نقش و نگار های رنگارنگ، زینت لباس های محلی زنان و مردان خراسان شمالی

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، در حال حاضر تنها در برخی از جشن‌ها و مراسم شادمانی تعداد اندکی از مردم خراسان شمالی، لباس‌های محلی توسط تعداد معدودی از افراد که غالبا نیز دست اندرکاران و متولیان برگزاری همان مراسم هستند، پوشیده می‌شود.

دیگر در خراسان شمالی خبری از پوشش محلی دختران و پسران کرمانج و رنگ بندی‌های زیبای "شلیته" و "گراس" و "یاشار" کرمانجی وجود ندارد.

بیشتر بخوانید

• صنایع دستی خراسان شمالی، گنجینه‌ای متفاوت از فرهنگ‌ها / یک جهان زیبایی را اینجا ببینید

ترکمن‌های استان نیز دیگر خیلی کمتر به سراغ "چاوک" و "کلته" و "چلپی" می‌روند و ترک زبان‌های خراسان شمالی نیز ترجیح می‌دهند بجای داشتن «چاروق» تولید بجنورد، کفش‌های با برند خارجی بپوشند.

لباس بانوان کرمانجی یکی از خوش رنگ و لعاب‌ترین لباس‌های محلی ایرانی

طرح‌های البسه محلی مردم خراسان شمالی که برگرفته از احساس پاک مردمان گذشته این استان است، با تولیدات جدید پوشاک ادغام شوند به طور یقین مورد استقبال جوانان و مردمان امروزی قرار می‌گیرد.

لباس‌های محلی مردم خراسان شمالی با داشتن تنوع چشمگیر رنگ و طرح، علاوه بر اینکه پوشش اسلامی و کاملی برای زنان و مردان محسوب می‌شود، به علت اینکه غالبا برگرفته از زیبایی‌های طبیعت و رنگ‌های شاد فصل بهار هستند، سبب آرامش روحی و روانی استفاده کنندگان نیز می‌شود.

البسه زنان و دختران کرمانج این استان غالبا شامل ۵ قسمت "یاشار" و یا چارقد، "کراس" (بلوز)، "شیلوار" (دامن)، "جلیقه" و "شلیته" است.

یاشار و یا چارقد که در اصطلاح امروزی روسری گفته می‌شود، شال حریر مخصوصی است که به عنوان پوشش سر استفاده می‌شود و به گونه‌ای است که سر و حتی چهره زن، به جز چشمان وی را نیز می‌پوشاند.

پوشاک مردانه کرمانج‌های خراسان شمالی نیز شامل "عرق چین"، "که لاو"، "لچگ"بود که همانند پوشاک بانوان دارای رنگ‌های شاد و برگرفته از طبیعت بودند.

پوشش بانوان و مردان ترکمن خراسان شمالی نیز با استفاده از ابریشم و پشم گوسفندان تهیه می‌شد و غالبا شامل "چاوک"، "کولته"، "چلپی" و "یلک" می‌شد.

چاوک لباسی شبیه به مانتو‌های امروزی بوده که پارچه آن از ابریشم قرمز رنگ بوده و آستر زیر پارچه نیز در حاشیه‌ها و سرآستین‌ها سوزن دوزی دارد.

پای پوش سنتی غالب مردم خراسان شمالی نیز اعم از کرد و ترک و ترکمن "چاروق" بوده که از چرم طبیعی تهیه می‌شد و نوک آن نیز اندکی برگشته بود.

این کفش سنتی با نخ‌ها و اشکال مختلف تزیین می‌شد و دارای بند‌ها و تسمه‌های بلندی بود که بند‌های آن را به ساق پا می‌پیچیدند و برای زیباتر شدن چاروق نیز در نوک برگشته آن از منگوله‌ای تهیه شده از نخ‌های ابریشم رنگی استفاده می‌شد.

