به گزارش خبرنگار حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، مستند «آقا مرتضی» با محوریت زندگی شهید سید مرتضی آوینی از روز یکشنبه ۱۵ فروردین روی آنتن شبکه سوم تلویزیون رفت و با اعتراضاتی از طرف خانواده و مستندسازان دیگر همراه شد. این اعتراضات باعث شد که قسمت اول این مجموعه از روی پلتفرم تلوبیون حذف شود و مخاطبان نتوانند آن را ببینند.
مستند «آقا مرتضی» محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج و تولید شده در خانه مستند انقلاب اسلامی و به گفته سازندگانش روایتی متفاوت و بدون سانسور از زندگی سید مرتضی آوینی است.
بدون رضایت، از راش‌های تصویری من استفاده کرده‌اند
حسین معززی نیا مستندساز و داماد شهید آوینی که یکی از معترضان تولید این مستند بود، در گفت و گو با خبرنگار حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: فکر می‌کنم موضوع بسیار روشن است. سال‌ها پیش مجموعه برنامه‌ای ساخته‌ام که برایش تعدادی مصاحبه و مواد تصویری دیگر تولید کردم. حالا کسانی آمده‌اند بدون اطلاع و رضایت من، نه از برنامه‌ی تولیدشده، بلکه از همان مصالح اصلی و اولیه (راش) در برنامه جدیدشان استفاده کرده‌اند؛ به‌شکلی که انگار این‌ها تولیدات خودشان است. خیلی واضح است که به این می‌گویند سرقت و اسم دیگری ندارد.
وی ادامه داد: بحث ما الان این نیست که این برنامه چه تصویری از شهید آوینی ارائه داده؛ این بحثی جداگانه است. خلط مبحث عمدی است توسط این آقایان تا ذهن مخاطب را از بحث اصلی منحرف کنند. دائم درباره «انحصار» حرف می‌زنند و ادعا می‌کنند تصویری تازه از شهید آوینی ارائه داده‌اند و غیره. فرض کنیم شهید آوینی تا الان در «انحصار» بوده که البته این انحصار هم مشخصاً به عملکرد همان نهاد‌ها و مؤسساتی وابسته است که تولیدکننده مجموعه اخیرند؛ اما بحث من اصلاً این‌ها نیست. در وهله اول داریم درباره «سرقت» صحبت می‌کنیم. این ربطی ندارد به تصویری که از شهید آوینی ارائه شده. فرض کنید این بهترین تصویر ممکن از آوینی است. تصویری که بر مبنای اموال مسروقه شکل گرفته قبل از هر چیز نقض حقوق دیگران است، بناشده بر بی‌اخلاقی و بی‌شرافتی.
معززی نیا عنوان کرد: ادعا کرده‌اند کارگردانی که اثری را می‌سازد دیگر هیچ گونه حق کنترل بر اثرش ندارد. اگر نگران است، باید همه راش‌هایش را جمع کند ببرد در اتاقش انبار کند! نمی‌دانم اگر همین فردا کسی چنین رفتاری با اثر خودشان بکند و با متریال همین برنامه، یک برنامه تازه بسازد باز هم همین حرف‌ها را تکرار می‌کنند یا خیر. اما این حرف کاملاً نامرتبطی است. تهیه‌کننده، صاحب همه آن‌چه نیست که برای ساخت و ساز یک اثر جمع‌آوری شده. سال‌ها پیش، برای تولید برنامه‌ام کسانی با من مصاحبه کردند، اما درنهایت پشیمان شدند و گفتند نمی‌خواهند صحبت‌هایشان در نسخه نهایی استفاده شود. کسانی مصاحبه کردند و گفتند قطعه‌های مشخصی هرگز استفاده نشود؛ چون آن حرف‌ها فقط برای اطلاع من گفته شده. آیا تهیه‌کننده اجازه دارد ده سال بعد همه آن قطعه‌ها را بفروشد به شخصی دیگر و بگوید برو با این‌ها یک برنامه تازه بساز مطابق دلخواهت؟ روال برنامه‌سازی این است؟ تهیه‌کننده می‌تواند راش‌های حذف‌شده یک فیلم را بدهد به دیگران؟ اگر چنین روالی رایج شود دیگر هیچ فیلم مستندی تولید نخواهد شد؛ چون کسی که مقابل دوربین می‌نشیند باید به این فکر کند شاید پانزده سال بعد حرف‌هایش در یک برنامه تلویزیونی در آن سوی کره زمین به‌شکلی کاملاً پیش‌بینی‌نشده پخش بشود! دیگر هیچ تضمینی نمی‌شود داد به کسی که می‌پذیرد با یک مستندساز گفتگو کند.
