به گزارش گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران جوان، بیش از حدود یک دهه است که بیشتر کشور‌های عربی ارتباطات سیاسی و دیپلماتیک خود با سوریه را قطع کرده‌اند؛ در آستانه انتخابات سوریه، زمزمه‌هایی برای تجدیدنظر در این روابط به گوش می‌رسد. پیشتر پارلمان سوریه اعلام کرده بود انتخابات این کشور ۲۶ مه (۵ خرداد) برگزار خواهد شد.
«عبدالله سلوم عبدالله»، «بشار حافظ اسد»، و «محمود احمد مرعی» نامزد‌های این دوره از انتخابات ریاست جمهوری سوریه هستند. دوره ریاست جمهوری در سوریه ۷ سال است. این انتخابات دومین انتخابات ریاست جمهوری است که از زمان آغاز بحران این کشور در سال ۲۰۱۱ برگزار می‌شود.
در آستانه تحولات سیاسی و انتخابات در سوریه با سه نفر از کارشناسان منطقه و امور بین الملل از جمله آقایان دکتر صادق کوشکی، کارشناس امور بین الملل؛ جعفر قناد باشی، کارشناس مسائل خاورمیانه و علیرضا مجیدی، پژوهشگر مسائل خاورمیانه در این باره مصاحبه کردیم.
همانطور که مطلع هستید انتخابات ریاست جمهوری سوریه چهارشنبه هفته جاری برگزار می‌شود. نظر شما کارشناسان گرامی درباره فضای حاکم بر این انتخابات چیست و درباره نامزد‌های ریاست جمهوری و نهاد‌های نظارتی بر روند این انتخابات سوریه توضیحاتی ارائه فرمایید.
دکتر کوشکی: بر اساس قانون اساسی سوریه شرط عضویت نامزد‌های ریاست جمهوری در حزب بعث لغو شده و به همین خاطر افرادی که وابسته به حزب بعث نیستند هم فرصت پیدا کردند تا در انتخابات شرکت کنند. رقابت اصلی در واقع بین ۳ نفر از نامزد‌ها یعنی آقای بشار اسد و دو نفر از فعالان سیاسی سوریه که افراد مطرحی هستند، است. نکته اینجاست که حذف این محدودیت‌ها که سال‌ها نامزد‌ها باید عضویت حزب بعث داشته باشند، یک پیشرفت برای این کشور بوده و ما به همین دلیل در شرایط فعلی شاهدیم که ۳ نفر کاندید شدند. این رقابت ریاست جمهوری نسبت به دور پیشین جدی‌تر است و شواهد نشان می‌دهد که موفقیت سوریه در مهار بحران جایگاه مناسبی را برای بشار اسد رقم زده است. اما رقبای او نیز دست خالی از این رقابت بیرون نخواهند رفت. نکته بعدی اینکه یک نهاد یا سازمان بین المللی که بخواهد بر انتخابات سوریه نظارت کند تا الان بطور جدی مطرح نبوده است. باید ببینیم در چند روز آینده نظارتی به صورت واقعی، نه صرفا ادعایی مطرح خواهد شد یا نه.
قنادباشی: فضای انتخابات پیش روی سوریه با دفعات قبلی متفاوت است و می‌تواند به آینده سوریه و روند تحولات سیاسی آتی این کشور تاثیر زیادی بگذارد. این مسئله که بعد از شکست داعش و گروهک‌های تکفیری و بعد از اینکه سوریه توانست مناطق بسیار زیادی از این کشور را که تحت حاکمیت گروهک‌های تروریستی بود، آزاد کند، انتخابات برگزار می‌شود، از اهمیت برخوردار است. انتخابات قبلی به دلیل اینکه تروریست‌ها بخش‌های زیادی از سوریه را اشغال کرده بودند و حتی تا نزدیکی‌های دمشق حضور داشتند در وضعیت اسف باری برگزار شد. در واقع سوریه بعد از بیرون آمدن از جنگ در حال برپا کردن ساختار سیاسی متناسب با شرایط امروزی سوریه است؛ لذا کسی که قصد ریاست جمهوری این کشور را دارد مسئولیت سنگینی علاوه بر اداره کشور و امور روزمره خواهد داشت و باید به فکر یک سیاست خارجی و داخلی متناسب با شرایط جدید باشد. از طرفی، کشور‌های مرتجع عربی بسیار مخالف انتخابات سوریه هستند و مدام کارشکنی کرده و تلاش می‌کنند تا انتخابات را متوقف کنند. مشکل دیگر دشمنی آمریکا و رژیم صهیونیستی هستند که مخالف یک سوریه دموکراتیک و مردم سالار هستند و با انواع و اقسام تبلیغات در حال زیر سوال بردن این انتخابات بوده و از مردم سوریه می‌خواهند تا در انتخابات شرکت نکنند. زیرا برگزاری انتخابات برای کشور‌های مرتجع عربی که انتخاباتی ندارند زیان‌بار است و الگویی برای کشور‌های مرتجع دیگر می‌شود تا آن‌ها هم خواستار برپایی رای گیری در کشورشان شوند. در سوریه نهاد‌هایی مانند پارلمان سوریه و کمیسیون انتخابات بر این رای گیری نظارت دارند و دادگاه عالی قانون اساسی مسئول برگزاری این انتخابات است. البته اتحادیه عرب همیشه قصد مداخله در این انتخابات را دارند.
