به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، شرایط اقلیمی و توپوگرافی جنوب، جنوب شرقی و مرکزی ایران به گونه‌ای است که خرما یکی از محصولات مهم و ارزشمند استان‌های نیمه جنوبی کشور است. ایران به لحاظ تولید حدود یک میلیون تن خرما در سال، از بزرگترین تولیدکنندگان خرمای جهان به شمار می‌رود. اما متأسفانه میزان عملکرد تولید خرما در هر هکتار نسبتاً پایین است. این رقم در کشور ما حدود ۵ تن بوده درحالی که در مصر ۲۶ تن است.
سطح زیرکشت خرما در جهان به بیش از ۹۵۰ هزار هکتار می‌رسد که سطح زیرکشت آن در ایران ۲۵۰ هزار هکتار و تولید این محصول در کشورمان بین ۹۰۰ هزار تا یک میلیون تن است. بیشتر این تولیدات مربوط به کشورهای ایران، مصر، عربستان، پاکستان و الجزایر است. که در این میان ایران با تولید حدود یک میلیون تن در سال، بزرگترین تولیدکننده خرما در جهان محسوب می‌شود.
هرمزگان با برداشت سالانه ۱۵۰ هزار تن خرما از ۳۷ هزار هکتار نخلستان رتبه چهارم تولید و سوم سطح زیرکشت خرما در کشور را دارد. در این استان ۵۵ نوع خرما تولید می‌شود که ۲۰ نوع آن تجاری داخلی و خارجی است و سه نوع پیارم، خاصویی و مضافتی به کشورهای استرالیا، کانادا، روسیه و کشورهای آسیای میانه صادر می‌شود. برداشت خرما در هرمزگان با خرمای آل مهتری از اول خرداد ماه آغاز می‌شود و با برداشت پیارم پایان می‌یابد.
تعدادی از آفات و بیماری‌های نگران کننده اقتصادی و اجتماعی در نخلستان‌های استان‌های خرماخیز جنوب کشور، افزون بر گسترش بیماری‌های قارچی در غلات و هجوم دهشتناک ملخ صحرایی به عرصه‌های منابع طبیعی و کشاورزی، بیماری‌های نوظهوری مانند «زوال ناگهانی نخل خرما Sudden decline syndrome of date palm» روی واریته های زاهدی، کبکاب، بریم و سایر ارقام و «سوختگی سیاه نخل خرما Date palm black scorch» در واریته‌های خاصویی، کبکاب و نخل نر هستند که هر دو بیماری، موجب خشکیدگی و خسارت زیادی به برگ خرما شده و در حالت شدید ممکن است موجب مرگ درخت شوند.
در شرایطی که بازار و بهای فروش محصول خرما در سال‌های اخیر موجب سودمندی باغداران و دست اندرکاران بازار خرما شده، وقوع و گسترش این بیماری‌ها و سایر عوامل خشکیدگی برگ خرما، مشکلات اجتماعی و اقتصادی فراوانی را ایجاد کرده است. بی توجهی به بیماری نخل‌ها و نداشتن برنامه مدون برای کنترل بیماری‌ها، باعث مرگ نخل‌ها می‌شود.
آزاده گودرزی در تشریح وضعیت شیوع بیماری سوختگی سیاه در نخلستان‌های هرمزگان بیان داشت: بیماری سوختگی سیاه (Black scorch) به عنوان یکی از بیماری‌های بسیار مهم و خسارت زای درختان خرما در بسیاری از مناطق کشت خرما در دنیا شناخته شده است.
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی گفت: در ایران، این بیماری تاکنون در استان‌های کرمان، فارس، هرمزگان و بوشهر گزارش و طی یک سال اخیر، شیوع بیماری سوختگی سیاه در مناطق مختلف کشت خرما در استان هرمزگان مشاهده شده است.
