به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، رفتن به زیر زمین یکی از تاکتیک‌های بسیار قدیمی، اما متداول در تاریخ هماورد‌های نظامی به حساب می‌آید و از آن سده‌های قبل، زمانی که یک نیروی نظامی می‌خواست از چشم دشمن خود پنهان مانده یا از آتش حملات او در امان باشد، داشتن تونل‌ها و سنگر‌های زیر زمینی را انتخاب می‌کرد که همچنان برای ایجاد یک سد دفاعی پیشنهاد می‌شود.
در حال حاضر چندین کشور قدرتمند جهان از جمله جمهوری اسلامی ایران جزو استفاده کنندگان از این روش با فناوری‌ها و تاکتیک‌های جدید هستند. از زمان رونمایی شهر‌ها و سیلو‌های موشکی توسط سپاه و ارتش، این سوال مطرح بود که چنین تاکتیکی تا چه حد می‌تواند مثمر ثمر باشد تا اینکه اخیرا تصاویر جدید ماهواره‌ای نشان داد که این روش نه تنها قدیمی نشده بلکه همچنان نیز یک گزینه پر طرفدار در میان برخی از بزرگترین قدرت‌های موشکی جهان به حساب می‌آید.
اولین کار‌ها در حوزه سنگر‌ها و تاسیسات دفاعی زیر زمینی در تاریخ معاصر کشور ما، در دوره جنگ تحمیلی شکل گرفت. از بحث نیاز به پناهگاه‌ها در شهر‌های مختلف برای مقابله با حملات هوایی و موشکی تا بیمارستان‌های صحرایی زیر زمینی در نزدیکی خطوط مقدم و حتی در چندین مورد مسیر‌های زیر زمینی که زیر پای نیرو‌های عراقی کشیده و باعث غافلگیری آن‌ها می‌شد.
با وارد شدن موشک و توان بالستیک و کروز به سازمان رزم نیرو‌های مسلح کشور، بحث احداث مکان‌هایی برای توسعه، نگهداری و آماده سازی این سامانه‌ها نیز مطرح شد. یک نکته مهم در داشتن یک توان موشکی مناسب، بحث ایجاد توان پنهانکاری و غافلگیری در زمینه محل نگهداری و پرتاب این موشک‌ها است.
بر اساس همین استراتژی و نیازمندی، به روایتی از همان سال‌های پایانی جنگ، توسعه سنگر‌ها و تونل‌های زیر زمینی در نقاط مختلف کشور برای قوای موشکی آغاز شد.
در سال ۱۳۹۰ و همزمان با اجرای رزمایش موشکی پیامبر اعظم (ص) ۶ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که برای اولین بار، از سیلو‌های پرتاب موشک ایرانی رونمایی کرد.
این مسئله که در زمان خود بازتاب‌های بسیار گسترده‌ای در سطح جهان داشت نشان داد که در سال‌های بعد از پایان جنگ تحمیلی، سپاه به دنبال توسعه تاسیسات زیر زمینی خود بوده، اما نکته جالب در خصوص این مسئله این بود که در همان زمان برخی منابع اعلام کردند که ایران از حدود ۱۵ سال قبل از آن یعنی حدود سال ۱۳۷۵ شمسی به این توانایی دست پیدا کرده است.
نمایی از سیلوی پرتاب موشک سپاه مربوط به رزمایش پیامبر اعظم (ص) ۶.
اما مشخصا در تمام این سالها، نیروی هوافضای سپاه صرفا به دنبال توسعه سیلو‌های موشکی نبود. در مهر ماه سال ۱۳۹۴ مفهوم جدیدی در ادبیات نظامی ایران به عنوان شهر‌های موشکی وارد شد. شهر‌های موشکی شامل تاسیسات کامل نگهداری، تعمیر، اسمبل و آماده سازی موشک‌های بالستیک نیرو‌های هوافضای سپاه هستند که در برخی از موارد در عمق ۵۰۰ متری زیر زمین احداث شده اند.
