نوروزی متفاوت با غذا‌های محلی شهربابک

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان ،بیش از یک سال است که شیوع ویروس کرونا مردم را خانه نشین کرده است و اکنون بهار سرسبز و نوروز را در پیش داریم، اما باز هم مردم ما باید نوروزی متفاوت را در خانه و در کنار خانواده تجربه کنند.

تحمل قرنطینه خانگی در روز‌های عید که روال همیشه آن از خانه بیرون زدن و دید و بازدید و مسافرت بوده است شاید سخت به نظر برسد، اما می‌توان با اندکی برنامه ریزی و خلاقیت این روز‌ها را نیز سپری کرد و در کنار خانواده شاد و خوشحال بود.

یکی از کار‌هایی که در این ایام می‌توان انجام داد آشپزی کردن و پختن غذا‌های محلی هر منطقه است تا سفره‌هایی متفاوت، رنگارنگ و متنوع برای خانواده پهن کنیم و از این ایام لذت ببریم.

استان کرمان از جمله استان‌های پهناوری است که هر نقطه‌ی آن با داشتن فرهنگ، آداب و رسوم، لهجه و تنوع غذایی برای هر بیننده و خواننده‌ای حیرت آور است و در این گزارش تصمیم داریم لذیذترین غذا‌های محلی شهربابک را معرفی کنیم.

شهرستان شهربابک به دلیل کوهستانی بودن و داشتن آب و هوای نیمه سردسیری، بارندگی و دشت‌ها و بیابان‌های گسترده دارای پوشش گیاهی غنی و گوناگونی است و به همین دلیل دامداری از قدیم در این منطقه رونق داشته و محصولات دامی آن کیفیت و شهرت بالایی دارد.

سیر او بنه غذایی گرم و مقوی

بنه درختی است وحشی که با پسته و کسور هم خانواده است و شرایط سخت و دشوار آب و هوایی را به راحتی تحمل می‌کند و سرما، گرما، کمبود آب و مشکلات خاک نمی‌توانند مانع رویش این درخت بسیار مقاوم شوند وشهرستان شهربابک یکی از شهر‌هایی است که این درخت در آن می‌روید و ساکنان بومی این منطقه از بنه غذایی محلی به نام قاتق بنه که در زبان محلی (سیر او بنه) گفته می‌شود تهیه می‌کنند.

خانم میرزایی یکی از بانوان شهربابکی است که هفته‌ای یک بار این غذا‌ی لذیذ را برای خانواده خود درست می‌کند و او این چنین دستور این غذا را بیان کرد: برای تهیه قاتق بنه ابتدا دانه‌های بنه را با پوست کاملا خرد می‌کنند به صورتی که مغز دانه‌ها کاملا با پوسته دانه خرد شوند سپس بنه‌های خرد شده را داخل ظرفی می‌ریزند و با آب چنگ می‌زنند به نحوی که چربی و مغز از پوسته جدا می‌شود مایع به دست آمده را قاتق بنه می‌گویند که آن را می‌توان کمی گرم کرده و همراه با چاشنی‌های مورد نظر مانند پیاز بر سر سفره قرارداد و با نان کرنون و یا هر نان دیگری را در آن خرد و نوش جان کرد.

این غذا‌های محلی فقط لذیذ و خوشمزه نیستند بلکه بر اساس نظر کارشناسان بسیار مغذی بوده و مصرف آن برای سلامتی نیز مفید است به همین دلیل به سراغ کارشناس تغذیه رفتیم تا با خواص این مواد غذایی بیشتر آشنا شویم.

زکیه صبوری کارشناس تغذیه به خواص این غذای محلی اشاره کرد و گفت: اولئیک‌اسید موجود در بنه باعث افزایش تولید گلبول‌های سفید و تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر هجوم عوامل بیماری‌زا می‌شود.

او افزود: برای جلوگیری از بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و اختلالات خودایمنی مانند فیبرومیالژیا می‌توان از بنه که سرشار از اولئیک اسید است مصرف کرد.

این کارشناس تغذیه به خواص روغن بنه اشاره کرد و بیان داشت: این روغن بی‌نظیر به دلیل دارا بودن خاصیت ترمیم کنندگی برای رویش مجدد مو‌های آسیب دیده بسیار مفید و موثر است.

صبوری گفت: بنه کوهی بهترین دارو در درمان کم خونی است و مصرف آن به صورت روزانه می‌تواند از بروز کم‌خونی و فقرآهن جلوگیری کند و به این منظور می‌توان از میوه بنه به صورت خوراکی در تهیه غذای محلی به نام آب‌بنه یا قاتوق بنه، در ترکیب آجیل و یا ترکیب روغن آن بر روی سالاد استفاده کرد

قرمه غذایی با طعمی دلپذیر

یکی از غذا‌های لذیذ این شهرستان قرمه است که با سرخ کردن گوشت گوسفند در روغن دنبه بدست می‌آید.