لباس‌های محلی مردم خراسان شمالی با داشتن تنوع چشمگیر رنگ و طرح، علاوه بر اینکه پوشش اسلامی و کاملی برای زنان و مردان محسوب می‌شود، به علت اینکه غالبا برگرفته از زیبایی‌های طبیعت و رنگ‌های شاد فصل بهار هستند، سبب آرامش روحی و روانی استفاده کنندگان نیز می‌شود.

پای‌پوش سنتی غالب مردم خراسان شمالی نیز اعم از کرد و ترک و ترکمن «چاروق» بوده که از چرم طبیعی تهیه می‌شد و نوک آن نیز اندکی برگشته بود.

مردان و زنان خراسان شمالی سرزمین قومیت‌ها با پوشش‌های رنگین، جلوه‌های ویژه‌ای را در هنگام برگزاری آیین‌های شادی به نمایش می‌گذارند بطوری که رنگ‌های شاد با پوشش مردمان این دیار از کشورمان عجین شده است.

رنگ‌هایی که سراسر شادی و امید هستند و نشاط را به خانه قومیت‌های کرمانج، ترکمن، تات، فارس و بلوچ در سرتاسر روستا‌ها و مناطق عشایر نشین می‌آورند، این درحالی است که مردم شهر‌ها از این رنگ‌ها کمتر استفاده می‌کنند.

زنان روزگاران کهن، رنگ در رنگ تار و پود در هم تنیدند، پارچه‌ها را طرح زدند و جامه دوختند، آن‌ها نسل در نسل رنگ‌ها را به تار‌های پارچه‌ها زدند و لباس‌های زرین بافتند، اما عصر ماشین که آمد بازار این پارچه‌های رنگین بی رنگ و رونق شد.

امروزه در بسیاری کشور‌ها سنت‌های زیبایی وجود دارد، پوشیدن لباس‌های محلی و سنتی نه تنها در اعیاد و مراسم‌ها بلکه در اوقات فراقت یا تفریح با دوستان نیز رواج دارد که این پوشش‌های رنگارنگ بسیار شاد و مثبت به نظر می‌رسد.

رنگ‌های شاد و نقش و نگار‌های متنوع به کار رفته در لباس‌های محلی علاوه بر جنبه‌های زیباشناختی، آرامش روحی و روانی را برای فرد به ارمغان می‌آورد.

 امروزه ورود مدل‌های لباس جدید و بی‌هویت خارجی و عمدتا غربی موجب شده تا لباس‌های بومی و محلی که معرف فرهنگ غنی و بومی مناطق مختلف بوده از رونق افتاده و کم کم رنگ فراموشی به خود بگیرد.

لباس‌های سنتی زنان کرمانج و ترکمن خراسان شمالی لباس‌هایی اصیل و ایرانی است که طرح و نگار نقش بسته بر آن چشم‌ها را به میهمانی طبیعت می‌برد و هر نقش نمادی است که پیشینه‌ای دیرینه دارد.

زنان و دختران کرمانج و ترکمن این دیار در درازای تاریخ پوشش اصیل خود را که گویا هویت آنان است حفظ کرده اند و به عنوان میراثی گرانسنگ، پشت به پشت به نسل بعدی منتقل کرده اند.

دریافت ۲ اثر صنایع دستی قوم ترکمن نشان ملی مرغوبیت

پوشش مرد و زن ترکمن و عشایر کرد در کنار هم جلوه‌ای دارد که امروزی‌ها هنوز در تزیینات، نمایش ها، برگزاری آیین‌های جشن و به جلوه گری آن پناه برده و آنرا، چون تابلویی زینتی به رخ می‌کشند.

علی عابدی معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی می‌گوید: لباس‌های محلی، رودوزی‌ها و نساجی سنتی این استان به دلیل وجود قومیت‌های مختلف از طرح و نقوش متنوعی برخوردار است.

عابدی افزود: لباس‌های بومی و رودوزی‌های سنتی این استان به دلیل تنوع، ظرفیت خلق آثار جدید و طرح‌ها و نقش‌هایی که عمدتا ملهم از طبیعت و مطابق فرهنگ بومی و اصیل ایرانی و اسلامی است، درخور معرفی است.