مجیدی: در این انتخابات سه نامزد حضور دارند که کاندید اصلی آقای بشار اسد بوده و نتیجه آن از اکنون مشخص است که آقای اسد رای خواهد آورد. کاندید دوم (عبدالله سلوم عبدالله) نیز اعلام کرده است که رابطه حزب من با حزب بعث یک رابطه تکاملی است و کمک کننده همدیگر هستند و اگر من دولتی تشکیل دهم با ائتلاف حزب بعث به رهبری بشار اسد خواهد بود و به طور غیرمستقیم وفاداری خود را به اسد اعلام کرده و نوعی کاندید کمکی به حساب می‌آید، ولی بشار اسد نیاز به کمک ندارد و این کاندید اقبالی در انتخابات ندارد. کاندید سوم، محمود مرعی از حزب مخالف داخل سوریه است. یک سری از مخالفان حزب بعث در سالیان گذشته در دمشق ماندند و در ۲۰۱۱ بعضی از آن‌ها نیز به زندان افتادند و معارضین داخلی حزب «تضامن» را تشکیل دادند. استدلال آن‌ها این است که راهی غیر از حرکت به سمت دموکراسی برای سوریه وجود ندارد و در مبارزه با تروریست همگام با ارتش سوریه هستند و با دخالت خارجی و اشغالگری رژیم صهیونیستی مخالفند. ولی در عین حال مخالف نظام تک حزبی هستند و خواستار اصلاحات ساختاری اساسی در کشور هستند و معتقدند که ریاست جمهوری باید محدودیت ادواری داشته باشد.
بعد از حدود ۶۱ سال که حزب بعث حکومت سوریه را در دست داشت، برای اولین بار اپوزیسیون داخل با فشار بر سوریه توانست کاندیدای خود را ارائه بدهد. البته حزب تضامن و اکثریت قاطع اپوزیسیون در داخل و خارج تاکید کردند که این فرد نباید کاندید شود و هیچ شانسی برای پیروزی ندارد. اتفاقا حضور او در این انتخابات به دموکراتیک نشان دادن انتخابات سوریه کمک شایانی خواهد کرد.
با توجه به اینکه کشور‌های غربی از جمله آمریکا، انگلیس و فرانسه پیشایش مخالفت خود را با نتایج این انتخابات اعلام کرده اند، به نظر شما این انتخابات چه پیامی برای غربی‌ها خواهد داشت؟
دکتر کوشکی: در این انتخابات نکته مهم این است که نشان می‌دهد سوریه کشور مستقلی است و تصمیم گیری امور کشورش را خودش بر عهده دارد و اجازه دخالت کشور‌های خارجی در امور کشورش را نخواهد داد. علی رغم وجود بحران امنیتی و جنگ داخلی و فشار‌های شدیدی که مردم و دولت سوریه تحمل می‌کنند، اراده این کشور برای حفظ استقلال قوی بوده و در واقع این انتخابات باعث نوعی عقب نشینی کشور‌های غربی خواهد شد.
قنادباشی: موضع کشور‌های غربی در قبال انتخابات سوریه به طور کلی شکست خورده تلقی می‌شود. موضع آن‌ها انتحاری است نه تهاجمی. از نظر مردم سوریه کشور‌های مرتجع عربی و غربی در خون‌های ریخته شده در سوریه شریک هستند و هیچ وقت اجازه اظهار نظر درباره سوریه دموکراتیک را ندارند. آن‌ها متهم هستند که در سوریه جنایت جنگی و نسل کشی انجام دادند و عملا گوش شنوایی برای حرف‌های مداخله جویانه آن‌ها وجود ندارد. با این حال، آن‌ها سعی در پنهان کردن موضع شکست خود دارند و به زبان سیاسی در سوریه مداخله می‌کنند که پذیرفته نیست. اما در واقع مردم سوریه برای ضرر و زیانی که به کشورشان وارد شده خواستار غرامت از کشور‌های غربی هستند.
مجیدی: این انتخابات نشان خواهد داد که سوریه راه خود را ادامه خواهد داد و نیازی به غربی‌ها ندارد و تقویت کننده موضع سوریه در نهاد‌های بین المللی خواهد بود. در واقع چالش سوریه بحث ارتباط با کشور‌های غربی نیست بلکه بحث جایگاه سوریه در نهاد‌های بین المللی است. این انتخابات در اتحادیه عرب بسیار موثر خواهد بود و به برگشت سوریه به اتحادیه عرب که عضویتش از سال ۲۰۱۱ به حالت تعلیق درآمده، کمک خواهد کرد. همچنین این انتخابات، دمشق را در روابط دو جانبه منطقه‌ای تقویت می‌کند. مانند رابطه با عربستان و علنی شدن رابطه اش با مصر و مذاکرات با اردن. ولی در مواجهه با غرب راه درازی دارد و تاثیر زیادی نخواهد داشت.