در قدیم که برق، یخچال، جاده و امکانات مناسبی برای نگهداری گوشت وجود نداشت قرمه کردن گوشت روش هوشمندانه‌ای برای فراهم کردن یک اندوخته غذایی مطمئن برای زمستان‌های سرد و خشک این منطقه بوده است.

قرمه را به روش‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد به طوری که می‌توان به سادگی پس از بیرون آوردن از یخچال آن را روی نان گذاشت و میل کرد یا اینکه می‌توان تخم مرغ را در آن نیمرو کرد و نوش جان کرد، اما معروف‌ترین روش مصرف آن در این منطقه درست کردن اشکنه (اوگرمو) است به این صورت که قرمه را با نیم استکان آب گرم می‌کنیم و مقداری تلف در آن حل و سیب زمینی، رب گوجه و ادویه به آن اضافه می‌کنیم.

دوشاب پزی رسم قدیمی مردم شهربابک

دوشاب یکی از خوراکی‌های شیرین و خوشمزه این منطقه است که همه ساله از اواخر شهریور تا اواسط مهر ماه مراسم باستانی دوشاب‌پزان برگزار می‌شود.

خانم ابراهیمی یکی از بانوان شهربابکی به نحوه درست کردن این معجون خوشمزه اشاره کرد و گفت: برای پخت این خوراکی شیرین و خوشمزه ابتدا انگور را دانه کرده و آبکشی می‌کنند بعد آن را کوبیده و کاملا له می‌کنند و از صافی عبور می دهند تا آبش جدا شود سپس نوبت ریختن عصاره به دست آمده به داخل قابلمه است، آن را درون قابلمه می‌ریزند و کمی خاک انگور که در عطاری‌ها موجود است به آن اضافه می‌کنند، نصف روزمرتب آن را هم می زنند سپس انگور را از خاک جدا کرده و روی اجاق می‌گذارند بعد از اینکه غلیظ شد اجاق را خاموش می‌کنند حالا دیگه این ماده غلیظ و شیرین دوشاب است که می‌توان آن را نوش جان کرد.

در ادامه کارشناس تغذیه با اشاره به اینکه شیره‌ انگور منبع کلسیم است، گفت: مصرف دوشاب علاوه بر استحکام ساختار استخوان‌ها به بهبود سلامت دندان‌ها نیز کمک می‌کند و علاوه برآن قدرت انقباض ماهیچه‌ها را نیز افزایش می‌دهد و از بدن در برابر بروز بیماری‌های استخوانی، به خصوص در دوران بعد از یائسگی، محافظت می‌کند.

اسپار سوغاتی خاص مردم شهربابک

اسپارنوعی ماست است که سابقه دیرینه‌ای درشهربابک دارد و به دست عشایر این شهرستان تهیه و در برخی مواقع به عنوان غذا مصرف می‌شود و طرفداران زیادی دارد.

یکی از زنان عشایر به نحوه‌ی درست کردن این ماست لذیذ اشاره کرد و بیان داشت: دوغ حاصل از شیر میش و بز را در داخل ظرف مسی بزرگی می‌ریزند و با آتش کم کم حرارت می‌دهند تا بجوشد دوغ در حال جوشانیدن را هم می زنند تا از سررفتن آن جلوگیری شود و این کار را تا غلیظ شدن دوغ ادامه می‌دهند سپس از روی اجاق برداشته در گوشه‌ای می‌گذارند تا خنک شود پس از سرد شدن به آن دارو‌های گیاهی مثل قلم فور (میخک)، سیاه دانه، تخم شنبلیله نمک و... اضافه می‌کنند و داخل مشک‌های اسپاری ریخته شده و روی مشکدانی می‌گذارند در این مدت تا اسپار آماده می‌شود روز‌ها روی آن‌ها را با فرش‌های مخصوصی که از ضایعات پارچه و لباس می‌بافند می‌پوشانند و در شب نیز روی مشک‌ها را بر میدارند تا خنک بمانند و در این مدت به مشک‌ها دوغ و یا ماست نیز اضافه می کنند تا  اسپار برسد.

علاوه بر طعم بی نظیری که این ماست دارد بی شک خواص آن شگفت انگیزتراست.