او گفت: با عنایت به اینکه بتدریج مدل لباس‌های قدیمی دیگر از فرهنگ مردم حذف شده، برای حفظ و ماندگاری رودوزی‌ها و لباس‌های سنتی این استان با توجه به حفظ اصالت طرح‌ها و نقش‌ها در مدل‌های جدید استفاده می‌شود.

عابدی اظهار داشت: با دانشکده‌های طراحی دوخت و لباس نیز مکاتباتی شده تا طرح‌ها و نقش‌های متنوع لباس‌ها و رودوزی‌های اصیل بومی را در مدل‌های جدید به کار گرفته و از آن محصولات جدیدی پدید آورند.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: ۲ اثر صنایع دستی قوم ترکمن جرگلان شامل کلاه کرکی و چاوت نشان ملی مرغوبیت دریافت کرده اند.

عابدی اظهار داشت: این آثار شامل کلاه کرکی اثر رقیه گلستانی و چاوت (مانتوی بلند که بر روی لباس پوشیده می‌شود) اثر فاطمه استاد است.
کلاه کرکی یکی از اقلام پوشاک سنتی استان است که تا ۴۰ سال پیش عمومیت بیشتری در استفاده داشت، اما با تغییرات اجتماعی که صورت گرفت، استفاده از آن محدود به افرادی بالای ۵۰ سال شده است.

عابدی با بیان اینکه ۱۵ اثر صنایع دستی از استان خراسان شمالی معرفی شد گفت: از این تعداد هشت اثر موفق به دریافت نشان ملی مرغوبیت شدند که این آثار شامل گلیم، کلاه ترکمنی سوزن دوزی شده، جلیقه، چاوت، کلاه کرکی، شلوار چوخه، آجیل خوری قوچ اوریال، مشبک و منبت کاری است.

 کودکی پر خاطره با لباس‌های محلی

نرگس باغچقی، یکی از تولیدکنندگان البسه محلی در خراسان شمالی  به خبرنگار ما گفت: خیاطی را از همان دوران بچگی دوست داشتم و این کار را هم فقط به خاطر علاقه ام انتخاب کردم و تاکنون ادامه داده ام.

او افزود: من از سن دوازده سالگی کار را در محل زندگیمان در روستا شروع کردم و به خاطر دارم که قبل از این سن، من به خاطر علاقه به کار خیاطی سوزن و نخ را بدون اجازه مادرم بر می‌داشتم و به گوشه‌ای از خانه می‌رفتم و برای عروسک هایم لباس می‌دوختم و از همان سن هم کار را شروع کردم. آن زمان انواع لباس‌ها را می‌دوختم و الان مدتی است که فقط لباس محلی قوم کرمانج را می‌دوزم.

 ملکشی یکی دیگر از تولیدکنندگان البسه محلی در خراسان شمالی گفت: بازار فروش لباس محلی فلج شده و در آستانه ورشکستگی قرار گرفته ایم. یکی از مکان‌هایی که می‌توانستیم جذب مشتری کنیم، نمایشگاه‌ها بودند، اما هزینه حضور در نمایشگاه‌ها بسیار بالاست و توان حضور در نمایشگاه‌ها نیز وجود ندارد.

او افزود: از سوی دیگر هزینه‌های تولید نیز بسیار بالاست و اگر بخواهیم با کیفیت کار کنیم هزینه‌ها بالا می‌رود و مشتری توان خرید ندارد و اگر بخواهیم کیفیت کار را کم کنیم، لباس زیبایی خود را از دست می‌دهد و باز هم مشتری تمایلی برای خرید آن ندارد؛ تولیدکنندگان لباس محلی در دو راهی قرار گرفته اند و نمی‌دانند چه کنند.

هم اکنون خراسان شمالی ۶۱ رشته زنده و فعال صنایع دستی دارد که ۱۵ هزار صنعتگر و هنرمند در زمینه تولید صنایع دستی در خراسان شمالی فعالیت دارند.

گزارش از فاطمه رستمی

انتهای پیام/