مجوز رسمی مؤسسه روایت فتح را منتشر کنند
وی افزود: ادعا کرده‌اند که از موسسه روایت فتح (تهیه کننده برنامه من) مجوز گرفته‌اند. همان‌طور که گفتم تهیه‌کننده نمی‌تواند چنین مجوزی بدهد، ولی علاقه‌مندم این مجوز منتشر شود. تصویری ببینیم از نامه رسمی مؤسسه روایت فتح که دقیقاً اعلام کرده هرگونه استفاده از راش‌های برنامه «روایت راوی» به سازندگان این برنامه واگذار شده است.
مالکیت عکس‌ها، صدا‌ها یا تصاویر خصوصی، در اختیار وارث قانونی اوست
این منتقد اظهار کرد:گذشته از مسئله من، این‌ها از فیلم‌های استفاده‌نشده و شخصی متعلق به وارث شهید آوینی استفاده کرده‌اند. فیلم‌هایی که در آرشیو مؤسسه روایت فتح نگهداری می‌شده به‌قصد پژوهش‌های احتمالی و بازبینی توسط محققان. سن و سال این آقایان اقتضا نمی‌کند، ولی ما بوده‌ایم و می‌دانیم از همان زمان که این فیلم‌ها در مراکز مختلف پیدا شد؛ یعنی از ابتدا‌ی قرار گرفتن این مواد و مصالح در آرشیو مؤسسه روایت فتح، بنا نبوده چنین تصاویری بدون کسب مجوز از خانم امینی که وارث قانونی شهید آوینی است، در برنامه‌های تولیدی آن مؤسسه نمایش داده شود. در این مورد، مؤسسه روایت فتح اصلاً اجازه قانونی ندارد به کسی مجوز بدهد. نمی‌دانم درباره مسئله‌ای به این وضوح هم باید حرف زد یا خیر. هر کسی که از دنیا می‌رود وارث دارد. مالکیت عکس‌ها، صدا‌ها یا تصاویری که در جلسات خصوصی گرفته شده، در اختیار وارث قانونی اوست.
معززی نیا توضیح داد: درباره این مستند علاقه‌ای ندارم نظری بدهم. از نظر من این چیزی که ساخته شده اصلاً رسمیت ندارد. چیزی که با سرقت از دیگران ساخته شده، از نظر من جعلی است و وجود خارجی ندارد. همان‌طور که خودشان دارند تلاش می‌کنند با وسط کشیدن بحث اختلاف دیدگاه، مخاطب را فریب بدهند و بگویند خانواده انحصارطلب است! نمی‌دانم، شما وقتی چیزی را از خانه‌تان سرقت کنند، اعتراض نمی‌کنید، چون می‌ترسید «انحصارطلب» نامیده شوید؟ خبر نداشتم آدم ممکن است بابت تمایل به نگهداری از اموالش «سانسورچی» نامیده شود.
حس می‌کنم قدری شتابزدگی در نظرات خانواده شهید آوینی دیده می‌شود
مهدی مطهر، تهیه‌کننده «آقا مرتضی» هم در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره حواشی اخیر گفت: متاسفانه یا خوشبختانه مستند ما تیزری داشت که خانواده شهید آوینی و اطرافیان آن با دیدن آن تیزر برداشت و تحلیل خودشان را از مجموعه مستند ما اعلام کردند. طبیعتاً بهتر این بود که با دیدن همه قسمت‌های این مجموعه مستند نظر خود را اعلام می‌کردند حتی خانم امینی اعلام کردند که قسمت اول را نیز کامل ندیدند، حس می‌کنم قدری شتابزدگی در نظرات خانواده دیده می‌شود.
