رنگین کمانی از جنس پشم و پنبه/ جاجیم بافی، هنری اصیل که نیازمند حمایت است

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، جاجیم بافی هنری که در بسیاری از مناطق روستایی و عشایری خراسان جنوبی رونق گرفته، روزگارش حالا چندان خوش نیست و نیازمند حمایت‌های ویژه است.

خورشید نزده از خواب برمی خیزد، دانه‌های زمردین اسپند را که با دستان خودش از دشت جمع آوری کرده بر روی شعله‌های سوزان و سرخ آتش می‌ریزد.

فاطمه  لحاف و بالشش را جمع نکرده بساط صبحانه و دمنوش آویشن کوهی را پهن می‌کند.

در روشنایی طلوع دشت، در سپیدی برف هر روز هفته گوسفندان را به چرا می‌برد.

یکسالی می‌شود که بیماری همسر گلوی آرامش او را می‌فشارد، او یک شیر زن است و حالا مردانه وار بار زندگی را به دوش می‌کشد.

 رضایی ۵۰ سال دارد، او یک جاجیم باف است و از ۱۲ سالگی پا در ره عشق نهاده و رنگین کمانی راه راه از نخ‌های پشمی و پنبه‌ای می‌بافد.

این هنرمند جاجیم باف خوسفی از داستان زندگی اش روایت کرد و گفت: از ۱۲ سالگی پا به پای مادر و خاله هایم بر دار جاجیم گره زدم، برای جهیزیه ام جاجیم بافتم و آن‌ها را به خانه شوهر بردم.

او با دستان توانمندش نقش عشق می‌زند بر تار و پود جاجیم، خورشیدی که از افق سر برمی آورد، چشمه‌ای که می‌جوشد، گل‌هایی که می‌رویند و دشتی که پر از علوفه‌های تازه است از نقوش زیبایی است که او بر پیکره جاجیم رقم می‌زند.

در اتاق کوچکی می‌نشیند شروع می‌کند به بافتن جاجیم، گره به گره، رج به رج.

 رضایی سخنانش را این طور ادامه می‌دهد: تا حالا بیش از ۷۰ هنرجو داشتم از معصوم آباد و خوسف گرفته تا دختر‌های نوجوان روستای کوشه سفلی.

تلفیقی از عشق و طبیعت

دستم را به جاجیمی که خیلی خوش رنگ و لعاب بود کشیدم، این محصول کاملا طبیعیِ دست بافت زیبا و مسحورکننده که تماما از الیاف طبیعی تهیه شده حس خیلی خوبی به من منتقل می‌کرد به طوری که اگر همان لحظه با لمس تار و پود آن چشم هایت را ببندی می‌توانی فارغ از زندگی ماشینی و غوغا و آلودگی‌های آن خود را در طبیعت بکر تصور کنی.

زنان جاجیم باف بدون آموزش‌های تخصصی و آکادمیک و تنها با الهام از طبیعت، نقش می‌زنند و در بافت هایشان می‌توان غم و شادی خالق اثر را به وضوح دید.

دست یاری مسئولان گره گشا نبود!

 رضایی این هنرمند خوش ذوق البته با وجود موفقیت در سایه همت و تلاش بی وقفه اش، از مشکلات پیش رو و کندی روند دریافت وام بانکی می‌گوید: از طریق بنیاد برکت برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی شدم، اما به قدری در پیچ و خم‌های اداری گرفتن وام طی مسیر کرده که عطایش را به لقایش بخشیدم، ضامن هم از ادامه همکاری منصرف شد.

بیشتر بخوانید

• دمیدن روحی تازه در کالبد جاجیم بافی خراسان جنوبی
• وجود ۳۸ اثر دارای نشان ملی مرغوبیت در خراسان جنوبی
• فعالیت ۹ کارگاه صنایع دستی خراسان جنوبی برای مقابله با کرونا

او نداشتن کارگاه برای توسعه کارش را از دیگر مشکلات پیش رو عنوان کرده و ادامه داد: در یک اتاق کوچک نمی‌توانم همزمان هم برای تربیت شاگرد و علاقه‌مندان این هنر کلاس آموزشی برگزار کنم و هم به کار تولید و فروش بپردازم.

اما این بانوی سخت کوش علیرغم وجود تنگنا‌ها تسلیم نشده و با دست و پنجه نرم کردن با مشکلات، انواع کیف، روتختی، رومبلی، پشتی، کوسن، کفش، پرده سنتی، جا لباسی و جاجورابی را در اتاق خانه اش تولید می‌کند.

او معتقد است حمایت از این هنر-صنعت علاوه بر رونق و توسعه کمی و کیفی تولیداتش، جانی دوباره به این هنر خواهد بخشید.

دمیدن روحی تازه در کالبد جاجیم بافی خراسان جنوبی

عباس زاده معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی  می‌گوید: ۴۸۰ جاجیم باف در استان به صورت تمام وقت و پاره وقت در ۵۰۰ کارگاه به تولید جاجیم مشغول هستند.

او ادامه می‌دهد: سالانه ۳۵۰ هزار متر مربع جاجیم به همت دستان توانمند هنرمندان جاجیم باف استان بافته و روانه بازار‌های داخلی و خارجی می‌شود.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی بیان کرد: صدور مجوز، ارائه تسهیلات کم بهره، ارائه آموزش‌های رایگان ویژه شاغلین و ارائه خدمات بیمه‌ای از جمله اقدامات موثری است که برای حمایت از جاجیم بافان انجام شده است.

او عنوان کرد: متأسفانه این هنر اصیل به صورت محدود و چمدانی به کشور‌های همسایه صادر می‌شود.

گره کور در تار و پود صادرات جاجیم

گرانی روزافزون مواد اولیه و صادرات بی نام و نشان آن‌ها به خارج از کشور می‌تواند ضربه مهلکی را بر پیکره تولید و فروش جاجیم وارد کند.

حضور پررنگ صنایع دستی چینی در بازار، نداشتن نشان تجاری، نبود بسته بندی مناسب، صادرات چمدانی، عدم وجود گمرک تخصصی یا پایانه صادراتی در همه استان ها، ورود بی رویه کالا‌های قاچاق در حوزه صنایع دستی، نبود سرمایه گذار، فقدان مطالعات بازارشناسی و بازاریابی، عدم وجود صندوق حمایتی، گوشه‌ای از مشکلاتی است که سد راه پر نقش و نگار جاجیم بافی شده است.

همتی جمعی برای خروج ار رکود

جاجیم بافی یکی از هنر‌های جذاب برای نسل جدید است که در روزمرگی زندگی مدرن، گرد فراموشی بر چهره آن نشسته است.

جاجیم بافان باید برای ورود به بازار مصرف، به نیاز‌های جامعه توجه کنند و با تولید انبوه و حتی فروش آن‌ها به صورت اینترنتی، موجب رونق اقتصادی در این رشته هنری با ارزش و کاربردی شوند و این هنر را از بند فراموشی رهایی بخشند.

هنرمندان این صنعت برای رونق بیشتر و فروش محصولات خود به حمایت بیشتری نیاز دارند، البته که بافندگان از تنوع تولید و تولیدات مشتری پسند نباید غافل شوند.

گزارش از فاطمه آریان پور

انتهای پیام/ ر