گَردِ پیری بر سر جامعه کنونی/ پرونده تمهیدات فرزندآوری همچنان در دستان بهارستان‌نشین‌ها

حجت الاسلام و المسلمین سید امیرعباس عبداللهی جامعه شناس در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص آسیب های ناشی از عدم فرزندآوری و پیری جمعیت اظهار کرد:  نکته اولی که باید به آن اشاره کرد، مبحث امنیتی ناشی از نبود و کمبود نیروی جوان است که امنیت هر جامعه و کشوری را به مخاطره می اندازد، چرا که وقتی جامعه ای پیر و کهنسال باشد نمی تواند آن طور که باید از مرزهای این آب و خاک محافظت کند و این روند اگر بدین صورت پیش رود بدون شک، ما در سال‌های آینده مورد هجمه دشمنان و یا حتی همسایگان خودمان قرار خواهیم گرفت که این مسئله بزرگترین معضل محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید

• پنجره جمعیتی، فرصتی بالقوه که باید بالفعل شود

وی بیان کرد: مشکل دیگر، مشکل امنیت اقتصادی است؛ به نحوی که پنجره تولیدی که در سال‌های اخیر به روی کشور ما باز شده بود، به سرعت در حال بسته شدن است و نمی توانیم از پتانسیل نیرو برای راه اندازی کارخانه ها استفاده کنیم. 

این جامعه شناس با اشاره به نقش مهم فرهنگ سازی به منظور فرزندآوری تصریح کرد: مسئله فرهنگ بسیار مهم است، به طوری که ما در چندین برهه، شاهد عدم فرزندآوری بودیم و این به عنوان یک فرهنگ غالب در جامعه راه‌اندازی شد که دو فرزند کافی است و فرزند جدیدی نباید به خانواده‌ها اضافه شود و با این مدل فرهنگ سازی که اتفاق افتاد، ضریب جمعیت از چهار و شش رشد نزولی پیدا کرد تا در دهه ۱۴۰۰ که الان شاهد هستیم به ۰.۶۳ درصد رسیده است و این یعنی یک مادر نمی‌تواند حتی یک نفر را جایگزین کند و این یک معضل بزرگ است که هم باید از منظر جمعیت‌شناسی این مسئله را مورد توجه قرار داد و هم از نظر فرهنگی که در این توقف سریع رشد جمعیت چه مشکلاتی پیش روی کشور ماست.

عبداللهی گفت:از نظر جمعیت شناسی، با توجه به مسائلی که پیش روست، مشخص است که ما در آینده، آن گونه که باید ازدواج نخواهیم داشت و این بسیار خطرناک است، چرا که از تعداد خانواده ها کاسته خواهد شد چراکه  با توجه به این روند جمعیت و رشدی که جامعه ما حرکت می‌کند، می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال ۱۴۲۰، ما در ایران با بحران بزرگ نبود جمعیت جوان روبرو خواهیم شد، چون رشد جمعیت منفی شده و همچنان نیز به سمت منفی بودن در حال حرکت خواهد بود و این پتانسیل جوانی از دهه ۶۰ تاکنون به یک جمعیت سالخورده و ناتوان تبدیل خواهد شد.

وی ادامه داد: هر کشوری را که بخواهند از نظر امنیت مورد سنجش قرار دهند، به نیروی انسانی و نظامی آن کشور نگاه می‌کنند و با توجه به وسعت و پهناوری کشور ما، امّا متأسفانه مشاهده می کنیم که جمعیت در حال پیر شدن است و بدون شک، امنیت نظامی هم تحت تأثیر آن قرار خواهد گرفت. چون در حال حاضر، در دنیا نیروی انسانی کارآمد حرف اول را  می‌زند.

این جامعه شناس با بیان اینکه بزرگ ترین مشکل فرزندآوری، مشکل فرهنگسازی فرزندآوری است، افزود: متأسفانه، در بحث فرهنگ سازی برای زاد و ولد، ما هنوز کاری نکرده‌ایم و حتی سیاست‌های تشویقی را هم که دولت در حال در نظر گرفتن است و مجلس مصوب می‌کند، جایگزین آن رشد فرهنگی که برای عدم کاروری و فرزندآوری شده، نیست.

عبداللهی بیان کرد: ما می‌بینیم که حتی اگر در جامعه‌ ما، بسته‌های تشویقی را هم بگذارند، تا زمانی که این مسئله فرهنگ سازی نشود، این بسته‌ها اثرات خودش را  نخواهند گذاشت.