برخی از این شهر‌های موشکی دارای سیلو‌های پرتاب و برخی نیز مجهز به سیستم‌های حامل متحرک موشکی هستند که عملیات آماده سازی موشک در آن‌ها انجام شده و موشک برای پرتاب از آن‌ها خارج می‌شود.
نمایی مربوط به یکی از شهر‌های موشکی سپاه - پرتاب گر‌های متحرک در یک طرف و موشک‌های انبار شده در طرف دیگر
گستره وسیع سرزمین ایران و سالها تلاش و سازندگی در این بخش باعث شده تا بسیاری از کارشناسان خارجی نیز به این مسئله اعتراف کنند که اصولا یکی از مشکلات بزرگ در وضعیت هر گونه رویارویی نظامی با ایران بحث همین سیلو‌ها، شهر‌ها و پرتابگرهای متحرک موشکی است که در هر نقطه‌ای از ایران ممکن است ساخته شده و ناگهان چندین موشک از آن شلیک شود.
در عین حال در سال‌های اخیر نمونه‌های این شهر‌های موشکی برای واحد نیروی دریایی سپاه نیز در سواحل جنوبی کشور توسعه پیدا کرده و انواع شناور‌ها و یگان‌های موشکی در این پناهگاه‌های مستحکم زیر زمینی حضور دارند.
البته این مسئله و توانایی کشور در حوزه ساخت پناهگاه‌های زیر زمینی در بخش‌های دیگر مثل برنامه صلح آمیز اتمی نیز به کمک آمده است. بعد از تهدیدات فراوان دشمنانی همانند رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا برای حمله به برنامه کاملا شفاف و نظارت شده کشور ما، بخشی از تاسیسات حساس به زیر زمین منتقل شدند و تا حد زیاد از گزند حملات موشکی و هوایی دور ماندند.
چین؛ همه چیز به زیر زمین می‌رود
اما همانطور که اشاره شد، در کنار جمهوری اسلامی، قدرت‌های دیگر موشکی نیز وارد توسعه سیلو‌ها و شهر‌های موشکی شده اند که روسیه، از قدیمی‌ترین آنهاست. اما اکنون مشخص شده که در کشور چین که تونل سازی و ساخت حتی شهر‌های بزرگ در زیر زمین سابقه‌ای تاریخی دارد، اقدامات و برنامه‌های مهمی در حال اجراست.
بعد از وقوع انقلاب کمونیستی و تشکیل جمهوری خلق چین، این کشور دارای مشکلات گسترده با آمریکا بود و یکی از گزینه‌های چین برای دفاع از تاسیسات حیاتی خود، توسعه حجم قابل توجهی از تاسیسات و تجهیزات زیر زمینی بوده است.
از شهر زیر زمینی پکن تا تاسیسات انرژی، انبار‌های کالا‌های استراتژیک تا سیستم‌های کنترل راکتور‌های هسته‌ای و دیگر نیروگاه‌ها تا پایگاه‌های هوایی و البته واحد‌های موشکی این کشور در زیر زمین صاحب جا و مکانی شدند.
واحد‌های موشکی ارتش چین در چند دهه اخیر و در راستای برنامه بزرگ مدرن سازی ارتش این کشور به سمت توسعه توان موشکی خود رفتند که یکی از ارکان توسعه این برنامه ، ساخت حجم زیادی از تونل‌ها و سیلو‌های پرتاب موشک بوده است. در این تونل‌های بزرگ و طولانی که در سرتاسر سرزمین چین توسعه پیدا کرده اند چینی‌ها بحث نگهداری و آماده سازی موشک‌های خود را انجام می‌دهند.
تا همین چند ماه اخیر تصور بسیاری از کارشناسان بر این بود که چین بر اساس اعلام سیاست همیشگی خود در حوزه سلاح‌های هسته ای، دارای یک زرادخانه تقریبا کوچک هسته‌ای بوده و هیچ گاه آغاز کننده استفاده از این تسلیحات نخواهد بود.
