به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، اغلب دانش آموزان پشت کنکوری با این تصور که رتبه خوب در کنکور باعث پایان سختی ها، آغاز خوشبختی و راحتی است در این آزمون شرکت می‌کنند، حال آنکه باید بدانند بعد از اتمام کنکور پا به مرحله جدیدی می‌گذارند که در این دوران باید تلاش خود را دو چندان کنند، چرا که با قبولی در هر دانشگاهی آن‌ها باید برای کسب موفقیت‌ها بیشترین حد از تلاش خود را انجام دهند.
این تصور هم که اگر در کنکور رتبه خوبی کسب نکردند یعنی همه چیز به اتمام رسیده و راه موفقیت به روی آن‌ها بسته شده کاملا اشتباه است، زیرا آن‌ها می‌توانند با تلاش بیشتر، صبوری و پشتکار باز هم خود را محک بزنند و در این آزمون شرکت کنند پس نباید ناامید شوند.
مطلب دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که میزان اهمیت کنکور برای هر فرد با دیگری متفاوت است و بستگی به هدف هر فرد دارد؛ ممکن است کنکور برای فردی به معنای یک آزمون ساده باشد و از هیچ اهمیتی برخوردار نباشد، گاهی اوقات ممکن است هدف اصلی فرد از شرکت در آزمون کنکور تحصیل در مقاطع بالاتر باشد و یا حتی به ادامه تحصیل در خارج از کشور بیاندیشد بنابراین کنکور برای او بسیار دارای اهمیت است.
در دوره‌ی نوجوانی و نزدیک شدن به سن کنکور آرزوی بیشتر نوجوانان کسب رتبه خوب در این آزمون و قبولی در دانشگاه مدنظرشان است آن‌ها برای رسیدن به آرزوی خود تلاش می‌کنند، در کلاس‌های کنکور شرکت می‌کنند و حتی با همکلاسی‌ها و دوستان خود رقابت می‌کنند؛ شیرین‌ترین رویایی که دانش آزمون پشت کنکوری با آن سرکار دارند و هر شب هم با آن رویا به خواب می‌روند کسب رتبه خوب در کنکور است که در عین حال سخت‌ترین مرحله زندگی هر نوجوان است، این روز‌ها با شیوع ویروس کرونا تغییراتی همچون آنلاین و نیمه تعطیل بودن کلاس‌های درسی و کنکور و از همه سخت‌تر تعویق و جا به جایی زمان برگزاری آزمون این رویای شیرین را تبدیل به کابوسی استرس زا و همچنین دهشتناک برای آن‌ها و حتی خانواده هایشان کرده است.
تعویق ها عامل استرس
رزا یکی از دانش آزمورانی که برای نخستین بار قرار است در کنکور شرکت کند در خصوص حس و حالش پیش از کنکور برای شرکت در این آزمون می‌گوید: من از ابتدای ورود به دوره دوم متوسطه همیشه استرس برای شرکت در کنکور و آرزوی کسب رتبه خوب را داشتم تا اینکه پارسال با شیوع ویروس کرونا و غیر حضوری شدن مدارس و کلاس‌های کنکور رو به رو شدم، من هیچ وقت فکر نمی‌کردم که شرکت در این آزمون برایم اینقدر سخت باشد چرا که خبر تعویق کنکور و اینکه نمی‌دانستم کی قرار است در این آزمون شرکت کنم مرا نگران‌تر می‌کرد.
فاطمه که برای دومین سال متوالی در کنکور شرکت می‌کند و تجربه شرکت در کنکور با شرایط کرونا و تعویق‌ها را دارد نیز می‌گوید:
پارسال که ما می‌خواستیم شرکت کنیم، به علت به تعویق انداختن‌ها فشار و استرس زیادی را متحمل می‌شدیم، به همین خاطر و همچنین شرایط کرونا و تجربه اول شرکت در آزمون با این شرایط اصلا در آزمون شرکت نکردم تا بیشتر از این دچار اضطراب نشده و مبتلا به کرونا نشوم یک سال از عمرم را گذاشتم و در جلسه حاضر نشدم، اما متاسفانه امسال نیز با همان شرایط رو به رو شدم.
مهدی که پارسال برای اولین بار در کنکور شرکت کرده است؛ می گوید: پارسال ما به ایام کرونا خوردیم، استرس بالا بود چون زمان دقیق برگزاری کنکور را نمی دانستیم و زمانی هم که کنکور برگزار شد استرس بسیار شدید در هنگام آغاز آن داشتم که روی سرعت عمل و عملکرد تست زنی من تاثیر گذاشته بود.