وی افزود:خیلی دوست دارم که خانواده شهید آوینی فیلم «انحصار ورثه» را تماشا کنند و در مقایسه قرار دهند و بعد به تحلیل و بررسی مستند «آقا مرتضی» بپردازند.
وی عنوان کرد: از سال ۹۴ در حال جمع‌آوری مطالب آرشیوی و مصاحبه بودیم و حدود ۱۰ سال برای پژوهش این سریال تلاش کردیم و کار‌های مختلفی که برای شهید آوینی انجام شده بود را کامل دیدیم و مجموعه‌ای از سوال‌ها و تردید‌ها حواشی و نکاتی که مخاطبین شهید آوینی دوست دارند درباره آن بشنوند را سعی کردیم در این مستند به نمایش بگذاریم.
کارگردان مستند هر بار برای همکاری با خانواده شهید با در بسته مواجه شد
مطهر اظهار کرد: ما یک جمله صریح درباره کتاب و انتشارات داریم که به حق و حقوق خانواده اشاره دارد، اما در مورد ساخت مستند درباره چهره ملی آیا فیلم ساختن محدود به اجازه گرفتن از خانواده است. من جایی این قانون را ندیدم. حتی آقای ابراهیمی کارگردان مستند ما بار‌ها از خانواده شهید خواسته بودند که همکاری داشته باشند، اما هر بار با در بسته مواجه شدند.
وی افزود:حالا ما می‌خواهیم مستندی بسازیم، چون خانواده مخالف است ما نمی‌توانیم فیلم بسازیم.من مطمئن هستم که دیده شدن مستند ما سرچ و جستجوی شهید آوینی را دوچندان کرده. می‌دانم شهید آوینی برای خیلی از مردم جذاب بوده و جذاب‌تر شده است.
این تهیه کننده عنوان کرد: ما یک گروه فیلمساز هستیم و طبیعتا یک سرمایه گذار داشتیم که موسسه رسانه‌ای اوج بوده و مجری طرح ما مجموعه خانه مستند بود.
روی هیچ کدام از راش‌ها، خصوصی و محرمانه نوشته نشده بود
وی ادامه داد: یک مقطعی آقای احسان محمد حسنی در کنار اینکه مدیریت موسسه اوج را داشته اند، مسئول مجتمع روایت هم بودند. دست خیلی از فیلم سازان را برای دسترسی به آرشیو‌ها باز کرد و گروه‌های دیگر همکاری داشتند. همکاری ما یک شب نبوده است بلکه بیش از ۶ ماه در آنجا رفت و آمد داشتیم و راش‌ها را تماشا کردیم. روی هیچ کدام از راش‌ها درباره خصوصی بودنش نوشته‌ای نبود و محرمانه‌ای ذکر نشده بود.
مطهر اظهار کرد: به نظر حقوق دانان باید درباره این موضوع صحبت کنند که حقوق مادی و معنوی چیست و اساساً اگر سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده موافق استفاده راش تولید شده باشد، اما کارگردان مخالف باشد؛ یعنی نباید از این راش‌ها استفاده کنیم؟
وی افزود: همه این موضوعات بهانه‌ای است تا درباره این موضوع صحبت کنیم. اگر یک درصد تخلفی از طرف ما بوده در پروژه‌های دیگر تکرار نشود.
مطهر عنوان کرد: شنیدیم خانواده با دیدن برخی از لحظات تشییع شهید آوینی ناراحت می‌شوند و سعی کردیم در قسمت نهایی حدود ۱۵ دقیقه از زمان مستند را کم کنیم؛ که مبادا باعث تأثر خانواده شویم.
انتهای پیام/
ایکاش زود تر شهید آوینی را به ملت ایران می شناساندند
تنها گله ای که دارم از این تاخیر است چرا؟
اگر خانواده اازه استفاده از فیلم های خصوصی را ندهد خب نمی توانی استفاده کنی اینکه روشن است