به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از لرستان،صنایع دستی هر قوم و ملتی، معرف ذوق و خلاقیت‌های آنان در پاسخ به ضرورت‌های مادی و معنوی در مرحله مشخصی از گسترش تاریخی بوده و مظهر تمدن انسان‌های هر جامعه به شمار می‌رود که تنوع صنایع دستی لرستان تاکیدی بر غنا و قدمت این هنر دیرینه در این دیار است.
دست سازه‌های صنایع دستی نه تنها کالا‌هایی برای مبادله و ظرفیتی جهت رونق کسب و کار هستند بلکه سفیران فرهنگی و راویان تاریخی روزگاران مردم هر منطقه‌ای نیز محسوب می‌شوند.
در استان لرستان صنایع دستی ثمره دست‌هایی است که عشق را از قلب خود جاری ساخته و با انگشتان خود آن را بر تار و پود گلیم و ماشته و جاجیم پیوند داده اند و این در حالی است که به گفته کارشناسان پیشینه کهن لرستان با پیدایش و شکل گیری بسیاری از صنایع دستی که هنوز برخی از آن‌ها همراه با تغییراتی چند، ساخته و پرداخته می‌شوند، پیوندی ناگسستنی دارد و نخستین این صنایع را می‌توان به ابتدایی‌ترین دست ساخته‌های سنگی مکشوفه از غار‌های مسکونی پیش از تاریخ کُنجی، یافته و پاسنگر خرم آباد که در حدود ۴۰-۳۵ هزار سال پیش توسط ساکنان آن تولید شده اند مربوط دانست.
انواع صنایع دستی عشایر لرستان سیاه چادر، قالی و گلیم، ماشته، هور، هور اسبو و صنایع دستی روستایی را قالی، گلیم، رنگرزی و جاجیم بافی را تشکیل می‌دهند.
صنایع دستی لرستان همواره مجالی برای بروز ذوق و سلیقه لرستانی‌ها در ادوار تاریخ بوده است از زمانی که گلیم‌ها و جاجیم‌های بافته شده دست زنان لر، زیبنده نمایشگاه‌های بین المللی شد و یا شاید از دورتر و هنگامی که اولین سماور ورشویی ایران به دست اساتید مجرب در بروجرد ساخته شد و یا شاید حتی قبل‌تر از آن هنگامی که زیور آلات مفرغی آذین بخش گیسوان زنان لر بود، اوج هنرمندی این مردمان، جهانیان را شگفت زده کرده بود.
صنایع دستی در لرستان از لحاظ خواستگاه اجتماعی و مکان تولید به سه دسته صنایع دستی عشایری، روستایی و شهری تقسیم می‌شود.
صنایع دستی عشایری شامل آن دسته از صنایعی است که توسط هنرمندان ایلات و عشایر تولید شده و اغلب جنبه خود مصرفی دارند، بیشتر این صنایع در برگیرنده دستبافته‌های عشایری با نقوش و طرح و رنگ خاص هر ایل است که نمونه بارزی از نبوغ هنری پدید آورندگان آن است. این محصولات در لرستان از تنوع بالایی برخوردارند و مهمترین تولید کنندگان آن زنان هنرمند ایل بختیاری ساکن در این استان و دیگر ایلات و طوایف آن می‌باشد، از جمله این دستبافته‌ها می‌توان به نمکدان، جل (روزینی)، هور، هوراسبان، خورجین، گلیم (له)، جاجیم، سیاه چادر، وریس (کشه)، چوغا، پلاس، چیت اشاره کرد.
صنایع دستی شهری که شامل آن دسته از صنایعی است که از دیر باز متناسب با امکانات و فرهنگ شهر‌های مختلف جهت پاسخگویی به نیاز‌های جوامع وابسته به آن به وجود آمده است، مهمترین مرکز اینگونه از صنایع در استان لرستان شهرستان بروجرد است که در این زمینه از قدمتی دیرینه برخوردار است.
گیوه بافی و گیوه دوزی، حرمی بافی، ماشته بافی، خراطی، منبت، معرق و چوب، سوزن دوزی، آجیده دوزی، قلمزنی، علم سازی، قفل سازی سنتی، نمد مالی، زرگری و ساخت زیور آلات سنتی، دوخت البسه محلی، ساخت ساز‌های سنتی، طراحی سنتی، تذهیب و تشعیر، رنگرزی سنتی، نقاشی روی شیشه و ورشو سازی برخی از صنایع دستی شهری لرستان محسوب می‌شوند.
