سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان جنوبی گزارش می دهد؛

ضربه مهلک کرونا بر پیکره هنری ۳۰۰ ساله/ قلم زنی نفس های آخرش را می زند

یکسالی می شود که با حضور کرونا این مهمان ناخوانده ، کار تولید و صادرات محصولات قلم زنی از شور وشوق افتاده و رونق چندانی ندارد.

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، صنایع دستی در خراسان جنوبی جایگاه ویژه‌ای دارد و از دیر باز در این استان رونق داشته است.

یکی از رشته های صنایع دستی که در منطقه جنوب خراسان  طرفداران خودش را یافت قلم زنی بود که بیشتر مورد استقبال طبسی ها قرار گرفت.

قلم زنی هنری است که در جهان نیز شناخته شده است ولی حالا با حضور میهمانی ناخوانده، فعالان این رشته را با مشکلاتی رو به رو کرده است.

نقش و نگار قلم بر پیکره فلز

به کارگاهی رفتیم که پر بود ازهیاهوی چکش هایی که با هر بار بالا رفتن و پایین آمدن شان قسمتی از یک هنر دیرینه شکل می‌گیرد و طرح و نقش‌ها بر فلزی می‌نشینند که برآمده از ذوق و هنر قلمزنان است.

در میان انبوه رشته‌های هنری این بار نگاهمان به هنر ظریف و زیبای قلم زنی جلب شد که به دست بانو‌ی توانمند طبسی بر تن فلز سرد نقش می‌بندد و جان می‌گیرد، خانم یزدانی بانوی قلم زنی است که ۳۵ سال دارد واز ۱۲ سالی می‌شود که پا به عرصه قلم زنی گذاشته و دست به قلم شده است.

او خطوط و نقوشی زیبا را به وسیله قلم و با ضربه چکش بر پیکر بی جان مس رقم می‌زند.با همراه می‌شویم تا از کسب و کار که به راه انداخته برایمان بگوید.

۱۲ سال است که قلم زنی می‌کنم در ابتدا این حرفه را به صورت شخصی دنبال می‌کردم، اما حالا سه چهار سالی می‌شود که با حمایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و اداره کار تسهیلاتی ۶۵ میلیون تومانی به من اعطا شد و توانستم به کمک آن کارگاهی کوچک را راه اندازی کنم.

او ادامه داد: ۱۲ هنرجو در کارگاه مشغول به قلم زنی و کنده کاری روی مس بودند، اما شیوع کرونا این عده را پراکنده کرد به طوری که در حال حاضر هنرجویان کمتری به کارگاه می‌آیند.

این قلم زن پر تلاش ازفراز و فرود‌های بازار فروش گفت: بازار فروش ثابتی نداریم، سفارشات شخصی را قبول می‌کنم و قبلا هم سفارشاتی را از شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی انجام می‌دادم حالا کرونا آمده و بازارمان را کساد کرده، دیگر کمتر هنرجویی حاضر می‌شود برای انجام کار به کارگاه بیاید، اما با همین وضعیت نیز ابزار مورد نیازشان را آماده می‌کنم و آن‌ها کار را در خانه انجام داده و دستمزد می‌گیرند.

پای کرونا بر پدال ترمز تولید و صادرات قلمزنی

این بانوی توانمند بیان کرد: تولیداتمان را به یزد، مشهد و تهران ارسال کردم حتی نمونه کار هایمان را به صورت عمده میان کسبه شهر به فروش رساندم.

یزدانی عنوان کرد: با کمک هنرجو‌ها تا کنون روی بیش از ۱۲۰ قطعه بشقاب، قندان، آجیل خوری، شیرینی و شکلات خوری و سایر ظروف قلم زنی انجام دادیم، تولیداتمان به نسبت کم بود، چون بیشتر وقتمان را صرف یادگیری هنرجو‌ها کردیم.

او از قیمت بالای ظروف خام در استان گلایه‌مند بود و تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که دامن گیر ما شده است بحث تهیه ظروف خام و ابزار است که باید آن را از اصفهان تهیه کنیم و این برایمان خیلی سخت است.

کسبه‌ای که این ظروف و ابزار را وارد استان می‌کنند سود هنگفتی را روی محصولات می‌زنند و خرید این محصولات برای ما به صرفه نیست.