مقابله با استرس های پیش از کنکور
برای کسب اطلاعاتی در خصوص عوامل ایجاد استرس‌های پیش از کنکور و مقابله با آن به یک روانشناس بالینی مراجعه می‌کنم؛ رقیه ارجی روانشناس بالینی می‌گوید: استرس باعث عملکرد ضعیف در حافظه و قدرت تصمیمی گیری پایین می‌شود؛ دانش آموز پشت کنکوری زمانی دچار استرس می‌شود که خواسته هایش فراتر از شرایط موجود باشد برای مثال کم کاری در درس خواندن، مناسب نبودن محیط برای درس خواندن و پایه درسی ضعیف.
او می‌افزاید: اگر استرس پیش از کنکور نباشد دانش آموز دچار بیخیالی می‌شود و درس نمی‌خواند، این استرس تا زمانی مفید است فرد را دچار مشکلات روانی و بالینی نکند.
این روانشناس ادامه می‌دهد: استرس در افراد متفاوت است و خود را به دو نوع نشان می‌دهد؛ اولین دسته نتیجه گرا هستند ذهن این دسته از افراد هنگام درس خواندن درگیر نتیجه است یعنی بیشتر به نتیجه فکر می‌کنند بنابراین دچار استرس بیشتری می‌شوند، اما دسته دوم این گروه فرایند گرا هستند ذهن این افراد هنگام درس خواندن بیشتر روی عملکرد آن‌ها تمرکز دارد، این افراد همواره در حال ارزیابی عملکرد خود هستند آن‌ها هر عملی را انجام می‌دهند عمل خودشان را نسبت به عملکرد‌های قبلی خود می‌سنجند، این افراد کمتر دچار استرس می‌شوند و همواره نتیجه‌های خوبی را دریافت می‌کنند.
ارجی بیان می‌کند: اولین موردی که در دانش آموزان استرس ایجاد می‌کند نداشتن برنامه ریزی منسجم و اصولی و بهم ریختگی برنامه است، برای داشتن برنامه ریزی اصولی باید در کار‌ها اولویت بندی داشت و همچنین می‌توان به کارشناسان آموزشی مراجعه کرد.
او تصریح می‌کند: دومین عامل استرس زا نداشتن هدف است، در این مواقع فرد نمی‌داند که چرا درس می‌خواند، کدام دانشگاه می‌خواهد برود و می‌خواهد در چه رشته‌ای تحصیل کند. داشتن هدف باعث می‌شود که فرد بداند باید بیشتر وقت خود را برای تقویت چه دروس و مباحثی صرف کند.
این روانشناس تاکید می‌کند: اشتباه بودن روش‌های مطالعه نیز استرس ایجاد می‌کند، برای مثال شبیه سازی نکردن کنکور (تست نزدن) می‌تواند از موارد اشتباه بودن روش‌های مطالعه است که با مراجعه به متخصص می‌توانند روش‌های مطالعه صحیح را یاد بگیرند.
ارجی اظهار می‌کند: نداشتن کیفیت در خواب نیز باعث افزایش استرس پیش از کنکور می‌شود، یادگیری و خواب رابطه مستقیم دارند هر چه خواب منظم‌تر باشد امکان یادگیری بیشتر است و هر چقدر خواب کمتر باشد فرد در امر یادگیری نیز بیشتر دچار مشکل می‌شود.
او می‌افزاید: انتظارات غیر واقع بینانه از طرف شخص و همچنین خانواده اش نیز باعث افزایش استرس می‌شود، دانش آموز پشت کنکوری باید بداند نمی‌تواند راه صد ساله را یک شبه بگذارند؛ او باید پیشرفت‌های کوچکش را در نظر بگیرد و کم کم ضعف‌های خود را تقویت کند.
این روانشناس ادامه می‌دهد: کمال گرایی و اهمال کاری از دو موارد دیگر در امر استرس زایی هستند؛ افراد کمال گرا آدم‌های صفر و صد هستند، این افراد اگر کوچکترین خللی در کار خود حس کنند به جای رفع و یا جبران مشکل از انجام آن کار دست می‌کشند. افراد اهمال کار نیز افرادی هستند که با وجود اطلاع از وظایف خود در انجام آن‌ها کم کاری می‌کنند یا از انجام کار سر باز می‌زنند؛ مشکل این دو دسته از افراد با مراجعه به متخصص بالینی یا مشاور تحصیلی حل می‌شود.
بیشتر بخوانید
ارجی بیان می‌کند: برای رفع یا کمتر کردن استرس می‌توان از روش تنفس عمیق یا تنفس شکمی استفاده کرد به این صورت که به مدت ۴ ثانیه نفس خود را در سینه حبس می‌کند و سپس در مدت ۷ ثانیه هوای داخل ریه را کم کم تخلیه می‌کند.