صنایع دستی روستایی نیز که خاص جامعه روستایی است در استان لرستان دنباله صنایع دستی عشایری است با تحولی گاه جزیی در تکنیک و ابزار و عمده‌ترین این صنایع رنگرزی، جاجیم‌بافی، فرش بافی و گلیم بافی است که اگرچه با هدف مصرفی تولید می‌شوند، ولی به عنوان کالا در بازار‌هایی که خریداران آن‌ها عمدتاً از اقشار روستایی است عرضه می‌شود.
اما آنچه که امروز در عرصه صنایع دستی بیش از دیگر ویژگی‌های آن به شمار می‌رود تلاش صنعتگران و هنرمندان این دیار برای معرفی و تلاش صنایع دستی استان در روزگاران ناخوش کرونایی است که روی سخت خود را به این فعالان هنر و اقتصاد نمایش داده است.
به گفته کارشناسان و مسئولان صنایع دستی لرستان تا پیش از شیوع ویروس کرونا سالانه حدود هفت میلیارد تومان صنایع دستی استان به فروش رسیده است که متاسفانه با شیوع بیماری کرونا و اعمال محدودیت‌ها تاکنون حجم کمتری از صنایع دستی استان در سال جاری به فروش رفته است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: ۱۵۷ کارگاه تولید صنایع دستی استان از تسهیلات خسارت کرونا بهره‌مند شدند.
افشین باباحسینی بیان کرد: این تسهیلات در راستای رونق تولید و پیشگیری از خروج کارگاه‌های صنایع دستی از مدار تولید بوده که تا سقف ۶ میلیون تومان به هنرمندان دارای مجوز و تا سقف ۱۲ میلیون تومان به کارگاه‌های مجوز گروهی پرداخت شده است.
او بدون اشاره به مجموع تسهیلات پرداخت شده اظهار داشت: بر اساس برآورد‌های اولیه ۱۵ میلیارد تومان خسارت ناشی از کرونا در حوزه صنایع دستی لرستان محاسبه شده است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان با تاکید بر ضرورت فاصله گرفتن از سبک‌های سنتی فروش و عرضه صنایع دستی در شرایط کنونی تاکید کرد: هنرمندان لرستانی باید با رویکرد‌های نوین، استفاده از نرم افزار (اپلیکیشن) مجازی و سایت‌های فروش عرضه صنایع دستی را در دستور کار قرار دهند.
باباحسینی عنوان کرد: اکنون سایت‌های ٰپیش کالاٰ و ٰزنبیل ٰدر زمینه تجارت و فروش صنایع دستی فعال هستند که حضور و فعالیت هنرمندان استان در این صفحات مجازی ضروری به نظر می‌رسد.
او گفت: با توجه به شیوه‌نامه وزارتخانه، ابزار‌های تشویقی و ترغیبی خوبی برای بازاریابی الکترونیکی و استفاده از اپلیکیشن‌های مجازی در نظر گرفته شده است.
نبود بازار فروش صنایع دستی مهمترین چالش روز‌های کرونایی صنایع دستی لرستان
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان همچنین گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونا عمده مشکلات هنرمندان صنایع دستی در استان عدم فروش محصولات به ویژه در زمان‌های گردشگر پذیر استان است.
باباحسینی با بیان اینکه در طی ماه‌های گذشته برخی از تولیدکنندگان به دلیل مشکلات پیش رو امکان تولید و فروش محصولات را نداشتند اظهار داشت: شبکه توزیع بین پخش و مواد اولیه و تولید صنایع دستی، عرضه کنندگان محصولات به صورت صندوق‌های خودگردان، غرفه داران استان متحمل خسارت‌های سنگینی شدند.
او با اشاره به حمایت‌های دولت از این هنرمندان ادامه داد: در این راستا علاوه بر تسهیلات دستورالعمل‌های تشویقی و ترغیبی نیز در استان انجام شده است تاتولیدکنندگان صنایع دستی بتوانند به تولید و عرضه محصولات خود بپردازند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان عنوان کرد: به همین منظور بر اساس تفاهم نامه وزارت خانه میراث فرهنگی با پست محصولات صنایع دستی با ۳۰ درصد تخفیفاز طریق پست پیشتاز به مقصد ارسال می‌شوند و تولید کنندگان می‌توانند برای فروش محصولات خود از طریق پست پیشتاز اقدام کنند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: ۳۱ هنرمند صنایع دستی استان، از یک میلیارد تومان تسهیلات صندوق بنیاد برکت رضوی بهره‌مند می‌شوند.