وی تصریح کرد: نکته بعدی که باید به آن اشاره کرد بحث دولت‌ها است که متأسفانه مشاهده می کنیم دولت‌ها که جمعیت و برنامه‌ریزی کلان کشوری در گرو تصمیم های آن هاست، دغدغه‌ای برای رشد جمعیت ندارند، چون زمانی که سند برنامه و سند تحول نیروی انسانی را نگاه می‌کنیم، به این مسئله توجهی نشده است و به مسئله خانواده به عنوان یک مسئله دم دستی و دست چندم نگاه می‌شود، در صورتی که باید اولین دغدغه دولتمردان مسئله جمعیت و گسترش جمعیت باشد که متأسفانه در دولت‌هایی که از سال ۷۰ تشکیل شده، هیچکدام از این دولت‌ها قصدشان بر مبنای رشد جمعیت نبوده است، به همین دلیل است که ما در حال حاضر،  با بحران جمعیت و خانواده روبه‌رو هستیم چرا که وقتی ازدواجی صورت نگیرد قطعا فرزندآوری هم صورت نمی گیرد و جمعیت جوان کشور با مشکل روبرو خواهد شد و به دنبال آن، ۴ عنصر مهم جامعه که عبارتند از مهاجرت، طلاق، مرگ و میر و ازدواج  با مشکل روبرو خواهند شد.

بیشتر بخوانید

• افزایش موج تجردگرایی در میان دختران و پسران جوان/ تجرد قطعی دامی برای زندگی جوانان کشور

این جامعه شناس ادامه داد: طبق آمار روشن و نیمه روشنی که در جامعه ما وجود دارد، سالانه ۷۰۰ هزار سقط جنین نیز اتفاق می‌افتد که این نشان می دهد نیروی مولد در کشور از بین خواهد رفت و همین سقط جنین‌هایی که اتفاق می‌افتد بحث فرزندآوری و زایش و تولد را برای مادران و خانواده‌ها دچار خطر می‌کند، خانواده‌ها تن به داشتن فرزند نمی‌دهند و مسائلی را که در زنجیره تکثر نسل و ازدیاد جمعیت است را نخواهیم داشت.

عبداللهی با اشاره به سیاست های تشویقی برای فرزندآوری تأکید کرد: یکی از سیاست‌های تشویقی که در مجلس به تصویب رسیده، وام ازدواج است که این وام از ۵۰ به ۷۰ میلیون تومان رسیده است که با توجه به تورم و شرایط فعلی، آیا می تواند پاسخگوی هزینه های مالی زوجین باشد؟ و یا وام های دیگر که آنقدر زوجین باید از زیرمجموعه های متعدد عبور کرده تا بتوانند وام را دریافت کنند.

وی گفت: یکی از سیاست‌های تشویقی که دولتمردان می‌توانند برای ازدواج و فرزندآوری داشته باشند، این است که وام ازدواج را به صورت هدیه به زوجین بدهند، نه اینکه این تسهیلات را بعد از تشکیل پرونده و خواستن ضامن به زوجین بدهند، چراکه با توجه به مسائلی از جمله مسکن، جهیزیه و مسائل حاشیه‌ای دیگر، حتی اگر میزان وام ازدواج به ۲۰۰ میلیون تومان هم تغییر کند، جوانان نمی‌توانند تشکیل خانواده دهند.

این جامعه شناس با اشاره به نقش کرونا در کاهش فرزندآوری بیان کرد: یکی از بیماری‌هایی هم که آمده و این مسئله را تشدید کرده، مسئله کرونا است که یک توقف نسبی را در مسئله رشد جمعیت خواهد گذاشت؛ به طوری که در دهه‌های بعد خواهیم دید که این بیماری چگونه تأثیر خود را در زادآوری و زایش در کشور ما خواهد گذاشت.

عبداللهی با اشاره به بسته های تشویقی فرزندآوری در برخی از کشورهای دیگر بیان کرد: در حال حاضر، در کشور‌هایی نظیر آلمان، دانمارک و یا اسکاندیناوی, روسیه و کشور‌هایی که دچار بحران جمعیت هستند، بسته های تشویقی برای داشتن فرزند چهارم در خانواده ها در نظر گرفته‌اند که این می تواند حرکتی رو به جلو برای پیشرفت باشد، چرا که می‌خواهند آینده کشور خود را بسازند.

وی در پایان با ذکر مثالی افزود: به عنوان مثال؛ در کشور آلمان یا کشور ایسلند یا حتی در کشور‌های حوزه اسکاندیناوی، از مرخصی‌های زایمان برای مادر و حتی در زمان شیردهی و از طرفی، دادن یارانه و کمک معیشت برای خانواده دریغ نمی‌کنند و خانواده را تشویق می‌کنند و به محض اینکه متوجه می‌شوند یک خانم در حال مادر شدن است، حساب وی را شارژ می‌کنند.

انتهای پیام/