس نسخه‌ای که پزشک انسولین تجویز کرده است بیمار می‌تواند داروی خود را تهیه کند و در صورت کمبود داروی انسولین در داروخانه اگر به طور مثال از پنج عدد انسولین مورد نیاز خود تنها دو عدد دریافت کند، او سه انسولین دیگر طلب دارد و می‌تواند چندی دیگر تعداد دارو مانده را تهیه کند.
موفق علت گرانی و جهش ناگهانی دارو را حذف ارز دولتی دانست و بیان کرد: با توجه به اینکه اکثر داروها تاکنون از ارز دولتی بهره‌مند بوده‌اند، از همین رو باحذف ارز دولتی از برخی داروها، افزایش قیمت قابل توجهی صورت پذیرفته است به عنوان مثال دو داروی بیماران قلبی که اشاره کردید همچون کنکورد و پلاویکس در بازار وارد شده و موجود است، اما قیمت آن افزایش چشمگیری داشته است.
او در خصوص مشکلات موجود بر سر راه تهیه داروی بیماران صعب‌العلاج تصریح کرد: برای تامین داروی بعضی از بیماری‌های صعب‌العلاج همچون ام اس یک آیین‌نامه تدوین شده و بودجه سالیانه برای این بیماران در نظر گرفته شده، مددکارانی که در این سازمان حاضر هستند، پرونده این بیماران را ارزیابی می‌کنند و بعد از این بررسی‌ها از محل بودجه وزارتخانه و یا کمک‌های خیرین به این بیماران جهت تهیه داروی کمک هزینه اعطا می‌شود.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: گاهی نیز افرادی که بی‌بضاعت هستند و ناتوانی آن‌ها در تهیه داروی مورد نیاز خود محرز است از طریق کمک‌های خیرین و بودجه محدودی که دولت در این خصوص در نظر گرفته است، جهت تهیه دارو یاری می‌شوند.
تماس با سامانه ۱۹۰ جهت دریافت داروهای نایاب
موفق در خصوص چگونگی کمک به بیماران در خصوص تهیه دارو‌هایی که در بازار با کمبود مواجه شده است، اظهار کرد: بیماران با مراجعه به سامانه ۱۹۰ می‌توانند از طریق راهنمایی‌های این سامانه مطلع شوند، که داروی مورد نظر آن‌ها در کدام داروخانه های سطح شهر موجود است و یا قرار است چه زمانی این دارو وارد شود و علاوه بر آن با مراجعه به تمامی داروخانه‌های شاخص و دولتی همچون داروخانه‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مانند داروخانه حضرت رسول و داروخانه بیمارستان قائم، داروخانه‌های امام رضا (ع) و ۲۲ بهمن و هلال احمر می‌توانند نسبت به تهیه داروی خود اقدام کنند، البته اگر دارو مورد نظر را موجود داشته باشند.
او با بیان اینکه برخی از بیماری‌های خاص مانند سی اف (cf) که داروی آن اصلا در داروخانه‌ها یافت نمی‌شود، افزود: این بیماران و یا در خصوص تامین داروی بیماران پیوند کلیه با توجه به اینکه ما آمار تعداد این بیماران را در استان داریم، هنگامی که داروی این بیماری‌ها وارد می‌شود، این دارو تنها به اسم خود فرد بیمار که نسخه دارد حواله می‌شود تا بیمار به داروی مورد نیاز خود دست یابد.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص علت اینکه بسیاری از داروهای خارجی در گمرک‌ها معطل مانده است، ادامه داد: صادرات و واردات دارو بطور کامل در اختیار سازمان غذا و دارو است، معاونت‌ها اطلاع یا نقشی در این موضوع ندارند.
از او در خصوص پدیده سبد فروشی دارو و اجبار شرکت‌های دارویی به داروخانه‌ها برای خرید اقلام غیردارویی پرسیدم و بیان کرد: شرکت‌های پخش هم بیان می‌کنند فروشنده دارو را به صورت سبدی به ما فروخته و ما هم چاره‌ای جز فروش سبدی دارو نداریم، اما با این وجود از آنجایی که سبدفروشی دارو از تخلفات شرکت‌های پخش محسوب می‌شود و کاری غیرقانونی است، مکرراً به این شرکت‌ها تذکر داده شده است و مواردی هم تذکر جدی از این معاونت دریافت کرده‌اند و به مراجع مربوطه جهت رسیدگی به تخلف آن‌ها معرفی شده‌اند.
او تصریح کرد: در صورت دریافت گزارشی مبنی بر تخلف و تحمیل دارو از سوی شرکت پخش دارو به داروخانه‌ها یقیناً ما این شرکت پخش خاطی را در کمیسیون ماده ۲۰ این سازمان مجازات می‌کنیم و لازم به یادآوری است این معاونت آماده دریافت شکایات همکاران داروساز و داروخانه‌ها در این رابطه و پیگیری این امر است.
از معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره پدیده قاچاق دارو و تاثیر آن در نایاب شدن و یا گران شدن دارو سوال پرسیدم و او معتقد بود، قطعاً قاچاق دارو می‌تواند باعث کاهش دسترسی مردم به دارو شود با این حال با توجه به اینکه آمار دقیقی از میزان قاچاق دارو موجود نیست، امکان اظهارنظر دقیق در خصوص میزان تاثیر این امر در بروز کمبود‌ها میسر نیست.
حذف ارز دولتی از داروهای مهم، اختصاص ارز دارو به کالا‌های دیگر توسط برخی واردکنندگان بی‌انصاف، قاچاق دارو و کمبود و نایاب بودن داروها قوز بالا قوز بیمارانی است که حالا باید علاوه بر رنج بیماری، دنبال نسخه خود در شهر سرگردان شوند؛ بی‌گمان این موارد جز با ورود دستگاه‌های نظارتی و کنترل دقیق این فرایند‌ها و بهبود ساختار‌های بیمار و فسادزا حل شدنی نیست؛ کاری باید کارستان.
منبع: فارس
انتهای پیام//ف. ب