او تصریح می‌کند: خوردن آب، تغذیه مناسب و اسپری کردن گلاب در محیط درس خواندن نیز به کاهش استرس کمک می‌کند، دانش آموزان باید توجه داشته باشند که میوه جات و غذای‌های کم چرب را جایگزین کافئین‌ها و غذا‌های جرب بکنند.
این روانشناس در نهایت تاکید می‌کند: خلاصه نویسی نکات مهم منابع و مطالعه اشتباهات در آزمون‌هایی که شرکت می‌کنند باعث پیشرفت دانش آموزان پشت کنکور است که این پیشرفت موجب بالا رفتن انگیزه در آن‌ها می‌شود و این بالا رفتن انگیزه آن‌ها را از استرس‌ها دور می‌کند.
برنامه ریزی برای کنکور با توجه به تعویق‌ها
مهین حمیدی کارشناس آموزشی در مشهد در خصوص تعویق زمان کنکور می‌گوید: با توجه به اینکه پارسال برای مواجه با کرونا و برگزاری کنکور در شرایط کرونا تجربه قبلی و امکانات لازم موجود نبود، کنکور به تعویق افتاد تا آمادگی‌های لازم از جهت نحوه برگزاری آزمون، ایجاد امکانات لازم و ایجاد فضای بیشتر و... فراهم گردد.
بیشتر بخوانید
او می‌افزاید: از طرفی این احتمال هم مطرح بود که امکان تضغیف کرونا تا تابستان عملی بشود، که نشد، اما امسال با توجه به آمادگی قبلی و تجربه‌ی کنکور ۹۹ بعید به نظر می‌رسد کنکور امسال به تعویق بیفتد.
کارشناس آموزشی ادامه می‌دهد: یک کنکوری باید زمان حداقلی را در نظر بگیرد که همان بازه تیر ماه است، وقتی دانش آموز پشت کنکور خودش را با این شرایط برای زمان موعد مقرر آماده می‌کند احتمال به وجود آمدن دو حالت است؛ اولین حالت کنکور در موعد مقرر برگزار می‌شود که در این صورت فرد آمادگی شرکت در کنکور را دارد، ضرری نمی‌کند و طبق برنامه از پیش تعیین شده منابع را مطالعه کرده، به اندازه کافی تست زده و جمع بندی کرده است؛ در حالت دوم کنکور به تعویق میفتد که اگر دانش آموز خودش را برای زمان مقرر آماده کرده باشد می‌تواند زمان اضافه را به مرور، تست و تسلط بیشتر اختصاص دهد.
حمیدی بیان می‌کند: توصیه من به همه دانش آموزان پشت کنکوری در دبیرستانهای مشهد این است که در دو ماه و نیم فرصت باقی مانده تا کنکور فکر خودشان را از حواشی دور نگه دارند، هر فکر یا مطلبی که باعث ایجاد استرس در آن‌ها می‌شود از خودشان دور کنند و با تمام قوا روی خودشان و کنکور متمرکز باشند؛ روی نقاط قوت تاکید بیشتری داشته باشند و زمان بیشتری را به آن‌ها اختصاص بدهند و در کنار سایر برنامه‌ها یک زمان حداقلی را برای بر طرف کردن نقاط ضعف در مباحثی که در نظر دارند اختصاص بدهند.
او تصریح می‌کند: همین زمان تدریجی و مستمر اتفاق‌های جالبی را در پیشرفت دانش آموزان پشت کنکوری به وجود می‌آورد، آن‌ها هرگز نباید بگویند از فردا شروع می‌کنم یا الان حوصله ندارم.
تغییر شرایط یا تغییر در شرایط؟
از نظر برخی از انسان‌ها افق هایمان دور و دست نیافتنی است و ذهن ما نمی‌تواند برای آن برنامه ریزی کند، ما به عنوان کسی که می‌خواهد تغییر در زندگی خود به وجود بیاورد باید از تغییرات کوچک و جزئی شروع کرده و خود را به آن‌ها پایبند کنیم تا مجموع این تغییرات کوچک، عادات و رفتار‌های ما را تغییر داده و منجر به تحولات بزرگ در زندگیمان شود.
دانش آموزان پشت کنکوری باید بدانند که شرایط کرونا برای همه یکسان است و آن‌ها قادر به تغییر شرایط نیستند، یکی از عوامل موفقیت در هر عرصه‌ای پذیرش توانایی‌های خود و اعتماد به آن‌ها است، آن‌ها باید به چیز‌هایی فکر کنند که می‌توانند تغییر بدهند، خلاقیت به خرج بدهند و از توانمندی‌های خود در این شرایط هم استفاده کنند.
گزارشگر؛ رزا اروند
انتهای پیام//ف.ح