به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، یکی از خطرهایی که برخی نوجوانان را تهدید می‌کند اعتیاد به مواد مخدر است. براساس اعلام شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اصفهان آمار اعتیاد بین نوجوانان اصفهانی حدود نصف میانگین کشوری است، اما با این وجود، باید تمهیداتی اندیشید تا این آمار به صفر برسد.
معمولاً خانواده افراد معتاد علت اعتیاد را مشکلات خانوادگی، طلاق، بیکاری، فقر و مشکلات روانی می‌دانند، اما از دید کلان و تخصصی عوامل مهم‌تری نیز وجود دارد. اعتیاد از مهم‌ترین مسائل روز دنیا است و بیش از ایدز و سرطان متخصصان بهداشت را نگران کرده است.
بسیاری از والدین تصور می‌کنند که اعتیاد، فرزندانشان را تهدید نمی‌کند؛ در صورتی‌که اعتیاد معضلی اجتماعی است و هیچ‌کس نباید خود را از آن مصون بداند، بنابراین والدین باید به فرزندان و محیط آنها توجه ویژه داشته باشند.
سیده صحرا حسینی، روانشناس در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره پیشگیری از اعتیاد اظهار کرد: مصرف مواد مخدر را بیشتر در نوجوانانی می‌بینیم که از کودکی دچار مشکلاتی همچون بیش‌فعالی، نافرمانی و لجبازی، رفتارهای انفجاری خشم، افسردگی و اضطراب بوده‌اند. بخش زیادی از این رفتارها مرتبط با نوع برخورد خانواده‌ها و ناآگاهی آنها از شیوه‌های برقراری ارتباط موثر با کودکان است، به‌خصوص کودکانی که زمینه‌های ژنتیکی برای بروز رفتارهای خاص دارند.
بیشتر بخوانید
او ادامه داد: به‌عنوان مثال خانواده‌ها در برابر رفتارهای کودکان بیش‌فعال (با تحرک زیاد، نداشتن توجه و تمرکز کافی و رفتارهای آنی و آزار دهنده) که احتمال مصرف مواد مخدر در بزرگسالی را تا ۲۵ درصد افزایش می‌دهد به شدت احساس عجز و ناتوانی و در بیشتر مواقع حتی احساس گناه می‌کنند. ممکن است براساس عوامل محیطی، برخوردهای ناشیانه در مقابل فرزندشان داشته باشند و شرایط را برای خود و آنها سخت کنند.
این روانشناس ادامه داد: اما با این وجود تا حد زیادی می‌توان از پیشروی رفتارهای آسیب‌زا در نوجوانان جلوگیری کرد و پیشگیری‌های اولیه یا ثانویه را با طرح و برنامه‌ای بسیار منسجم انجام داد.
حسینی افزود: این برنامه‌ها می‌تواند شامل تشخیص مشکلات و اختلالات نامبرده باشد که در صورت امکان روانشناسان خبره در یک مصاحبه بالینی با نوجوانانی که رفتارهای نگران کننده در مدرسه یا خانه دارند این موارد را بررسی می کنند. همچنین می‌توان با طرح درمان گروهی برای حل مسئله مخصوص نوجوانان، تدابیری پیشگیرانه را اعمال کرد که بخشی از آن قطعاً آموزش خانواده‌هاست. این آموزش‌ها حرفه‌ای است و خانواده‌ها از شنیدن آن ناامید و خسته نمی‌شوند.
او اظهار کرد: آنچه که قبل از اجرای طرح‌ها باید در نظر داشت این است که هرچقدر به تفاوت‌های فردی بیشتر توجه داشته باشیم به‌صورت عمیق‌تری در پیشگیری از اعتیاد به مصرف مواد مخدر نقش خواهیم داشت.
این روانشناس ادامه داد: بنابراین اجرای طرح، به کمک آموزش و پرورش و سازمان‌های مردم نهاد مانند مدارس و خانواده‌ها و مراکز مشاوره نیاز دارد تا به یاری خداوند این بیماری را ریشه کن کرد.
مریم ژاله رئیس اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی اداره‌کل آموزش و پرورش استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه گرایش کودکان و نوجوانان به رفتارهای پرخطر معمولاً چند علتی و متغیر است گفت: از جمله این علل فشار همسالان و یادگیری از آنها، وجود زمینه‌های مخاطره‌آمیز درخانواده، مشکلات خانوادگی، اعتیاد والدین، کنجکاوی، گرایش به تفریح و لذت و یادگیری از رسانه‌ها است.
او یکی از مهم‌ترین اصول در حوزه پیشگیری از اعتیاد را، کاهش عوامل خطرآفرین و تقویت عوامل محافظ دانست و گفت: عوامل فردی شامل ویژگیهای شخصیتی و ژنتیکی، وضع بهداشت و روان، تاب آوری، نوع نگرش به رفتارهای پرخطر و وضع تحصیلی است. عوامل بین فردی و محیطی نیز شامل وضع خانوادگی، دوستان و همسالان، محیط زندگی فرد و عوامل اجتماعی شامل قوانین، امکانات، هنجارهای اجتماعی، مهاجرت و فقر است.
