نمادها چگونه بین تابلوهای بورس جابه‌جا می‌شوند؟

آقای مهدی قلی پور کارشناس بازار سرمایه در رابطه با ارتقا و جابه‌جایی نماد شرکت ها در بین تابلوهای بورس و فرابورس نکاتی را مطرح کرد.

سوال: در بورس و فرابورس چند بازار و تابلو مختلف وجود دارد؟ و چه تفاوت‌هایی دارند؟

مهدی قلی‌پور : در حال حاضر دو بازار بورس و فرابورس پذیرای شرکت‌های مختلفی هستند. بازار بورس دو بازار اول و دوم دارد و بازار اول بورس خود دو تابلوی اصلی و فرعی دارد. بازار فرابورس نیز دارای تابلو‌های بازار اول و دوم، بازار سوم و بازار چهارم و بازار پایه است. خود بازار پایه فرابورس نیز سه تابلو با رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز دارد. بازار چهارم فرابورس نیز مختص ابزار‌های نوین مالی، شامل انواع اوراق بدهی است. به صورت عمومی هر چه از سمت بورس به فرابورس و هر چه از بازار‌های اصلی به فرعی و پایه حرکت می‌کنیم، ریسک شرکت‌ها بیشتر می‌شود؛ البته ممکن است شرکت با کیفیتی نیز در بازار‌های پایین‌تر وجود داشته باشد.

سوال: چه رویدادهای در تابلوهایی که شرکت ها در آن حاضر هستند صورت می‌گیرد؟

مهدی قلی‌پور: مورد اول هنگام پذیرش شرکت‌ها است که بر اساس کیفیت صورت‌های مالی، گزارش‌های حسابرس و سیستم حسابداری شرکت، ترکیب سهامداران و میزان سهام شناور، میزان سرمایه ثبتی و اندازه شرکت و سابقه فعالیت امکان حضور در یکی از بازار‌های بورس یا فرابورس و تابلو‌های مختلف را دارند. البته خود شرکت هم در انتخاب نوع بازار و تابلو موثر است و بعضا دیده شده که علی رغم واجد شرایط بودن برای پذیرش در بازار یا تابلوی بالاتر، برای شروع ورود به بازار سرمایه، تابلو یا بازار پایین‌تر را به منظور آشنایی بیشتر با بازار یا درگیرشدن با قواعد و دستورالعمل‌های ساده‌تر انتخاب می‌کنند.

رویداد دوم انتقال بین تابلوها، بین بازار و به بازار یا تابلوی ریسکی‌تر (پایین‌تر یا با کیفیت کمتر) است. این زمانی اتفاق می‌افتد که شرکت به مرور زمان صلاحیت‌ها و الزامات حضور در تابلوی بالاتر را از دست بدهد. مثلا شرکتی به مرور زمان سهام شناورش کمتر شود، یا کیفیت صورت‌های مالی یا افشا نامناسب تری پیدا کند. در این صورت امکان انتقال از بورس به فرابورس، یا از بازار اول به بازار دوم بورس، یا از بازار‌های اول و دوم فرابورس به بازار پایه وجود دارد. تنزل تابلو اتفاق خوبی برای شرکت‌ها نیست و به اعتبار شرکت‌ها ضربه می‌زند.

سوال: چه  عواملی سبب انتقال شرکت ها در بین تابلوها می‌شوند ؟

مهدی قلی‌پور: عواملی که منجر به انتقال بین بازاری یا بین تابلویی می‌شوند در دستورالعمل‌های پذیرش بورس و فرابورس اعلام شده است که مهم‌ترین تفاوت آن‌ها در سابقه فعالیت شرکت، وضعیت سودآوری، میزان سرمایه ثبتی، کیفیت افشا، میزان سهام شناور در کنار چند مورد دیگر است.

در طول زمان شرکت‌های زیادی از فرابورس به بورس منتقل شده است. به عنوان مثال از ابتدای سال ۱۳۹۰ تاکنون شرکت‌های میدکو، پتروشیمی غدیر، کاغذ پارس، پتروشیمی خراسان، بورس کالا، همکاران سیستم، پالایش نفت تهران، شرکت بورس، پترول، سبحان دارو، پتروشیمی جم، بیمه ما، کویرتایر، بانک خاورمیانه، فولاد صبانور، سرمایه گذاری مسکن شمال شرق، لیزینگ ایرانیان، صندوق بازنشستگی کارکنان بانک ها، ارتباطات سیار ایران، پتروشیمی پردیس و تجارت الکترونیک پارسیان از یکی از بازار‌های اول و دوم فرابورس به یکی از بازار‌های اول و دوم بورس منتقل شده اند.

در مقابل در همین ده سال گذشته، شرکت‌های نیرو محرکه، نساجی بروجرد، پتروشیمی آبادان، سخت آژند، صنعتی و کشاورزی شیرین خراسان، بهسرام، پتروشیمی فارابی، قند نقش جهان، ایران خودرو دیزل، سایپا دیزل، سرمایه گذاری ملت، تولید مواد اولیه الیاف مصنوعی، پلی اکریل، سیمان کارون، پارس پامچال، چینی ایران، کاشی نیلو، کاشی اصفهان، داروسازی شهید قاضی، داروسازی تهران شیمی، نورد و لوله اهواز، آذرآب، پتروشیمی اصفهان، فولاد کاویان، کف، ایران گچ، پشم توس، گروه صنعتی سدید، رنگین، تولی پرس، فارسیت درود، فیروزا، بسته بندی مشهد، بهپاک، هپکو، جوش و اکسیژن ایران، ماشین آلات تراکتورسازی، تهران دارو، ورزیران، آرتاویل تایر، ساختمانی اصفهان، سموم علف کش، آذریت، گازلوله، ایرانیت، نئوپان ۲۲ بهمن، سولیران، آلومتک، پرمیت، قند بیستون و ۲۵ شرکت دیگر از بورس اخراج و به یکی از تابلو‌های فرابورس (عمدتا بازار پایه به خاطر وضعیت نامناسب مالی یا کیفیت افشای این شرکت ها) منتقل شده اند.