بابا حسینی بیان کرد: لرستان به عنوان یکی از هشت استان بهره‌مند از تسهیلات حمایتی این صندوق انتخاب شده و در این راستا یک میلیارد تومان به آن اختصاص یافته است.
او اظهار داشت: هنرمندان صنایع دستی استان که دارای شرایط لازم هستند تسهیلات ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومانی با کارمزد چهار درصد را از این صندوق دریافت می‌کنند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان با تاکید بر ضرورت فاصله گرفتن از سبک‌های سنتی فروش و عرضه صنایع دستی در شرایط کنونی تاکید کرد: هنرمندان لرستانی باید با رویکرد‌های نوین، استفاده از نرم افزار (اپلیکیشن) مجازی و سایت‌های فروش، عرضه تولیدات خود را در دستور کار قرار دهند.
ثبت نام ۲ هزار و ۹۲۵ واحد گردشگری و تولید صنایع دستی لرستان در سامانه کارا
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: تاکنون ۲ هزار و ۹۲۵ واحد گردشگری و تولید صنایع دستی استان جهت دریافت تسهیلات کرونا در سامانه کارا ثبت نام کردند.
سید امین قاسمی بیان کرد: در ایام شیوع ویروس کرونا با توجه به آسیب دیدن بسیاری از مشاغل، امکان استفاده از تسهیلات ۱۲ درصد برای مشاغل آسیب دیده در حوزه صنایع دستی و گردشگری فراهم شده است.
او اظهار داشت:تسهیلات سامانه کارا در قالب تسهیلات اشتغالزایی عشایری و روستایی امشمول افرادی می‌شود که محل کارگاه و یا سکونت آن‌ها در یکی از مناطق روستایی باشدو در این راستا تاکنون ۲ هزار و ۹۲۵ واحد گردشگری و صنایع دستی استان متقاضی دریافت تسهیلات در قالب این طرح شده اند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان با بیان اینکه این کارگاه‌ها بیشتر واحد‌های بوم گردی و مشاغل خانگی استان در مناطق روستایی هستند ادامه داد: امکان پرداخت ۲۳ درصد حق بیمه کارفرمایی پرسنل مشاغل مربوط به صنایع دستی و گردشگری خسارت دیده فراهم شده است.
قاسمی ادامه داد: همچنین تاکنون حدود یک میلیارد تومان تسهیلات در حوزه گردشگری و بیش از۲میلیارد تومان تسهیلات در حوزه صنایع دستی به مشاغل آسیب دیده از کرونا پرداخت شده که این روند در آینده سرعت بیشتری خواهد گرفت.
او با اشاره به امهال سه ماهه مالیات و ارزش افزوده در کل کشور، بیان کرد: برای بازپرداخت تسهیلات بانکی از این مهلت سه ماهه، در جهت کمک به بخش خصوصی استفاده کرده‌ایم.
۵۲ رشته بومی و غیر بومی صنایع دستی در لرستان تولید می‌شود
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان در این خصوص گفت: در حال حاضر ۵۲ رشته بومی و غیر بومی رایج رشته صنایع دستی در استان تولید می‌شود.
قاسمی با اشاره به وجود سه هزار و ۵۰۰ کارگاه کوچک، بزرگ، انفرادی و مشاغل خانگی تولید صنایع دستی در استان اظهار داشت: هفت هزار و ۵۰۰ هنرمند با مجوز اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان و بیش از ۱۲ هزار نفر به صورت مشاغل خانگی در حوزه تولیدات صنایع دستی فعال هستند.
او افزود: اکنون یک بازارچه دائمی در خرم آباد و سه بازارچه موقت و خودگردان با همکاری بخش خصوصی در شهر‌های بروجرد، دورود و الیگودرز تولیدات صنایع دستی استان را عرضه می‌کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان همچنین با اشاره به اینکه باید در خصوص فروش صنایع دستی استان کار‌های بیشتری صورت گیرد بیان داشت: سال گذشته به صورت فروش چمدانی ۵۵ هزار دلار و از طریق گمرک نیز ۶ هزار دلار صادرات محصولات صنایع دستی استان را به کشور‌های مختلف داشته ایم.
منبع:ایرنا
انتهای پیام/ر