زکیه صبوری با بیان اینکه ماست اسپار مخلوطی از نمک و دانه‌های بو داده گیاهان دارویی از قبیل قلم فور (میخک) و شنبلیله، زنجبیل، سیاه‌دانه و… به همراه دوغ است، اظهار داشت: تقویت سیستم ایمنی بدن، درمان سرماخوردگی، پیشگیری و درمان زخم معده، درمان انگل‌های روده و دستگاه گوارش، از بین بردن سنگ کلیه و مثانه، کمک به ترک اعتیاد، کاهش عوارض دارو‌های شیمیایی بر کلیه ها، درمان حساسیت و کمک به آسم، درمان اضطراب و تپش‌های قلب از خواص سیاه دانه است.

او با اشاره به اینکه شنبلیله از مقادیر فراوانی موسیلاژ تشکیل شده است و سبب کاهش التهاب روده و معده می‌شود، گفت: افزودن یک قاشق چای خوری پودر دانه شنبلیله به غذا‌ها، آب یا میوه‌ها برای رفع سوزش سردل و رفلاکس توصیه می‌شود، این گیاه همچنین خاصیت هضم کنندگی و ملینی نیز دارد.

این کارشناس تغذیه زنجبیل را نیز ضد تهوع، مقوی قلب، ضد لخته شدن خون، ضد باکتری، آنتی اکسیدان، ضد سرفه، ضد سموم کبدی، ضد التهاب، ادرارآور، کاهش اسپاسم، محرک سیستم ایمنی، ضد نفخ، افزایش ترشحات روده‌ای، پایین آورنده کلسترول خون، محرک گردش خون مغزی و محرک هضم غذا معرفی کرد.

صبوری به خواص میخک به عنوان دیگرماده تشکیل دهنده این ماست اشاره کردو گفت: محافظت از کبد، حفظ قند خون، تقویت سیستم ایمنی، درمان بیماری‌های دهان و دندان، کمک به بهبود و افزایش استحکام استخوان‌ها از جمله خاصیت‌های میخک است و در کنار آن جوزهندی نیز شامل پتاسیم، آهن، منگنز، تیامین، فولات، منیزیم، مس و ویتامین‌های ب ۱ و ب ۶ است که خاصیت ضدمیکروبی، آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضدنفخ، محرک و ضد اسپاسم دارد.

کرنون نان محلی و خاص شهربابک

کُرنون، از نان‌های محلی شهربابک است که پس از پخته شدن ۷۰۰ تا ۸۰۰ گرم وزن داشته و با توجه به اینکه آرد آن از گندم محلی تهیه شده، به کمک دست خمیر آن آماده می‌شود و تحت حرارت غیرمستقیم آتش و به صورت طبیعی پخته می‌شود، هیچگونه ضایعاتی در بر نداشته و به لحاظ خوب بودن طعم و خوشمزه بودن بی نظیر است و در صورت ایجاد شرایط مطلوب، مدت زمانی بیش از سایر نان ها، قابل نگهداری و استفاده دارد.

کرنون به دلیل داشتن سبوس و استفاده از خمیر مایه طبیعی برای معده ضرری ندارد.

در شهربابک با تابه دو نوع نان هم می‌پزند، اگر آرد را خمیر کنند و سپس بلافاصله بعد از خمیر کردن آن را روی سطح تابه پهن کنند و بپزند به آن فتیر می‌گویند، ولی اگر آرد را خمیر کنند و خمیر را برای مدتی بگذارند تا خود را بگیرد و به اصطلاح زنان عشایر ترش شود و سپس آن را بپزند نان حاصله را نان تابه‌ای می‌گویند.

یکی از زنان عشایر طرز پخت این نان را این گونه بیان کرد: ابتدا با کندن گودالی کم عمق به ابعاد تقریبی ۴۰ در ۶۰ سانتی متر و به عمق ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر و سنگ چین کردن اطراف آن اجاقی ساخته، سپس با هیزم درون آن آتش روشن می‌کنند بعد تابه را که ظرفی است فلزی و مدور مانند یک عدسی محدب که طرف مقعر آن را با گل خاکستر اندود کرده اند تا حرارت آتش به یک مرتبه به خمیر نرسد و آن را نسوزاند، از طرف مقعر آن را روی دیدون (اجاق) قرار داده و خمیر را روی قسمت محدب آن پهن می‌کنند. پس از پخته شدن دو طرف نان برای پخته شدن کناره‌های آن، نان را از کناره داخل اجاق قرار داده و به سنگ دیواره تکیه می‌دهند پس از پخته شدن کناره ها، نان آماده می‌شود.

حالا که قرار است این فصل زیبا و رنگارنگ را در خانه و در کنار خانواده آغاز کنیم چه خوب است که با پهن کردن سفره‌هایی جدید و رنگارنگ از لذت زیبایی‌های این فصل بی بهره نشویم.

گزارش از محدثه صبوری

انتهای پیام/ی