اختصاص ۸ میلیارد ریال تسهیلات کرونایی به کارگاه‌های قلم زنی

عباس زاده معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: مبلغ ۸ میلیارد ریال تسهیلات کرونا به کارگاه‌های صنایع دستی آسیب دیده از کرونا اختصاص یافته است.

او با اشاره به مشکل تأمین مس در استان به دلیل نوسان قیمت‌ها توسط دلالان، افزود: وزارتخانه طی نامه‌ای اقلام مصرفی استان (مواد اولیه از قبیل مس، نقره) را جمع آوری کرده است و به زودی این مشکل مرتفع خواهد شد.

عباس زاده تصریح کرد: صدور مجوز، ارائه تسهیلات کم بهره و تسهیلات بلا عوض، ارائه خدمات بیمه ای، معرفی جهت حضور در نمایشگاه ها، تامین فضای کارگاهی، امکان شرکت در رویداد‌های مهم و تخصصی حوزه صنایع دستی همانند مهر اصالت و نشان ملی و ارائه آموزش‌های رایگان ویژه شاغلین از جمله حمایت‌های خوب صورت گرفته از قلم زنان است.

خودنمایی نقش گل‌های شاه عباسی بر جسم بی جان مس

برآبادی مسئول ثبت میراث معنوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با اشاره به ثبت مهارت قلم زنی طبس در فهرست ملی میراث معنوی، شیوه قلم زنی طبس را از روش‌های منحصر به فرد قلم زنی مس دانست و گفت: قلم زنی در طبس بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد.

او افزود: مهارت هنرمندان و صنعتگران طبسی در ایجاد نقوش ظریف با تقسیم سطح به واحد‌های هندسی منظم با کمک پرگار و قلم‌های فولادی و خراشیدن سطح مس و سپس پر کردن زمینه با نقوش هندسی و گل و گیاه ریز و سرآمد هنر‌های دستی استان و کشور است و گردشگران از این تولیدات به عنوان یکی از سوغات و هدایای ویژه طبس یاد می‌کنند.

برآبادی عنوان کرد: قلم زنی طبس به دو صورت سفید قلم و قرمز قلم رواج دارد که هر دو منحصر به فرد بوده و تنها در شهر طبس به شیوه‌ی یاد شده اجرا می‌شود.


بیشتر بخوانید


مسئول ثبت میراث معنوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت ملی هنر قلم زنی شهر طبس زاویه قلم و نحوه چکش کاری در این شیوه را نشان دهنده مهارت استادکاران بیان کرد و گفت: قلم گیری و رعایت کندی و تندی خطوط در این سبک بسیار حائز اهمیت بوده و ظرافت و دقت و مهارت فراوان می‌طلبد.

او ادامه داد: بر خلاف قلم زنی سایر نواحی کشور که باید قلم به صورت عمود بر سطح فلز ضربه وارد شود، در این شیوه قلم با زوایای حدود ۳۵ تا ۴۰ درجه در قلم قرمز و یا ۷۵ تا ۸۰ درجه در قلم سفید و ضربات مداوم و پیوسته و ریز چکش، به سطح فلز برخورد کرده و لایه‌های نازکی از سطح مس برداشته شده یا خطوط نقوش کمتراز چند دهم میلی متر فرو می‌روند.

برآبادی افزود: استفاده از نگاره‌های بومی از جمله درخت نخل و پلیکان و نوشته‌ها که عموما اسامی پنج تن، آیات مشهور قرآنی، دوازده امام و امثال آن‌ها است بسیار استفاده می‌شود.

در ظروف قلمزنی این استان علاوه بر نقوش سایر نقاط کشور، بیشتر از نقوش گل‌های زینتی و ریز چهار پر، استفاده شده که هنرمندان با تقسیمات هندسی مکرر ومنظم سطح کار، این نقوش را به صورت تکراری ودقیق درداخل این فضا‌های هندسی قلمزنی می‌کنند.

سینی‌های مسی در قدیم عمدتا با طرح سَرو یا نخل، گل‌های شاه عباسی بسیار ساده وابتدایی وطرح‌های پرندگان ازجمله پلیکان معروف طبس و طوطی و نقوش حیوانات مانند آهو وگوزن ودرختچه‌های پرگل وبرگ همراه بود، ولی هم اکنون طرح‌های ظریف و مینیاتوری با ارزشی نیز دیده می‌شود.

تکنیک زمینه پُر یا عکسی روشی است که منحصرا در شهرستان طبس بوده و ویژگی‌های ظروف حکاکی شده در این شهر در کل ایران متمایز و برجسته است.

