به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، شهرستان سرخس یکی از قطب‌های کلیدی بخش کشاورزی استان است که به برکت رودخانه فصلی «سرخس رود» دارای اراضی غنی وبا استعداد در کشت محصولات باغی، زراعی وتوسعه دام پروری است. این منطقه در تولید غلات از جایگاه مطلوبی در سطح استان برخورداراست وحرفی برای گفتن داشته و دارد.
با احداث سد دوستی به عنوان بزرگ‌ترین سد شرقی کشور با حجم مخزن یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب و با هدف مهار سیلاب‌های هریررود ومدیریت آن در بخش کشاورزی، انتظار می‌رفت که نعمات وبرکات آن بیش از گذشته شامل حال مردم مرزنشین سرخس براساس قانون توزیع عادلانه آب در این منطقه از جغرافیای ایران اسلامی باشد، اما متاسفانه با گذشت ۱۶ سال از آب‌گیری این سد به علت اجرانشدن کامل پروژه (پایاب سد)، کشاورزان منطقه کماکان چشم انتظار وعده‌ها و قول‌های داده شده اند.
دادمحمدی یکی از کشاورزان منطقه با بیان این که مسئولان راجع به حقابه مردم منطقه بی تفاوت هستند، گفت: از ۱۲ هکتار زمین آماده کشت، به علت افت دبی آب و شوری خاک، اراضی زیر کشت ما محدود و تک محصولی شده است و از آن جا که از سیلاب‌های هریرود و تجن بهره‌ای نمی‌بریم، فقر مواد معدنی خاک در اراضی ما مشهود است و از رشد و نمو خوبی برخوردار نیست.
بیشتر بخوانید
او افزود: رود‌های سنتی ما در گذشته نقش ارزنده‌ای در هدایت سیلاب‌ها به سمت اراضی کشاورزان داشت. متاسفانه با ایجاد سد و اجرا نشدن شبکه توزیع، استفاده از چاه‌ها بیشتر شد و رود‌های سنتی از چرخه توزیع و هدایت روان آب‌ها خارج و پس از مدتی توسط توفان‌های شن و عوامل انسانی مسدود شد و بحران سفره‌های زیر سطحی را دو چندان کرد.
این کشاورز با اشاره به تجربه حاشیه سرخس رود (تجن) ادامه داد: اما بارش‌های چند سال گذشته موجب شد مجدد این رود‌ها بازسازی شود که طی یکی دوسال اخیر توسط آب منطقه‌ای و سپاه تا حدودی تعدادی بازگشایی شد و توانست در سیلاب‌های سال گذشته بخش ناچیزی از روان آب‌ها را به اراضی هدایت کند و میلیون‌ها متر مکعب نیز به علت اجرا نشدن کانال‌های درجه ۲ و ۳ به خاک کشور همسایه سرازیرشود.
دادمحمدی با اشاره به روش‌های سنتی برداشت آب از رودخانه که دردهه‌های گذشته و قبل از ایجاد سد با بستن بند و... انجام می‌شد، بیان کرد: با آن که در گذشته با حداقل ادوات کشاورزی و در حد توان زمین‌ها را زیر کشت می‌بردیم، تولیدات گندم، جو، پنبه و دیگر محصولات به لحاظ سطح عملکرد از راندمان خوبی برخوردار بود چرا که حداقل در سال یک بار اراضی ما از سیلاب‌های رودخانه بهره‌مند وموجب تقویت خاک وحتی چاه‌های کشاورزی می‌شد، اما با ساخته شدن سد، ما از حقی که داشتیم محروم شدیم و اراضی ما به علت استفاده بی رویه از آب چاه ها، نمکی و با افت کیفیت خاک مواجه شده است.
او تصریح کرد: اگرهمزمان با ساختن سد، پروژه کانال‌های انتقال آب (پایاب سد دوستی) نیز اجرا و آماده بهره برداری می‌شد، امروز پس از ۱۶ سال، سرخس با توجه به استعداد‌هایی که در تولید گندم، جو، علوفه و بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی داشت، آمار بیکاری را در منطقه کم می‌کرد.
توسعه کشاورزی سرخس در گرو اتمام پروژه پایاب سد دوستی
غلامرضا لالوی رئیس شورای اسلامی سرخس با اشاره به دلایل علمی که می‌بایست شبکه‌های پایاب (انتقال) همزمان با عملیات اجرایی سد استارت می‌خورد، گفت: یکی از چالش‌های بخش کشاورزی شهرستان، بعد از آب گیری سد دوستی، ناکارآمدی شبکه‌های انتقال آب به اراضی منطقه است که تاکنون از پیامد‌های آن، استفاده نکردن مطلوب و حداکثری از این منابع ملی، مشکل دسترسی بیش از ۵ هزار هکتار اراضی کشاورزی به آب و تداوم بیکاری است.