اما از اوایل تیر ماه سال جاری بود که منتشر شدن تصاویر ماهواره‌ای روایتی بسیار متفاوت را از توان موشکی چین به نمایش گذاشت و تصویر ماهواره‌ای نشان دهنده چیزی در حدود ۱۱۹ یا ۱۲۰ سیلوی پرتاب موشک در منطقه یومن در استان گانسو در شمال کشور چین است.
این منطقه بیابانی در نزدیکی سایت قدیمی آزمایش تسلیحات هسته‌ای چین بوده و کارشناسان اعتقاد دارند که این سیلو‌ها برای نگهداری و پرتاب موشک‌های سری دی اف ۴۱ توسعه پیدا کرده اند.
پوشش مخصوص بر روی دهانه سیلوی موشک در منطقه منطقه یومن در استان گانسو چین
نمای مشخص از یک سیلوی در حال ساخت موشکی در منطقه منطقه یومن در استان گانسو چین
قبل از این که به این موشک بپردازیم باید گفت که این مسئله انتهای شگفتی‌ها در خصوص موشک‌های چینی نبود. در حدود هفته پیش نیز یک مجموعه جدید از سیلو‌های جدید موشکی این بار در منطقه هامی در استان سین کیانگ چین رصد شده که شامل ۱۱۰ سیلوی جدید است و برآورد‌ها نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از آن‌ها نیز برای جای دادن موشک‌های بالستیک قاره پیمای سری دی اف ۴۱ است که با این حساب چیزی در حدود ۲۳۰ سیلوی جدید موشکی در چین در مراحل مختلف ساخت و آماده سازی است.
پیش از این بسیاری از کارشناسان اعتقاد داشتند که کشور چین چیزی کمتر از ۵۰ سیلوی زیرزمینی پرتاب موشک در اختیار دارد که از آن‌ها برای شلیک موشک‌های سوخت مایع سری DF-۵ استفاده می‌کند.
سیلو‌ها با پوشش مخصوص و تاسیسات مربوط به ساخت آن‌ها در منطقه هامی در استان سین کیانگ
موشک‌های سری DF-۴۱ از سوخت جامد بهره برده و علاوه بر سیلو‌های زیرزمینی می‌توانند از روی پرتابگرهای متحرک نیز شلیک شوند. این موشک‌ها بردی در حدود ۱۴ هزار کیلومتر داشته و بسته به نوع ماموریت می‌توانند تا ۱۲ سر جنگی هسته‌ای را با خود حمل کنند.
این موشک‌ها در ابتدا به صورت متحرک و نصب شده بر روی حامل‌های متحرک دیده شده بودند و حالا به نظر می‌رسد که مدل سیلو پرتاب آن‌ها نیز آماده شده است.
موشک بالستیک DF-۴۱ بر روی پرتابگر متحرک در رژه ارتش چین
دو برداشت از این حرکت چین وجود دارد. یکی بر این اساس است که چین به دنبال تغییر سیاست‌های کلی خود در حوزه نظامی است و به دلیل رویکرد‌های نامناسب آمریکا، به سمت یک نوع برخورد تهاجمی‌تر سوق پیدا خواهد کرد و برداشت دیگر اینکه مقامات چینی احساس کرده اند به زودی ناچار خواهند شد که در مذاکرات محدودیت و کاهش تسلیحاتی بین قدرت‌های بزرگ وارد شوند و از همین الان به دنبال برگ‌های برنده بیشتری برای این مذاکرات هستند.
در هر صورت، هر آنچه که هدف چینی‌ها از این اقدام جدید و توسعه شهر‌ها و سیلو‌های زیرزمینی باشد، باید گفت که ساخت و ساز‌های جدید نشان می‌دهد که استراتژی نیرو‌های مسلح کشورمان بویژه نیروی هوافضای سپاه در حرکت به سمت تاسیسات زیر زمینی و سیلو‌های موشکی، نه تنها یک ابتکار قدیمی نبوده بلکه یک مسئله و تاکتیک همچنان راهبردی و مهم به حساب می‌آید.
منبع: مشرق
انتهای پیام/