تنها منطقه ای که درخراسان جنوبی که از گذشته دور کار حکاکی و قلمزنی بر روی ظروف غالبا مسی صورت می‌گرفته و درحال حاضر نیز رواج دارد شهر کویری طبس است ، حکاکی فلز در این منطقه باتوجه به اشیاء قدیمی که وجود دارد حداقل سابقه ای ۳۰۰ ساله دارد.

در حال حاضر تعداد انگشت شماری از کارگاه‌های قلمزنی مس در سایر شهرستان‌های استان از جمله فردوس و بیرجند به شیوه جُندِه کاری ومُشَبَّک آثار زیبایی تولید می‌کنند.

قلم زنی چشم به راه حمایت و پشتیبانی

کرونا ، کساد شدن بازار فروش ، قیمت های شناور ظروف خام مسی در استان و دست درازی دلالان به بازار فروش آن ،  دست تولید کنندگان محصولات قلم زنی را از پشت بسته و نان فعالان این حوزه را آجر کرده است.

آرام شدن تلاطم بازار فروش محصولات قلم زنی و دستگیری از فعالان و کارگاه هایی که زیر فشار کرونا کمر خم کرده اند همت بلند مسئولان را می طلبد.

گزارش از فاطمه آریان پور

انتهای پیام/ک

تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱۷
در انتظار بررسی: ۰
ناشناس
۲۰:۲۰ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
انشالله که با حمایت مسئولین شاهد رونق روز افزون این صنایع در استان باشیم.
ناشناس
۱۸:۲۷ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
این هنر زیبا می تونه صادر بشه وهم نفع تولید کننده باشه و صادر کننده
نیاز به سرمایه گذاری و دلسوزی هست واقعاً
ناشناس
۱۷:۳۱ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
حمايت از کسب و کار هاي کوچيک ميتونه باعث شکوفايي اقتصاد و رونق اشتغال بشه اگه کمي از اين هنرمندان کم توقع و پر تلاش حمايت بشه
ناشناس
۱۷:۰۹ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
احسنت به خبرنگار که درد دل مردم رو پیگیری کردن
ناشناس
۱۵:۱۴ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
کرونا همه چی رو از ما گرفت، ظروف مسی اینقد گرون شدن که پولداراشم تو خریدش موندن چی برسه به مردم عادی و حقوق بگیر.....افزایش دلار چی بر سر مردم و تولید کننده نیاورد
ناشناس
۱۵:۰۱ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
حیف نیست دسترنج زیبای هنرمندان اینگونه خاک بخورند، مردم و مسئولان حمایت کنین
ناشناس
۱۴:۵۰ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
کی باشه که از شر جنسای بنجل چینی خلاص بشیم تا لااقل صنایع دستی اصیل خودمون نفسی تازه کنند
ناشناس
۱۴:۴۹ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
چه زیباست کاش بیشتر حمایت بشه
ناشناس
۱۴:۳۳ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
مسولان ميتونن با حمايت هاي بيشتر از اين کار گاه ها زمينه رو براي اشتغال زايي بيشتر در استان فراهم کنند
....
۱۳:۱۸ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
کم نيستن از اين دست کارگاه ها ک اگه حمايت بشن ميتونن توليدات با کيفيتي رو روانه بازار هاي داخلي و خارجي کنن
ناشناس
۱۳:۰۴ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
کاش مسعولین در این اوضاع کرونایی حمایت بیشتری از هنرمندان داشته باشند
ناشناس
۱۲:۵۹ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
خيلي از کارگاه ها شاکي بودن ک چرا بهمون تسهيلات کرونا ندادن هنوز و اونايي ک گرفتن هم از نحوه پرداخت اقساطش و سخت گيري بانک گله داشتن
ناشناس
۱۲:۵۹ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
چه هنر قشنگ وزیبایی کاش مسولان این دست هنر ها رو بیشتر حمایت کنن
ناشناس
۱۲:۵۸ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
مرسی
محدثه
۱۲:۵۸ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
مرسی از خبرت فاطمه عزیزم ان شاء الله همیشه تو کارت موفق باشی
ناشناس
۱۲:۳۹ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
خب وقتي ازشون حمايت نشه معلومه ک کسبو کارشون ميخابه
ناشناس
۱۲:۲۳ ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰
انشالله با ريشه کني کرونا و حمايت مسولان از هنرمندان استان بيش از پيش شاهد رونق اين کار هاي زيباي هنري باشيم