او با بیان این که بعد از دو دهه از آب گیری سددوستی تنها کانال درجه یک از آب پخش شیر تپه با وجود نواقصی که در دریچه‌های آب گیری دارد به مرحله بهره برداری رسیده است، افزود: با پایان یافتن این کانال ۹۰ کیلومتری، عملا ادامه پروژه به دلیل تامین نشدن اعتبار به مدت شش سال تعطیل شد که با همت وکلای مردم در مجلس، پروژه شبکه آبیاری سد دوستی که برای سال ۱۴۰۰ از سوی وزارت نیرو به دلیل نامعلومی از ردیف اعتباری حذف شده بود، استمرار ردیف آن تا سال ۱۴۰۲ مجدد تمدید و مبلغ ۱۵ میلیارد تومان برای سال ۱۴۰۰ دیده شد که امید داریم تا دو سال آینده این خط به بهره برداری برسد.
نماینده سرخس در شورای اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: اقدام به موقع شورای اسلامی سرخس در پیگیری این موضوع موجب شد با هماهنگی نماینده شهرستان و رایزنی با وزارتخانه و مکاتبات با کمیسیون تلفیق بودجه استمرار ردیف اعتباری این پروژه برقرار شود؛ بنابراین امیدواریم پس از سال‌ها کل پروژه پایاب سد دوستی که نقش ارزشمندی در زیر کشت رفتن صد‌ها هکتار زمین دارد، به سرانجام برسد.
محمدرضا رجبی مقدم فرماندار سرخس نیز با اشاره به تاخیر در اجرای شبکه پایاب سد دوستی گفت: این پروژه با توجه به این که قاطبه مردم شهرستان به کشاورزی و دامداری مشغول اند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که می‌تواند با زیر کشت رفتن اراضی بیشتر، مرهمی بر معضل بیکاری در منطقه باشد. از این رو این پروژه در ابتدا با ایجاد کانال اصلی به طول ۷۰ کیلومتر با اندکی نواقص در آب پخش‌ها به پایان رسید.
او با بیان این که مدت شش سال این پروژه به دلیل مشکلات مالی تعطیل شده بود، افزود: از سال ۹۸ مجدد با تامین اعتبار از سوی وزارت نیرو عملیات ساختمانی بخش دوم این پروژه که ۲۰ کیلومتر است، آغاز شد که به دلیل مشکلات مالی، افزایش تورم به سرانجامی نرسید و از ردیف تامین اعتبار بودجه ملی حذف شد.
فرماندار سرخس ادامه داد: با تلاش‌های مدیران شهرستان و استان و به دنبال مکاتبات ویژه و جلساتی که با معاون عمرانی استاندار وهمیاری نماینده حوزه انتخابیه صورت گرفت، مکاتباتی با وزارت نیرو انجام و خوشبختانه اجرای پروژه تا سال ۱۴۰۲ تمدید وتامین اعتبار شد.
رجبی مقدم بیان کرد: با تکمیل شبکه‌های درجه ۲، بخش عظیمی از اراضی روستا‌های قوش علیجان، قوش چاکر، حسن آباد، کندکلی تام مختار و تام رسول از نعمت آب سد پس از سال‌ها بهره مند می‌شوند و بیش از ۵ هزار هکتار از اراضی منطقه با بهره مندی از آب سد دوستی زیر کشت خواهد رفت.
او در پایان درباره کانال‌های درجه ۳ تصریح کرد: مسئولیت این کار برعهده جهاد کشاورزی است که قرار شد با ارائه پروژه‌های خود و بررسی در کمیته برنامه ریزی امسال، از سرفصل‌های اعتبارات تملک دارایی، متوازن و استانی ۱۴۰۰ تامین اعتبار شود، چرا که اولویت شهرستان، اشتغال است.
غلامرضا لالوی نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست شورای اسلامی خراسان رضوی از انجام مکاتبات خرید حق السهم آب سد دوستی از کشور ترکمنستان به علت مشکلات سرخس خبر داد و گفت: در جلسه‌ای که با دکتر ساداتی نژاد رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس به صورت ویدئو کنفرانس برگزارشد، بر مسئله رفع مشکلات بخش کشاورزی ودامداران استان به ویژه بحران خشکسالی شهرستان سرخس تاکید شد.
او افزود: از آن جا که بهره برداران بخش کشاورزی درروستا‌های کندکلی، یاز تپه و محدوده نوار مرز به علت مشکلات آبی سهمی از آب سد دوستی نمی‌برند، طرح خرید آب از کشور همسایه ترکمنستان را که مکاتبات آن انجام شده است، مطرح کردیم که وی قول مساعد در باره طرح و تصویب این پیشنهاد در کمیسیون کشاورزی و ارسال آن به دولت درخصوص انجام مراحل نهایی را داد.
نماینده سرخس در شورای اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: بحث حمایت جدی مجلس در خرید تضمینی محصولات کشاورزی، ارائه تسهیلات ارزان و تامین حداقلی نهاده‌های دامی بیش از هر زمان دیگری به علت بحران خشکسالی، صنعت دامداری را به طور جدی تهدید می‌کند.
لالوی در پایان خرید آب از حق السهم کشور ترکمنستان از سد دوستی را موضوعی جدی مطرح و بیان کرد: در این زمینه پیگیری‌هایی را نیز با معاونت سیاسی - امنیتی استانداری و دستگاه قضایی انجام دادیم. همچنین از طریق معاون قضایی دادستان کل کشور با وزارت نیرو موضوعی مطرح شده که از همه زحمتکشان در تحقق این طرح تقدیر وتشکر داریم.
منبع؛ خراسان
انتهای پیام//ف.ح