به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ سیاسی جهان گویای این حقیقت است که رهبران سیاسی و مذهبی و پیروانشان به دلیل نارضایتی از وضعیت موجود انقلاب می‌کنند. آنان با هدف «تغییر» و اصلاح وضعیت موجود، انقلاب می‌کنند تا با نشستن بر اریکه قدرت، ایدئولوژی و اعتقادات خود را در همه زمینه‌ها پیاده کنند؛ اما یک رهبر از هزاران رهبر جهان کمتر از یک ماه پس از پیروزی انقلابش از قدرت کناره گرفت و پایتخت سیاسی را به مقصد شهری مذهبی در ۱۶۰ کیلومتری آن ترک کرد.
سیدروح الله موسوی خمینی رهبر و بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی دهم اسفندِ ۴۲ سال قبل تهران پایتخت سیاسی کشور را ترک و با مهاجرت به شهر قم در این شهر ساکن شد.
بیشتربخوانید
اما چه دلیل یا دلایلی سبب شد رهبر این حکومت ۲۸ روزه که هدفی جز پیاده کردن احکام الهی در ایران طاغوت زده نداشت و تاوان این هدفش را با ۱۴ سال تبعید و دربه دری و هزاران ساعت زندانی و تحقیر و شهادت فرزندش داد و با همراهی قاطبه هموطنانشان به ثمر رساند، حاضر شد از دهم اسفند ۱۳۵۷ تا دوم بهمن ۱۳۵۸ پایتخت را ترک و در شهر قم سکونت کند؟
پاسخِ یک سوال
امام خمینی در دیدار با طلاب و روحانیونی که ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ برای تجدید دیدار با ایشان به مدرسه علوی در خیابان ایران آمده بودند از مهاجرتشان به شهر قم در آینده نزدیک خبر دادند.
ایشان گفتند: «من ان شاء الله بعد از چند روز دیگر می‌آیم خدمت شما به قم، ان شاءالله آنجا در خدمتتان خواهم بود. امیدوارم که همه مان با هم در یک صف باشیم؛ نه جلو و عقب، در یک صف همه با هم به پیش برویم و ان شاءالله مقاصد شرعی اسلامی را به پیش ببریم.»
امام امت قم را شهری پیش قدم در دوران نهضت معرفی و بیان کردند: «من کمتر موفق شدم که برادر‌های قمی خودم را از نزدیک ببینم... و علاقه خودم را به آن‌ها تقدیم کنم... از قم علم منتشر می‌شود. از قم قدرت منتشر می‌شود. قم نمونه بود و من مفتخرم که در قم هستم. من ۱۵ سال یا قدری بیشتر از شما دور بودم؛ لکن دلم اینجا بود. با شما بودم. شما غیرتمندان، شما پاک جوانان سرمشق همه شدید. قم همیشه پیشقدم در امور بوده است.»
این توجه و نظر امام به قم سبب شد تا آن رهبر فرزانه، هنگام ورود به این شهر، قم را «نمونه» و محل انتشار «دانش» معرفی کند.
رهبر فقید انقلاب اسلامی بیان کردند: «من خوشحالم که بعد از سال‌های طولانی در میان شما رفقا- جوانان- هستم. من همیشه در فکر ایران و در فکر وطن خودم- قم- بودم و هستم و دعاگویم. شما می‌دانید که قم مرکز تشیع از زمان حضرت صادق- سلام اللَّه علیه- حدود آن زمان، مرکز تشیع بوده است و از قم تشیع به سایر جا‌ها رفته است. علم هم از قم به جا‌های دیگر منتشر شده است و به حمد الله شجاعت و زحمت در راه اسلام و فداکاری هم از قم منتشر شد. قم مرکز همه برکات است. خدا شماها- قمی ها- را برای ما حفظ کند.»
مرحوم علی اکبر هاشمی رفسنجانی در خاطرات روزنوشت خود درباره چرایی مهاجرت امام خمینی به شهر قم چنین نوشت: حضرت امام که تصمیم گرفتن به قم بروند، خیلی سریع اقدام کردند که نهاد‌های اصلی نظام، شکل قانونی بگیرد. البته در آن ایام، معمول نبود که انقلابی‌ها چنین کاری بکنند و عموماً شکل گیری نهاد‌های نظام جدید در انقلاب‌های مهم، ۱۰-۱۵ سالی طول می‌کشید، اما، چون امام برای حضور در قم عجله داشتند و ما هم با توجه به آشنایی که با اندیشه ایشان داشتیم، می‌دانستیم که حضورشان در تهران موقت است، لذا قبول داشتیم که ایشان به قم بروند، چون در قم هم به ایشان دسترسی داشتیم و جای نگرانی نبود.
بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در روز‌های ابتدایی حکومت شان اعتقاد داشتند روحانیون نباید در امور اجرایی دخالت داشته باشند و شاید به همین دلیل بود که ترجیح دادند از پایتخت فاصله بگیرند.
امام در توصیه ۹ گانه که به بخش‌ها و دستگاه‌های سیاسی و طبقات اجتماعی مختلف داشتند در تاکیدی موکد به روحانیون کشور هشدار دادند: «تذکر اکید به روحانیونی است که در دادگاه‌ها و کمیته ها، جهاد سازندگی و دیگر ارگان‌ها اشتغال به خدمت دارند، که اولاً در اموری که صلاحیت آن را ندارند به هیچ وجه دخالت نکنند که دخالت آنان علاوه بر آنکه از جهت عدم صلاحیت آنان غیرمشروع است، از جهت بدبین شدن ملت به روحانیت و درنتیجه جدا شدن ملت از شما که لطمه‌ای بزرگ به اسلام و کشور اسلامی می‌باشد از گناهان بزرگ و نابخشودنی است. شیاطینی که شما را وادار به این نحو دخالت‌ها می‌کنند دشمنان سرسخت روحانیت و اسلامند، با این عمل خود نتایج شیطانی گرفته و شما را منزوی و کشور را به تباهی می‌کشند. دخالت در امور اجرایی، عزل و نصب و امثال این‌ها به استثنای دخالت کسانی که دولت مستقیماً گماشته است، دخالت غیرمشروع و موجب اختلال در امر کشور و باید از آن اجتناب بشود. »
ایشان در ادامه نصیحتهایشان به روحانیون بیان کردند: «من خوف آن دارم که جوان‌های روحانی که مکلف به حفظ آبرو و حیثیت اسلام و روحانیت هستند، به حسب اعمالی که بعضی از آن‌ها ولو با حسن نیت انجام می‌دهند، چهرۀ روحانیت و اسلام را غیر از آنچه هست نمایش دهند. من بیم آن دارم که شیاطینی که برای شکست جمهوری اسلامی با قلم‌های مسمومشان نشسته اند تا یکی را صد کنند و اعمال بی رویۀ اشخاص را به پای جمهوری اسلامی محسوب دارند، با فریاد وا اسلاما جمهوری اسلامی را مشوه کنند. »
امام امت تذکر دادند: «شکی نیست که دخالت‌های غیرصحیح بعضی از اشخاص که به صورت روحانی درآمده اند و اشخاص غیر روحانی که خود را بدون هیچ گونه صلاحیتی در امور کشوری وارد کرده اند، زیاد هستند. باید مراجع صلاحیتدار از اینگونه اعمال شدیداً جلوگیری کنند و باید نویسندگان و گویندگان ذی صلاحیت در رفع آن‌ها با نصایح برادرانه و انتقاد سالم بکوشند، لکن نه به طور انتقامجویی و از روی عقده‌های درونی و چهرۀ جمهوری اسلامی را واژگونه کردن که خود گناهی بزرگ است، که اینگونه برخورد‌ها نه تنها علاوه بر آنکه تأثیر درستی ندارد، دارای عکس العمل نیز می‌باشد. مع الأسف بعضی از نویسندگان و گویندگان به جای انتقاد سالم و هدایت مفید، با انتقاد کینه توزانه می‌خواهند افراد جامعه را به جمهوری اسلامی بدبین کنند. اینان به جای انتقاد سازنده به فحاشی پرداخته و به جای نهی از منکر، خود مرتکب منکر می‌شوند. خداوند آنان را هدایت فرماید. » (صحیفه امام، ج۱۴، ص ۷۵)
مرحوم سید احمد خمینی هدف امام از سفر به قم را اینگونه تشریح کرد: هدف این بود تا سر و سامانی به حوزه داده شود و استقرار امام در قم بتواند بیشتر به نفع انقلاب باشد.
حضور امام امت در شهر قم ۳۲۸ روز طول کشید. در این مدت با وجود سن بیش از ۷۷ سال و بیماری و ضعف بدنی بیش از ۱۱۰۰ بار سخنرانی، مصاحبه، حکم و نامه نگاری داشتند.
موج استقبال قم از امام
خبر بازگشت امام به قم، باعث شد جمعیت زیادی از طبقات مختلف مردم از قم و سایر شهرها به استقبال ایشان بیایند. روز حضور امام در قم شادی وصف ناپذیری سرتاسر شهر را فرا گرفت. بیشتر مغازه‌ها و سردر خانه‌ها با چراغ‌های رنگارنگ تزیین شده بود و خیابان‌ها و میادین سراسر با بیرق‌های سبز و تصاویر کوچک و بزرگ امام آراسته شده بود. ده‌ها تن از خبرنگاران داخلی و خارجی میهمانان قم، چه خبرنگاران و چه مسافران شهرها، به رایگان پذیرایی می‌شدند و هزینه خورد و خوراک و اقامت آنان را مردم قم بر عهده داشتند.