رئیس اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی اداره‌کل آموزش و پرورش استان اصفهان ادامه داد: عوامل فردی محافظت کننده در برابر عوامل خطرآفرین شامل ویژگیهای شخصیتی مانند اعتماد به نفس بالا، مهارت‌های اجتماعی، عزت نفس و ارزشمندی، باورها و ارزش‌ها، موفقیت‌های تحصیلی، شغلی و اجتماعی است و عوامل محیطی- اجتماعی محافظت کننده نیز شامل خانواده سالم، حمایت خانواده، مدرسه و اطرافیان است.
ژاله افزود: والدین و خانواده نقش مهمی در پیشگیری از اعتیاد فرزند دارند که از مهم‌ترین وظایف پیشگیرانه والدین می‌توان به سبک فرزندپروری مناسب، شناخت ویژگیهای رشدی سنی فرزندان، شناخت و نظارت بر روابط با دوستان، آموزش و تمرین مهارت نه گفتن و تحکیم ارتباط خانه و مدرسه نام برد.
او ادامه داد: مدرسه نیز به‌عنوان نهاد اثرگذار تربیتی، می‌تواند در پیشگیری از اعتیاد و رفتارهای پرخطر بسیار کارآمد باشد. در بین آسیب‌های اجتماعی، رفتارهای پرخطر به‌ویژه گرایش به مصرف دخانیات و مواد مخدر، از ضرورت ویژه‌ای برای توجه و برنامه ریزی برای پیشگیری برخوردار است.
رئیس اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی اداره‌کل آموزش و پرورش استان اصفهان افزود: بر همین اساس، وزارت آموزش و پرورش، در سال‌های اخیر، برنامه‌های گسترده‌ای با هدف مصونیت بخشی دانش‌آموزان دربرابر آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر به‌ویژه پیشگیری از مصرف دخانیات و مواد مخدر،با راهبرد مشخص در زمینه تقویت مهارت‌ها و ظرفیت‌های خود مراقبتی طراحی و اجرا کرده است.
محسن یارمحمدیان دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره برنامه‌های شورای یاریگران برای مقابله با شیوع اعتیاد بین نوجوانان اظهار کرد: بر اساس گزارش دبیرخانه، شیوع اعتیاد بین دانش‌آموزان ما کمتر از نصف میانگین کشوری است و در حال حاضر اصفهان در این زمینه شرایط مساعدتری نسبت به سایر استانها دارد.
او ادامه داد: از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه آموزش و پرورش اجرای برنامه «یاریگران زندگی» است که سال گذشته کانون اجراکننده این طرح، به عنوان مصوبه صد و سی و ششمین جلسه ستاد مقابله با مواد مخدر فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اصفهان افزود: فعالیت این کانون در قالب یک تشکل همیارانه در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و با محوریت تشکل‌های دانش‌آموزی با هدف توانمندسازی در برابر اعتیاد و رفتارهای پرخطر با دو رویکرد مشارکت همسالان و پیشگیری جامعه محور است.
یارمحمدیان افزود: مرحله اول این برنامه تشکیل کانون شامل ظرفیت‌سازی، هویت بخشی و شبکه‌سازی است که در حال حاضر این مرحله به طور کامل در ۱۶۴۰ مدرسه استان یعنی۳۰ درصد کل مدارس اجرا شده است.
او گفت: مرحله دوم آموزش مهارت‌های ارتقایی است. در واقع در این مرحله با آموزش و ارتقای دانش به دنبال پیشگیری تغییر نگرش هستیم.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اصفهان ادامه داد: سومین مرحله پروژه نویسی است که صفر تا صد کار را دانش آموزان انجام می دهند. چشم‌انداز ما این است که هر مدرسه‌ای یک طرح کوچک داشته باشد که البته برای اجرای آن نیازمند حمایت خواهد بود.
یارمحمدیان خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه طرح یاریگران زندگی یک کلان‌برنامه است انتظار می‌رود همه دستگاه‌ها در این زمینه همکاری لازم را با آموزش و پرورش داشته باشند.
تربیت درست و حمایت صحیح والدین از فرزندان نه تنها عاملی برای پیشگیری از ابتلا به اعتیاد بلکه در درمان این بیماری نیز موثر است. در این میان از مشارکت دستگاه‌های متولی در اجرای برنامه‌های راهبردی و کاربردی نیز نباید گذشت. بنابراین اگر بتوانیم نوجوانان را در برابر مواد مخدر مصون کنیم قطعا در آینده نزدیک شاهد مصون سازی جامعه در برابر این بلای خانمانسوز خواهیم بود.
گزارش از اسماء جابری
انتهای پیام/ش