از آنجایی که نیرو‌های مقاومت در بحران سوریه همیشه در کنار این کشور بوده اند و فداکاری‌های زیادی برای خروج داعش از سوریه کرده اند، اکنون نیرو‌های مقاومت چه جایگاهی بین مردم سوریه دارند؟
دکتر کوشکی: بخش قابل توجهی از مردم سوریه خودشان را وام‌دار و مدیون محور مقاومت می‌دانند. چه نیرو‌های حزب الله، چه جمهوری اسلامی، چه روسیه و هر کسی که به مردم سوریه برای مهار بحران کمک کرد؛ و قدردانی خود را نیز ابراز می‌کنند. ولی از آنجایی که بخشی از مردم سوریه به نوعی با گروه‌های مسلح و معارضین سلفی تکفیری همراهی کردند، طبیعتا هنوز هم موضع خودشان را در حمایت از گروه‌های سلفی تکفیری حفظ کرده اند. اما اکثریت مردم سوریه که خواهان امنیت و ثبات در کشور و مخالف تنش و درگیری هستند، به زبان و اشکال مختلف قدردانی خود از محور مقاومت را اعلام کردند.
قنادباشی: مردم سوریه در طول جنگ دوست و دشمن خود را شناختند. کشور‌های عربی که همواره ادعا می‌کردند طرفدار اعراب هستند در این جنگی که توسط غربی‌ها به پا شد آتش بیار معرکه بودند و هزینه‌های جنگ را به نفع رژیم صهیونیستی و غرب تامین می‌کردند و در دورانی که به کمک نیاز داشت اتحادیه عرب علی رغم اینکه سوریه از اعضای اصلی آن بود، اخراجش کرد و سفرای خود را از سوریه فراخواندند؛ بنابراین کسانی که در این صحنه باقی ماندند دوست اصلی سوریه بودند. مقاومت یک ترکیب جهان اسلامی است. در این محور هم مردم لبنان، عراق و ایران حضور داشتند حتی از افغانستان و پاکستان که دور از این منطقه بودند برای کمک آمدند و جنگیدند.
مجیدی: اکثریت قاطع هواداران نظام سوریه، حامی مقاومت هستند. البته درصدی از سوری‌ها نیز مخالف مقاومت هستند. دسته دیگر در سوریه که عمدتا عشیره‌ای و قبیله‌ای بوده و در جنوب و شرق این کشور مستقر هستند نیز از ایران در حد نقش خود در مقاومت قدردان هستند. ممکن است که منتقد حکومت فعلی سوریه باشند، اما قدردان ایران بابت مبارزه با تروریست هستند. مردم سوریه چند طیف دارند و راجع به بقیه گرایش‌های مردمی موجود در سوریه به داده و اطلاعات بیشتری نیاز داریم.
برگزاری این انتخابات و نتایج آن چه تاثیری بر جایگاه سوریه در نهاد‌های بین المللی خواهد داشت؟
دکتر کوشکی: نهاد‌های بین المللی ناچارند خودشان را با واقعیت تطبیق دهند. به هر حال حاکمیت فعلی سوریه تنها حاکمیتی است که توسط جوامع بین المللی به رسمیت شناخته شده است. حتی کشور‌هایی که روابط خود را با سوریه قطع کرده‌اند دوباره برقرار کردند. مانند برخی از کشور‌های عربی و حتی سعودی‌ها و امارات به عنوان دشمن اصلی نظام فعلی سوریه ناگزیر شدند که برای برقراری مجدد رابطه با سوریه گام بردارند. عملا کشور‌هایی که زمانی خواهان سرنگونی دولت قانونی سوریه بودند مجددا ناگزیر به برقراری رابطه با این کشور شدند.
قنادباشی: سوریه اکنون در حال فاصله گرفتن از جنگ داخلی و عواقبش است. این کشور باید تبدیل به کشوری شود که صلح و آرامش را تجربه کند. در این شرایط فرصت بسیار خوبی است که سوریه به سمت یک ساختار سیاسی متناسب با شرایط امروزی حرکت کند و مشکلاتی که در اثر جنگ پیش آمده از جمله مهاجرت و آوارگی ۱۱ میلیون سوری را برطرف کند و اتباع کشورش را برگرداند. مردم سوریه خواستار این هستند که کشورشان جایگاهی که سزاوارش است با توجه به قدمت تاریخی و تمدن آن و همچنین با توجه به نقش آن در مقابله با رژیم صهیونیستی، برسد. سوریه اکنون به عنوان یکی از نیرو‌های مقاومت جایگاه بسیار مناسبی دارد.
انتهای پیام/