روزنامه کیهان در روز مهاجرت امام به قم در مورخ پنج شنبه ۱۰ /۱۲/ ۵۷ در گزارشی نوشت: «شهر مقدس قم که از ۱۹ دی ماه سال ۱۳۵۶ نخستین جرقه انقلاب را برافروخت و کانون تظاهرات خونین شد، امروز زندگی تازه را آغاز می‌کند. شهری که از ۶ ماه پیش زندگی گذشته را کنار گذاشته و یکپارچه در خدمت انقلاب بوده، امروز با خونی تازه حیات را از سر می‌گیرد و پذیرای رهبر انقلاب است. حضرت آیت الله خمینی پس از یک اقامت ۲۸ روزه در تهران، بامداد امروز با اتومبیل به قم عزیمت کردند. جنب و جوش زیادی در شهر به چشم می‌خورد. در تمام طول خیابان‌های قم به خصوص خیابان‌های مسیر، جمعیت کثیری از مستقبلین دیده می‌شود. نظم و آرامش به شدت رعایت می‌شود.»
آیات عظام گلپایگانی، نجفی، شریعتمداری و مدرسین حوزه علمیه و تعداد زیادی از روحانیون و مردم علاقمند به امام به مسجد امام حسن مجتبی (ع)، آن زمان خارج از شهر بود، تشریف آورده بودند و منتظر تشریف فرمایی ایشان بودند. امام در مسجد استراحت کوتاهی کردند و با مراجع و بزرگان و مدرسین حوزه علمیه و طلاب دیدار کردند سپس با آمبولانس به سمت قم حرکت داده شدند و به محلی که برای ایشان در نظر گرفته شده بود ساکن شدند. خانواده امام هم به طور همزمان به قم آمدند.
طبق برنامه ریزی ستاد استقبال قم، قرار بود حضرت امام در منزل یکی از افراد فعال انقلاب که موقعیت خوبی داشت مستقر شوند. این منزل در داخل خیابان بهار (ساحلی و نزدیک حرم مطهر) در نزدیکی منزل آیت اللّه سلطانی طباطبایی ـ پدر خانم حاج احمد آقا ـ بود. حضرت امام چند روز آنجا اقامت داشتند سپس به جای دیگری رفتند.
چرا امام به پایتخت برگشت؟
با وجودی که قصد امام ماندن در شهر قم بود، اما به دلیل بیماری قلبی و نبود امکانات لازم در بیمارستان‌های قم ایشان در دو بهمن ۱۳۵۸ به بیمارستان قلب تهران منتقل شدند و معالجه و طی شدن دوران نقاهت بنابر نظر خانواده امام و برخی مسؤولین نظام و پزشکان معالج برای تداوم مراقبت‌ها از بازگشت به قم منصرف شدند، اما تا آخر عمر به امید برگشت به قم زندگی کردند.
مرحوم هاشمی رفسنجانی در توضیح دلایل بازگشت امام خمینی به پایتخت پس از مهاجرت به شهر قم، گفت: مدتی بعد از رفتن امام به قم، تازه مشخص شد که حضورشان در تهران تا چه حد ضروریست. خود حضرت امام هم با توجه به مشکلاتی که پیش آمد، دیدند که با توجه به وضعیت کشور، باید در تهران باشند، اما آمدنشان، به دلایل مهمی از جمله همین فکر که بهتر است روحانیت در امور اجرایی دخالتی نداشته باشند و از دور به نظارت و ارشاد بپردازند، حدود یک سال به طول انجامید.
در نهایت ۱۱ ماه بعد از مهاجرت به شهر قم در تاریخ دوم بهمن ۱۳۵۸ به تهران برگشتند و در منطقه جماران سکونت کردند.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/
چرا امام خمینی (ره) بعد از پیروزی پایتخت را رها کرد؟
برای اینکه در ایران انقلاب اسلامی یکپارچه صورت گرفته بود و امام خمینی ره پایتخت و مرکز حکومت اسلامی ایران را شهر قم مقدس می دانستند و می خواستند از قم حکومت اسلامی را رهبری کنند و به جهانیان اعلام کنند که دین از سیاست جدا نیست و اعلام کنند که سیاستمان همان دیانتمان است و دیانتمان همان سیاستمان است .
والسلام و صلوات التماس دعا و التماس تفکر .