گودرزی خاطرنشان کرد: این بیماری ممکن است در تمام مراحل رشد، سبب وارد شدن خسارت اقتصادی به درختان خرما شود. بسته به شدت آلودگی، علائم بیماری شامل سوختگی برگ‌ها، گل آذین‌ها و مریستم انتهایی و همچنین پوسیدگی بخش مرکزی درختان آلوده است.
علائم بیماری با دقت رصد شود
عضو هیأت علمی مرکز بیان داشت: ایجاد زخم‌های سخت و تیره رنگ همراه با ظاهر سوخته در طول برگ‌ها و دمبرگ ها، مهم‌ترین نشانه بیماری به شمار می‌رود. برگ‌های آلوده در مقایسه با برگ‌های سالم اندازه کوتاهتری دارند و برگچه‌ها بدشکل و خشک می‌شوند.
دکتر گودرزی با اشاره به وضعیت درختان خرما گفت: علائم این بیماری ممکن است با علائم بیماری بدشکلی درختان خرما ناشی از گونه‌های Fusarium اشتباه گرفته شود.
او تصریح کرد: رخنه عامل بیماری به بخش انتهایی و بخش مرکزی تنه، به خمیدگی تاج درختان خرما منجر می‌شود و به همین دلیل این بیماری تحت عنوان بیماری مجنون نیز نام گذاری شده است.
محقق گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ابراز داشت: روی تنه درختان آلوده علائم پوسیدگی و شانکر به رنگ تیره مشاهده می‌شود و در برخی موارد، مایع لزج به رنگ قهوه‌ای از تنه این درختان خارج می‌شود.
او افزود: در صورت توسعه بیماری، بخش مرکزی و تنه درختان آلوده پوسیده می‌شوند که در نهایت به پوک‌شدن و تغییر شکل تنه و مرگ گیاه می‌انجامد.
گودرزی در جریان بررسی درختان خرمای نخلستان های هرمزگان اظهار داشت: دو گونه بیمارگر قارچی تحت عنوان Thielaviopsis punctulata و T. paradoxa به عنوان عوامل مولد این بیماری شناسایی شده اند.
او ادامه داد: رخنه عامل بیماری به درختان خرما به‌صورت مکانیکی و از طریق زخم‌ها و آسیب‌های وارد شده به آن‌ها صورت می‌گیرد.
محقق گیاه پزشکی مرکز همچنین بیان داشت: وقوع تنش‌های محیطی نظیر تنش شوری و تنش خشکی در وقوع و گسترش این بیماری نقش بسیار تعیین کننده ای دارد.
او خاطر نشان کرد: انتشار عوامل مولد بیماری بدشکلی در فواصل نزدیک از طریق جریان باد و حشرات و در فواصل دور از طریق انتقال پاجوش و خاک آلوده صورت می‌گیرد و از این رو، به منظور پیشگیری از وقوع بیماری سوختگی سیاه درختان خرما، باید از ورود پاجوش، خاک و کود از نخلستان‌ها، مناطق و کشورهای دارای سابقه بیماری به مناطق عاری از این بیماری اجتناب شود.
گودرزی با بیان اینکه لازم است سعی شود حتی الامکان از ایجاد زخم روی تنه و سایر بخش‌های هوایی درختان خرما جلوگیری شود گفت: به این دلیل که بقای عامل بیماری در بقایای گیاهی آلوده صورت می‌گیرد، هرس و سوزاندن بافت‌های آلوده درختان خرما از عملیات بسیار ضروری در کنترل بیماری به‌شمار می‌رود.
او اشاره کرد : عدم آبیاری درختان خرما با آب شور نیز در کاهش وقوع و شدت بیماری مؤثر است.
از نظر عضو هیأت علمی بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش، کنترل شیمیایی بیماری سوختگی سیاه از طریق محلول پاشی بخش هوایی درختان خرما با قارچکش های حاوی دیفنوکونازول و قارچکش های مسی به صورت متناوب صورت می‌گیرد. توصیه می‌شود که محلول پاشی هنگام عصر و در قلب درختان آلوده صورت گیرد.
منبع: مهر
انتهای پیام/ب